Amerikaanse verkiezingen zijn kaskrakers. Elke vier jaar wordt een complete machine aangezwengeld. Amerika-experts en andere talking heads analyseren opgewonden wat er dit keer op het spel staat. Dat is altijd meer dan ooit. De debatten tussen de kandidaten worden tot op het bot gefileerd. Iedereen is op jacht naar de zwevende kiezer.

Nieuwskoppen staan bol van taal die de spanning opvoert. Staten kunnen ‘swingen’, momenten zijn ‘cruciaal’, uitslagen zijn ‘historisch’. In alle berichtgeving dreunt de ernst door van de beslissing die gaat vallen: ‘Amerika kiest’, is op elke nieuwszender te lezen. En op een gegeven moment begint het aftellen, letterlijk, in een hoekje van het scherm, en in de woorden van de nieuwslezers en de deskundigen en de radiopresentatoren: over x dagen is het zover!

Ja, in sommige opzichten zijn de Amerikaanse verkiezingen belangrijk. Anders dan bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk, waar de regeringsleider niet direct wordt verkozen, mogen de Amerikanen zowel hun regeringsleider als de partij die de macht heeft in één keer kiezen. Voor hen en de rest van de wereld doet de uitslag ertoe.

Maar de manier waarop er verslag wordt gedaan van deze verkiezingen, de hyperbolen en de nadruk op het belang van deze ene dag voor de geschiedenis en de koers van het land, heeft niet te maken met hoe ingrijpend deze gebeurtenis de boel daadwerkelijk gaat veranderen: het is vooral de projectie van nieuwsmedia die gefixeerd zijn op spektakel.

Zoals journalist Michael Hobbes onlangs vrij treffend zei: ‘De "verkiezingsnacht" is een uitvinding van de televisiewereld, niet van de democratie.’ De Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn de logische en ultieme uitkomst van een media-ecosysteem dat geoptimaliseerd is om elke dag content en analyses over ‘pieken’ in de nieuwscyclus uit te spuwen. En verkiezingen zijn de grootste piek van allemaal.

Verkiezingen zijn goedkoop en je kunt er volgens een vaste formule verslag van doen. Je hebt een publiek dat aan je lippen hangt

Daarom kruipen nieuwsmedia elke vier jaar lekker in hun comfortzone. Verkiezingen houden een heel leger van opiniepeilers, analisten, verslaggevers en schrijvers aan het werk (inclusief mijzelf, ironisch genoeg). Verkiezingen zijn goedkoop en je kunt er volgens een vaste formule verslag van doen. Je hebt een publiek dat aan je lippen hangt, dat het idee heeft gekregen dat het om iets heel urgents gaat, en dat zich laaft aan een nieuwsstroom vol adrenaline waarin elke procedurele gebeurtenis wordt beschouwd als iets geweldig uitzonderlijks.

En willen de media al dit drama een beetje aannemelijk maken, en de illusie in stand houden dat ze ertoe doen met hun duiding en hun exclusieve toegang tot cruciale informatie die de gewone consument niet heeft, dan moeten ze blijven hameren op het belang van verkiezingen. Keer op keer.

De macht ligt niet bij de president, maar bij ieders dagelijkse beslissingen

Een ding staat vast: er zijn geen recente verkiezingen geweest waarvan het belang zo dramatisch groot is gemaakt als de huidige.

Komt ook door de hoofdrolspelers, natuurlijk.

Het koninkrijk uit het sprookje is vier jaar lang geterroriseerd door een oranje monster dat als een razende tekeer is gegaan in het heilige land. Alle pogingen om hem ten val te brengen deerden hem niet. Hij laat een pandemie woekeren onder zijn volk, wordt zelf ook ziek, maar is er na een paar dagen weer bovenop.

Maar kijk daar: uit de verte komt een oude held opdagen, afkomstig uit een lang voorbije tijd van vrede en voorspoed onder een goedaardige leider, een tijd waarvan iedereen dacht dat die nooit meer zou terugkomen, en de held heeft het in zich om het monster te vellen en het land te bevrijden. In één scenario is er verlossing, in het andere tuimelt het land verder af in duisternis en chaos.

De toekomst van de Verenigde Staten, en inderdaad, die van de hele wereld, wordt elke dag bepaald

Alle sprookjes terzijde: wat er dinsdag ook gebeurt, Biden noch Trump heeft de macht om te bepalen welke richting het land op de lange termijn op gaat. Die macht ligt – en heeft altijd gelegen – niet bij die ene presidentsfiguur, maar bij de dagelijkse beslissingen van het Amerikaanse volk, en bij de keuzes van de mensen die de president ofwel vleugels geven, of hem dwarsbomen.

De toekomst van de Verenigde Staten, en inderdaad, die van de wereld, wordt elke dag bepaald. Niet op de dag van de verkiezingen dinsdag, maar op woensdag en elke dag daarna, tot aan de volgende verkiezingen.

