Schimmel is geen scheldwoord (of hoe ik een species justice warrior werd)
Als schrijver hoor ik niet graag dat bepaalde woorden niet meer kunnen. Überhaupt niet, of in zus en zo context niet – denk indiaan, blank, negerzoen.
Zeker gezien wat dan wel ‘mag’ vaak leidt tot acute ooghernia. Neem de persoonlijk voornaamwoorden ‘hen’ en ‘hun’ voor de genderneutralen onder ons, dat dementerenden ‘mensen met dementie’ moeten heten, slaven ‘tot slaaf gemaakten’, latino’s ‘latinx’, et cetera. Zo lelijk!
Nog hinderlijker: de excuses die worden afgedwongen voor het afwijken van taalmores. De bizarste excuses komen voorbij. Dat een hoogleraar bedrijfskunde door het stof moest omdat hij studenten Chinese woorden leerde die met een beetje fantasie klonken als ‘het n-woord’, spande wel de kroon.
Het woke-gen zal mij overgeslagen hebben, denk ik soms.
Maar toen zag ik laatst een tweet van Arjen van Veelen.
En nu wil ik ook excuses.
Misschien dat ik de species justice warrior in mij gewoon maar moet omarmen.
Ik stel me zo voor dat Van Veelen argeloos op een bankje een broodje zit te eten en ik uit het niets tegen hem aan begin te schreeuwen tot hij bibberend van de zenuwen belooft nooit meer over het hoofd te zien wat hij hier over het hoofd zag.
Want wat een ongelofelijk DOMME, SCHADELIJKE tweet getuigend van nul benul van hoe de wereld in elkaar zit #$%@&!!11! Geen rijk is zo alomtegenwoordig, divers en cruciaal, dus: wat zit meneer hier schimmel te dissen?!?
Van Veelen is complicit aan structuren die fungicide in stand houden.
Terwijl: schimmel is schitterend, schimmel is de oplossing voor bijna alles, schimmel is zo ongeveer het tegenovergestelde van Trump. Om niet te zeggen, fungus is king.
Haat voor de verkeerde dingen
Het is inmiddels een terugkerend thema in mijn correspondentschap: die onterecht slechte reputatie van de belangrijkste soortenrijken op aarde. Hetzij schimmels, insecten, bacteriën, wormen of kwallen. Bacteriën zijn belangrijk, kwallen zijn mooi en belangrijk, alle ongewervelden zijn eigenlijk wel mooi en belangrijk – zie ik mezelf dan weer tikken. (En ja, sommige soorten zijn een probleem. Minderheid!)
Toen ik in een stuk over ongewervelden-pr insecten met Arabieren vergeleek, viel de hele eindredactie over me heen: zo’n vergelijking is not done. Maar dat men dat zo erg vindt, komt door het onterecht kwalijke imago van insecten. En dat was precies het punt.
Afijn, Arjen, als je dit leest, speciaal voor jou en de jouwen, een ode aan schimmel, een bespreking van de documentaire Fantastic Fungi (2019). Kijk hoe wonderlijk ze zijn, wat ze allemaal wel niet kunnen: olie opruimen, klimaatverandering tegengaan, bomen een internetverbinding geven, depressies verlichten – je verzint het niet.
Hoop dat verder misbruik van dit rijk in al jouw uitingen, bij deze gecanceld is.
Mycoloog Jorinde Nuytinck, paddenstoelevolutie-expert bij Naturalis, praat trouwens mee onder het stuk, mocht je meer willen weten. Ze gaf al boeiende antwoorden op lezersvragen als:
- Kunnen schimmels onze onwijze afvalberg aan kleding niet afbreken?
- Hoe voorkomen we dat schimmels ons de oorlog verklaren?
- Is de paddenstoel bovengronds nuttig voor de schimmel ondergronds?
Meer fungi justice
Schimmels zijn hun eigen rijk, ze zijn noch dier noch plant, maar iets ertussenin. En volgens de Chileense mycoloog Giuliana Furci, oprichter van Fundación Fungi – de enige ngo in de wereld die zich puur richt op schimmelconservatie – kun je niet spreken van ‘een ecosysteem’, welke dan ook, zonder te spreken van fungi.
Dus waarom hebben we het altijd over de ‘flora en fauna’, en niet over flora, fauna en funga?
‘Er zijn drie f’en, niet twee. Tijd om dit recht te zetten’, zegt Furci tijdens de lancering van Fantastic Fungi. Ze schreef een paper over dit idee: ‘Delimitation of Funga as a valid term for the diversity of fungal communities: the Fauna, Flora & Funga proposal (FF&F)’ in IMA Fungus, een mycologisch vaktijdschrift.
Furci kreeg fungi zelfs in de Chileense grondwet, een unicum. Elke milieueffectrapportage móét nu naar schimmels kijken. ‘Je kunt in Chili geen dam, woonproject of snelweg bouwen zonder te evalueren of dat schadelijk is voor het voortbestaan van een schimmelsoort’, aldus een stralende Furci.
Oordeel zelf hoe terecht dat is:
En zoek snel een bos op! Misschien staan er nog paddenstoelen.
Liefs,
Tamar
Correctie: in een eerdere versie stond het Engelse ‘n-woord’, maar er was geen uitzonderlijke redactionele reden om de racistische term voluit te schrijven.