Om te beginnen heb ik goed nieuws: kledingconcern C&A heeft besloten om alsnog alle geplaatste orders van voor corona bij fabrieken

Voor de context: na de uitbraak van de pandemie in maart, waardoor kledingaankopen snel terugliepen en wereldwijd winkels moesten sluiten, zetten kledingbedrijven massaal orders bij fabrikanten stop of annuleerden deze. Met grote gevolgen voor miljoenen kledingarbeiders wereldwijd die nu zonder inkomen of

Samen met journalisten Dil Afrose Jahan, Sylke Gruhnwald en Benedict Wermter reconstrueerde ik aan de hand van e-mails van de top van C&A aan diens leveranciers, hoe het bedrijf in het voorjaar probeerde de (financiële) problemen zoveel mogelijk op hen af te schuiven, en welke gevolgen dit had voor de kledingarbeiders die kleren van

Hoewel C&A echt niet het enige bedrijf is dat bestellingen annuleerde of opschortte (in totaal ging het om honderden bedrijven), besloten andere bedrijven, waaronder H&M, Levi’s, Gap en Primark, al enkele maanden geleden om alsnog uit te betalen aan diens leveranciers.

C&A beloofde eind april zeker 90 procent van de orders die geplaatst waren voor corona te zullen betalen, maar stelde betalingen uit tot maximaal een jaar. Fabriekseigenaren die vaak al investeringen hadden gedaan (zoals het aankopen van materiaal en het fabriceren van de kleren) kwamen hierdoor evengoed in de problemen.

Het Nederlandse kledingbedrijf heeft nu dus besloten om alsnog alles nú uit te betalen. Overigens spreekt C&A zelf niet van ‘geannuleerde orders’, maar stelt dat deze ‘in de wacht zijn gezet’. Hoe dan ook: het is positief dat fabrikanten krijgen waar ze recht op hebben.

De internationale campagne waarbij verschillende organisaties sinds de uitbraak kledingmerken publiekelijk oproepen om te betalen voor geplaatste bestellingen, heeft ongetwijfeld een rol gespeeld in het over de streep halen van bedrijven. 

Geen katoen meer uit Xinjiang in kleren van Primark, Asos en andere merken

Het Better Cotton Initiative (BCI), waar zo’n beetje alle grote kledingmerken, waaronder H&M, C&A, Primark en Asos, hun zogenoemde ‘verantwoorde katoen’ van afnemen, besloot vorige maand om geen katoen meer uit de regio Xinjiang in China te gebruiken. De organisatie is al zeker zeven jaar actief in dit gebied, en werd begin dit jaar door maatschappelijke organisaties al aangemoedigd om onderzoek te doen naar gedwongen arbeid door Oeigoeren, een etnische minderheid in China. Geschat wordt dat ongeveer een miljoen Oeigoeren worden vastgehouden in detentiecentra die de regering heeft omschreven als ‘heropvoedingskampen’.

Het BCI stelde dat er geen enkele sprake zou zijn van dwangarbeid op de katoenplantages waar zij katoen van afnemen. Dat bleek echter niet te kloppen; uit onderzoek van mensenrechtenorganisaties bleek dat er ‘aantoonbaar bewijs’ was dat BCI-katoen met dwangarbeid in Xinjiang zou   

Eind vorige maand besloot de organisatie daarom alsnog de afname van katoen uit deze regio en alle activiteiten er per direct stop te zetten. Het is niet het enige gebied dat het BCI boycot: ook katoen uit Oezbekistan weigert het BCI af te nemen vanwege het risico op uitbuiting en gedwongen arbeid, gefaciliteerd vanuit de overheid. Deskundigen stellen dat de situatie in Xinjiang nog vele malen erger is dan in Oezbekistan.

Leestip: 'The Twilight of the Ethical Consumer'

Elizabeth L. Cline, auteur van het boek (een van de eerste serieuze boeken over de negatieve impact van de kledingindustrie op mens en milieu) schreef waarin ze vertelt hoe ze tijdens de pandemie tot het inzicht kwam dat haar jarenlange keuzes voor ethische producten uiteindelijk nauwelijks of niet tot verandering hebben geleid.

Haar artikel raakt aan de discussie over de vraag in hoeverre individuele keuzes voor een betere wereld – denk aan groene stroom, geen vlees eten, niet vliegen, etcetera – afleiden van waar het werkelijke probleem ligt; bij de bedrijven die deze levensstijl faciliteren en promoten. Én niet te vergeten: bij de politiek. Daar zitten immers de mensen die via regelgeving bedrijven kunnen verplichten om te verduurzamen. 

Cline stelt dan ook dat daarin de ethische consument van nu verschilt met de consumentenactivist van vroeger (verwijzend naar de jaren zestig): ‘Eerst werden bedrijven verantwoordelijk gehouden ten opzichte van hun klanten, werknemers en overheidsinstanties die hen reguleren, nu is het de schuld van de shopper zelf die niet de juiste keuzes maakt.’

In plaats van onze Facebook-account te verwijderen, zouden we ons moeten inzetten om de macht van Big Tech in te dammen. 

Ze schrijft: ‘Wat sweatshops drijft, is niet de vraag van de consument naar sweatshops. Het is een gebrek aan goede arbeidswetten om kledingarbeiders te beschermen en de intense economische concentratie stimuleert de industrie om de lonen te verlagen. De beste oplossing voor dit probleem is om onze democratie te koesteren en terug te keren naar de progressieve en sterke massabewegingen uit het verleden die een tegenwicht vormen voor de verpletterende macht van de markt.’ 

‘Maar waar we onszelf in de problemen brengen, is winkelen als een morele daad te beschouwen – en winkelen bij een goedkope winkelketen met slechte zakelijke praktijken als immoreel te beschouwen.’ 

Cline besluit het essay met het voornemen dat ze de tijd die ze voorheen besteedde aan de vraag hoe je een ethische garderobe kunt opbouwen, ze die nu gaat steken in de vraag hoe je een serieuze basisbeweging voor consumentenactivisten opricht.

Nog meer leestips:

  • Inspectie SZW (van het Nederlandse ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) deed onderzoek naar misstanden in de postpakkettenbranche en kwam deze week met een duidelijke bijna alle onderaannemers van de vier grootste pakketbezorgers (PostNL, DHL, DPD, GLS) hebben hun zaken niet op orde. Denk aan: chauffeurs zonder geldige verblijfspapieren die pakketten bezorgen, en fictieve ondernemingen die worden ingezet om geld weg te sluizen. Hoe dit komt en of PostNL, DHL en andere bedrijven van deze misstanden bij hun onderaannemers op de hoogte zijn, is volgens de inspectiedienst niet duidelijk.
  • De Europese Commissie Zo zou Amazon verkoopcijfers en andere data gebruiken van winkeliers die via hun platform verkopen, om te concurreren met hen. Ook gaat de Commissie onderzoek doen naar de vraag of Amazon zijn eigen aanbod en het aanbod van winkeliers die gebruik maken van de logistieke diensten van de webwinkel voortrekt.

Heb jij nog interessante dingen gelezen over online winkelen, de kledingindustrie specifiek, of onderwerpen die hieraan raken? Deel ze vooral!

Fijne week gewenst,

Emy