Een hoop herrie en lak aan normen

Het leek alsof er onder Trump heel veel aan de hand was. En dat was ook zo, maar als je al die gebeurtenissen afzet tegen de impact die ze in werkelijkheid hadden op de toekomst van het land, dan zie je dat Trump niet veel meer voorstelde dan een hoop herrie en lak aan normen, en dat er voor Amerika geen zaken daadwerkelijk en onomkeerbaar zijn veranderd.

Trumps schendingen van die normen, in combinatie met een mediasysteem dat dol is op afwijkend gedrag – en het zelfs versterkt – leken het land te hebben bevangen. Donald Trump en de grote commerciële media zijn een perfecte match. Hij kan niet zonder hun aandacht. Zij kunnen niet zonder zijn buitenissigheden.

De finesse van die deal zit ’m erin dat Trump zich regelmatig bewust bizar gedraagt, waardoor hij een nieuwspiek creëert waarvan de media verslag kunnen doen. Hij voedt de korte aandachtsspanne die de media zo nodig hebben om hun consumenten verslaafd te houden, en de content die hij levert wordt vervolgens in hapklare soundbites rondgepompt.

Maar als je goed kijkt, zie je dat Trump er vooral goed in is om alle aandacht op te eisen – en verder niet veel bereikt. Zijn stokpaardjes op beleidsgebied – de moslimban, het machtiger maken van immigratiedienst ICE, belastingverlagingen – zijn ofwel afgezwakt of makkelijk terug te draaien.

Zelfs Trumps meest onuitwisbare daad, het creëren van een conservatieve meerderheid in het Hooggerechtshof, lijkt bij nadere inspectie nauwelijks de gevreesde sombere voorbode te zijn van een land waarin een kleine rechtse minderheid de meerderheid domineert. Bij vrijwel alle wetgeving waarvan nu wordt gevreesd dat die wordt teruggedraaid – rondom de rechten van lhbti+‘ers, abortus, de rechten van ongedocumenteerde immigranten – vormden conservatieve rechters eerder de benodigde meerderheid voor een vrij

En vier jaar later heeft Mexico ook nog geen cent betaald voor die muur.

Intussen wordt Bush, een man die een illegale oorlog begon die nog altijd levens eist en een hele regio destabiliseert, nog nauwelijks kritisch bejegend

Trump wijkt niet zozeer af in beleid, als wel in zijn weerzin tegen protocollen. Dat maakt nogal uit in een land waar zoveel aankomt op protocollen. In de VS zijn de rituelen en het maniërisme van de elite bijkans heilig. Omdat Trump de voor zijn ambt benodigde retorische gaven miste, en omdat hij niet in staat – en onwillig – bleek om iets te doen aan zijn ruwe manieren, zorgde hij de afgelopen vier jaar voor honderden, misschien wel duizenden, incidentjes die de smetteloze tradities van de Amerikaanse politiek aan barrels sloegen.

Vanaf de dag van de inauguratie – waar George W. Bush zat te ginnegappen met Michelle Obama en later tegen Hillary Clinton zei dat Trumps toespraak some weird shit – wordt elke analyse van Trumps presidentschap overschaduwd door het beeld van Trump. Intussen wordt Bush, een man die een illegale oorlog begon die nog altijd levens eist en een hele regio destabiliseert, nog nauwelijks kritisch bejegend.

Kiezen tussen Trump en Biden is niet kiezen tussen twee toekomsten

Ik wil hier expliciet niet mee zeggen dat er geen wezenlijk verschil is tussen Joe Biden en Donald Trump. Er zijn significante verschillen tussen de twee, zowel in hun opstelling als in hun beleid.

Maar doen alsof die verschillen de keuze bieden tussen twee mogelijke toekomsten voor Amerika is sterk overdreven. Geef je deze verkiezingen wel dat gewicht, dan levert dat twee reacties op: onrealistische hoop of een diep cynisme. Wie zegt dat deze stembusgang niets zal veranderen en Amerika niet meer te redden is, raakt opgebrand door alle hoge verwachtingen van anderen. Maar wie een stralende nieuwe Trumploze toekomst verwacht, zal diep teleurgesteld worden.

Als er iemand is die onze verwachtingen van Amerikaanse verkiezingen kan temperen, dan is het de man die voor al deze herrie en chaos president was: Barack Obama. Je zou kunnen zeggen dat de verkiezing van Obama een grotere en radicalere verandering was dan de verkiezing van Donald Trump. De ontregelende positieve energie van Obama’s eerste campagne, het unieke keerpunt in de etnische verhoudingen dat zijn presidentschap symboliseerde, zijn twee termijnen: alles leek erop te wijzen dat het land fundamenteel van koers aan het veranderen was.

Je zou kunnen zeggen dat de verkiezing van Obama een grotere en radicalere verandering was dan de verkiezing van Donald Trump

En toch moest Obama plaatsmaken voor Trump. Achter zijn rug lagen de alt-right en witte racisten op de loer. De vooruitgang die Obama in het centrum van de macht zette vond niet plaats tijdens zijn campagne, maar in de jaren en decennia daarvoor – de strijd om burgerrechten en stapsgewijze overwinningen van de progressieven maakten de weg vrij voor de eerste Afro-Amerikaan in het Witte Huis.

