Kijken: deze documentaire over bijen die het zoemen verleerd zijn

Ergens in een klein Noord-Macedonisch bergdorpje leeft Hatidže Muratova. Ze woont samen met haar 85-jarige moeder die ongeneeslijk ziek is. Er is geen stromend water en geen elektriciteit. Ze is een echte loner. Praat in zichzelf. Haar gefluit echoot steevast tussen de onbewoonde bergen. 

Met gerimpelde werkershanden rolt ze scène na scène steen na steen weg, waarachter zich een heus bijenkoninkrijk ontvouwt in de rotsen. De koningin in het midden, omringd door werkende darren. 

Afgelopen weekend keek ik de documentaire Honeyland waarin ruige bergen zich vullen met een bemoedigend geluid: het gezoem van bijen. 

Van wilde bij tot ‘plofbij’

De documentaire Honeyland zou oorspronkelijk een korte natuurfilm worden die zou gaan over de rivier Bregalnica. Totdat de makers Hatidže en haar bijen tegenkwamen. Waar de regisseurs Tamara Kotevska en Ljubomir Stefanov aanvankelijk een paar weken uit hadden getrokken voor het maken van de film, duurde het uiteindelijk ruim drie jaar. 

De reden: Hatidže kreeg concurrentie. Het werd een strijd die de structurele roofbouw van mens op natuur neerzet. Een gezin, vader (Hussein Sam) en moeder (Ljutvie) met zeven kinderen, komt met veel kabaal in het dorp wonen. Ze hebben koeien, én bijen. 

Geen wilde. Nee, gewoon ‘plofbijen’. 

Toch willen ze het ambacht leren van Hatidže. Ze is vriendelijk, leert ze de kneepjes van het vak en past op de kinderen wanneer hun ouders naar de ‘grote stad’ gaan om spullen te verkopen.

De belangrijkste les aan Hussein: oogst niet alle honing, maar neem de helft. Anders hebben de bijen niets meer. Hun eigen honing is immers van levensbelang voor het voortbestaan van de kolonie bijen.

Hatidže geeft een paar van haar bijen aan Hussein zodat hij zelf kan beginnen met het houden van wilde bijen. Een grove fout, blijkt later.

Hussein neemt álle honing in plaats van de helft. Hij brengt het zoemende evenwicht aan het wankelen. Evenals het echoënde gefluit van Hatidže.

Het is een prachtig, schrijnend en waar verhaal. Het kijken waard dus!

Dat doe je op Cinetree, Amazon Prime, of Apple TV.