Op het moment dat ik dit schrijf is het nog niet duidelijk wie de volgende president van de Verenigde Staten wordt. Vast staat dat de uitkomst grote gevolgen heeft voor ons allemaal. Denk alleen al aan tegenover de totale afwezigheid daarvan bij Trump. 

Maar op het gebied van oorlog en machtspolitiek zijn de verschillen een stuk minder groot dan je misschien zou denken. En dat komt vooral door hun toon. Neem de terugtrekking van het wereldtoneel door de VS. Door Trump wordt dit aangehaald als een onderdeel van zijn ‘America first!’-politiek. Maar die ontwikkeling werd al onder Obama in gang gezet met een veel vriendelijkere slogan: ‘Leading from behind’. Dat zal onder Biden niet anders zijn.

Trump eist geregeld dat NAVO-leden meer moeten betalen aan defensie, en dreigt het bondgenootschap zelfs te verlaten als ze dat niet doen. Maar het was Hij kreeg de NAVO-leden zover om ernaar te streven in 2024 minimaal 2 procent van hun begroting aan defensie te besteden. Onder Biden zal dat niet anders zijn.

Wat is er wel anders?

Het grootste verschil tussen beide kandidaten zit hem in de landen waarmee ze hopen samen te werken om hun internationale agenda te verwezenlijken. 

Biden heeft een voorkeur voor traditionele bondgenoten, zoals de NAVO en westers georiënteerde democratieën. Hij in zijn eerste jaar als president een ‘democratische top’ te organiseren om de democratieën van de wereld samen te brengen, democratische instituten te versterken, landen die afglijden daarmee te confronteren, en een gemeenschappelijke agenda op te stellen. 

Trump brak die wereldorde de afgelopen jaren juist af. Hij geeft de voorkeur aan autoritaire staten en steekt zijn voorliefde voor dictators niet onder stoelen of banken. Zo werkt hij nauw samen met autoritaire leiders in de Golfstaten om Iran te isoleren en prees hij de Chinese president Xi Jinping en de Hongaarse premier Orbán als sterke leiders.

Toch slaan zowel Trump als Biden een harde toon aan tegen China en dreigen ze beiden met sancties vanwege Chinese handelspraktijken. Hoewel Trump fel tekeergaat tegen Iran, liet hij doorschemeren (net als Biden) een met het land te willen. is voor beide kandidaten geen prioriteit, net als eigenlijk het gehele Midden-Oosten. 

Waar leidt dat toe?

Ondanks de overeenkomsten kan hun werkwijze wel heel verschillend uitpakken. De afgelopen jaren werd geregeld duidelijk hoe onvoorspelbaar geopolitiek is en hoe op het eerste oog kleine gebeurtenissen een lawine aan gevolgen kan veroorzaken.

In het meest extreme geval zet Trump de ontwikkelingen van de afgelopen jaren door. Dat leidt onvermijdelijk tot onzekerheid en onbegrip. Want wat als Trump de NAVO echt verlaat? Kan hij zich een oorlog in blunderen met Noord-Korea of zelfs China? En zal hij opbouwen met Saoedi-Arabië, Israël en de VAE om Iran aan te vallen? 

Met Biden aan het roer wordt de wereld mogelijk voorspelbaarder en daarmee rustiger, maar meer dan hoop is dat eigenlijk niet. Ook binnen de Democratische partij zijn er voorstanders van internationale interventies, en een gematigde toon is geen garantie voor rust. Het is ook maar zeer de vraag of de voorspelbare wereld die Biden wil herbouwen nog wel mogelijk is.

Afwachten dus. Ik blijf de ontwikkelingen in ieder geval volgen.

Maar eerst...

De komende tijd kun je van mij vooral verhalen over verwachten. Volgende week verschijnt mijn reportage uit Irak waar ik de Turkse militaire operaties tegen de Koerdische militante beweging PKK onderzocht. In kun je kort lezen en zien wat ik daar aantrof.

Ik ben nu bezig met een verhaal over de industrie achter al die drones. De afgelopen jaren verspreidde de technologie zich over de wereld, en dat heeft een enorme impact op de manier waarop oorlog wordt gevoerd. Ik probeer te achterhalen hoe dat kon gebeuren, wat daarvan de gevolgen zijn en wat er moet gebeuren om te voorkomen dat dit met andere wapentechnologieën ook zo gaat.

Na vijf maanden wachten heb ik eindelijk antwoord gekregen op sommige van mijn vragen over de Dat is een Nederlandse eenheid die vanaf vliegbasis Volkel luchtaanvallen voorbereidt voor coalitiegenoten in de strijd tegen IS in Syrië en Irak. Op basis van beelden gemaakt door drones en satellieten berekenen ze precies met welk wapen en op welke manier je een doelwit moet uitschakelen zonder dat daarbij burgerslachtoffers vallen.

Hun manier van werken is onlosmakelijk verbonden met een nieuwe manier van oorlogsvoering. Die is gericht op het verkrijgen en verwerken van informatie, en daarbij spelen drones een centrale rol. Zij stellen legers in staat snel en gericht toe te slaan, zonder daarbij zelf risico te lopen. 

Maar waar militairen het slagveld beter overzien dan ooit, geldt dit voor de buitenwereld veel minder. Wij moeten het doen met wat woordvoerders daarover zeggen, en dat is niet veel. Zo heb ik nog steeds geen antwoord op mijn meest prangende vraag: zijn er weleens burgers omgekomen bij een luchtaanval die de TSC hielp voorbereiden? 

Wordt onvermijdelijk vervolgd!

Groet,

Lennart

P.S. wie meer wil weten over hoe de Nederlandse krijgsmacht zich de afgelopen jaren in deze informatiegestuurde oorlogsvoering specialiseerde: vorige maand schreef ik