Hetzelfde geldt voor Trump, die net zo goed niet plotseling uit de hoge hoed kwam, hij is geen mazzelaar die profiteerde van rommelige verkiezingen. Zijn verkiezing was het resultaat van decennia van onopgeloste etnische spanningen en diep ingesleten

Nogmaals: je moet dit niet verwarren met het soort valse vergelijkingen dat bij de verkiezingen van 2016 de ronde deed – het soort waarbij Hillary Clinton werd weggezet als ‘havik’ en zo anti-links dat ze in feite een Republikein zou zijn. Trumps vier machtsjaren zijn rampzalig geweest voor migranten uit Zuid- en Midden-Amerika, hij heeft een pandemie laten rondrazen, en de etnische verhoudingen zo doen verslechteren dat het aantal haatmisdrijven is gestegen. Dit zou allemaal niet gebeurd zijn onder Clinton.

Maar op het gebied van de fundamentele ontwikkelingen, de enorme erfenissen waar toekomstige generaties mee te maken zullen hebben – klimaatverandering, etnische verhoudingen, de invloed van lobbyisten uit het bedrijfsleven en de internationale verhoudingen – veranderde er maar weinig. Dat komt omdat hoe groot de macht van het presidentsambt ook is, hij nog altijd afhankelijk is van wat zijn partij vindt, en van een enorm achterland aan wetten en rechters die de weg bereiden.

En buiten het Witte Huis ligt nog altijd een hele natie waarvan de beslissingen bij elkaar opgeteld de koers bepalen van de mammoettanker die Amerika is. Je ziet het schip niet draaien: het gebeurt onmerkbaar langzaam. Pas na jaren en decennia wordt de draai zichtbaar. De manier waarop landen transformeren, hoe hun waarden progressiever of juist regressiever worden: het gebeurt zo traag dat nieuwsmedia niet in staat zijn om het te zien. En dus focussen we op Trumps getwitter, op Bidens uitglijers, en boven alles, op de verkiezingsnacht van 2020.

Het leven is wat gebeurt terwijl we allemaal tv zitten te kijken.

De verandering gaat gewoon door, ook onder een andere president

Al die nadruk op het idee dat de presidentsverkiezingen de enige bepalende factor zijn in het lot van een land zorgt niet alleen voor een vals gevoel van urgentie, maar ook voor een onnodig gevoel van machteloosheid. Het is belangrijk te onthouden dat mensen gewoon doorgaan met het nemen van beslissingen in hun dagelijks leven, en gewoon doorgaan met campagnevoeren en stemmen op afgevaardigden.

Maatregelen voor het tegengaan van klimaatverandering, een thema dat het moeilijk zal krijgen als Trump herkozen wordt, kunnen nog steeds steun vinden – is het niet via nieuwe wetten, dan wel door de acties en de gedragsverandering van miljoenen mensen in de VS en daarbuiten. Er is geen enkele reden waarom al die miljoenen individuen niet hun eigen klimaatbeleid kunnen voeren en -maatregelen kunnen nemen. Dat gebeurt al jaren – en het kan nog jaren doorgaan, sneller zelfs.

En zoals de herverkiezing van Trump niet per se het einde van de klimaatbeweging betekent, zo zal een presidentschap van Biden ook niet ineens de gapende kloven die de afgelopen vier jaar zijn geslagen overbruggen. De Black Lives Matter-beweging werd in 2013 opgericht, onder de eerste zwarte president van het land. Als Biden wordt verkozen, zal die beweging niet ineens zijn boeltje pakken en vertrekken. De vooruitgang die de Black Lives Matter-oprichters en -activisten om een mondiale beweging op te zetten, vond plaats onder zowel Republikeinse als Democratische presidenten – en dat zal zo doorgaan onder elke president die nog volgt.

Dus ja, morgen Beslist Amerika. Maar het is slechts één beslissing. Als de camera’s zijn ingepakt en iedereen terug naar de studio gaat, volgen er nog miljoenen en miljoenen beslissingen – de dag erna, en de dag daarna. Zonder dat er media bij zijn, maar met des te meer impact.

Dit artikel is uit het Engels vertaald door HP van Stein Callenfels

The future of America is not decided tomorrow. It’s decided every day The media has gone into overdrive: America decides! The future of the country and the world is at stake! But change does not occur overnight. Real transformative change is the result of lots of small decisions that happen when we’re not paying attention. Read this article in English

Meer lezen?

Het probleem van de Amerikaanse politiek is niet de chaos. Het is de krankzinnige stabiliteit Er wordt vaak geroepen dat de Amerikaanse democratie onder president Donald Trump op sterven na dood is. En ja, de Amerikaanse politiek lijdt onder de chaos en willekeur. Maar het echte verhaal zit in de populariteitscijfers van de president, die totaal immuun zijn voor hoe hij liegt en sart. (Dit verhaal is ook te beluisteren.) Lees het artikel hier