Deze week houd ik het even kort, en deel ik een aantal kijk-, lees- en to-do-tips. Bijvoorbeeld om de kerstdagen mee te vullen (zeker nu er vanavond naar verwachting  

Maar eerst even verdrietig nieuws van De Correspondent zelf: deze week kregen we te horen dat The Correspondent, onze Engelstalige uitbreiding, ophoudt te bestaan. Een jaar na de lancering bleek dat er te weinig draagvlak was om Ontzettend jammer. Het team van The Correspondent, dat eind dit jaar al stopt, gaat gemist worden. We mogen fysiek dan niet bij elkaar zijn, zelfs op afstand was de droevige, gelaten sfeer te voelen. Niet makkelijk in een toch al ingewikkeld jaar. Alle artikelen blijven overigens online staan, maar vanaf 1 januari zullen er geen nieuwe meer gepubliceerd worden. Ik kan het iedereen aanraden om eens door te bladeren, en de tijd te nemen om de verhalen die het afgelopen jaar op The Correspondent verschenen te lezen. Ook de vertalingen van mijn stukken zijn hier

Schimmels die kleren verteren? 

Collega Tamar Stelling schreef onlangs een ode aan het onvolprezen (want: onmisbaar voor het leven op onze planeet) organisme: Dit naar aanleiding van de documentaire Fantastic Fungi (geweldige docu!). In de bijdragesectie ging Jorinde Nuytinck, mycoloog bij Naturalis en expert op het gebied van paddenstoelenevolutie (dat specialisme alleen al), in gesprek met leden over dit magische organisme.    

Een lid stelde haar de vraag of schimmels, zoals die natuurgebieden kunnen herstellen na olierampen door de olie te ontbinden, ook iets kunnen doen aan de groeiende kledingafvalberg die zo Kunnen ze onze afdankertjes niet verteren? 

Nuytinck verwees naar waarin te lezen is dat het een groep onderzoekers aan de City University van Hong Kong is gelukt om mengsels van katoen en polyester van elkaar te scheiden door deze te voeren aan schimmels. De enzymen uit de schimmel breken katoen af tot glucose. Wat overblijft zijn de pure polyestervezels, waarvan weer nieuwe kleding kan worden gemaakt. H&M werkt samen met het onderzoeksteam, en bekijkt de mogelijkheden om deze techniek op te schalen. 

Van schaap tot trui 

In het tweede seizoen van Floortje Blijft Hier gaat Floortje Dessing langs bij Ovinge heeft een eigen boerderij waar ze een kudde angorageiten en merinoschapen houdt. Van de wol maakt ze in haar eigen breistudio aan huis wollen sjaals, mutsen, truien en vesten. Ovinge werkte zelf jarenlang als inkoper voor grote kledingconcerns. Totdat de continue vraag naar meer en goedkoper haar tegen ging staan, en ze besloot voor zichzelf te beginnen. Omdat ze altijd de inkoop van wollen producten had gedaan, wilde ze onderzoeken of het haar zou lukken de hele keten – van schaap tot trui – in eigen handen te krijgen. Ze ontvangt nu modestudenten en kledinginkopers bij haar thuis om ze inzicht te geven in de kledingketen. In 2018 ging ik bij haar langs en schreef er over voor OneWorld, waar ik destijds werkte. 

De meest kostbare zijde 

Ooit gehoord van lotuszijde? Ik leerde deze week voor het eerst over deze prachtige vezel toen ik er van Business Insider over voorbij zag komen. Het wordt op zeer kleine schaal geproduceerd in ateliers in Cambodja, Myanmar en Vietnam. Een handjevol mensen beheerst de techniek om de vezel, die afkomstig is uit de stengel van de lotusbloem, te verwerken tot draad en een lap stof. Het is een enorm karwei: het kan wel twee maanden duren om genoeg vezels te oogsten voor één sjaal. Lotuszijde is dan ook tien keer zo duur als zijde, en wordt gezien als de meest luxueuze stof. Mooi dat dit ambacht en de kennis erover nog steeds in leven worden gehouden. 

(brei)naald en draad 

Over ambacht gesproken: een tijdje geleden kreeg ik van mijn oma een schoenendoos vol borduurwerkjes, draden, naalden, stof en instructieboekjes. Haar moeder maakte vroeger het prachtigste met bloemen versierde tafellinnen, dat mijn oma nog altijd met speciale gelegenheden over haar marmeren tafel drapeert. Ik vind het geweldig mooi, en vond in de doos nog een onafgemaakt tafellaken (ook van mijn overgrootmoeder), waar ik tijdens de kerst zelf aan wil gaan werken. De tientallen kleuren draad die ik erbij kreeg, heeft zij nog in een borduurwinkel in Amsterdam uitgezocht. 

De handleidingen borduurkunst die erbij zitten, komen uit 1966. Een ervan gaat in op de geschiedenis van deze handwerktechniek, waarvan niet zeker is wanneer die is ontstaan. Te lezen is: ‘De geschiedenis ervan verliest zich in de nacht van het verleden. Waar we sporen van cultuur tegenkomen, daar vinden we sporen van kleding en versiering ervan.’ 

Hoewel borduren met de hand een ambacht is dat nog maar weinig uitgeoefend wordt (nu doen machines het voor ons), net als veel andere handwerktechnieken zoals breien en weven, lijkt er nu weer een groeiende interesse voor te zijn. Door corona zitten mensen meer thuis, en blijft er meer tijd over Hoewel ik het eens in de zoveel tijd heerlijk kan vinden om een Netflix-serie te bingewatchen, kan ik het iedereen aanraden om ook zelf eens iets ‘te creëren’. Of zoals in een van de boekjes borduurkunst staat geschreven: ‘Dit kalme bezig zijn geeft ook een innerlijke rust.’

De Italiaanse terrorisme-expert Loretta Napoleoni ontdekte hoe breien therapeutisch en helend kan werken toen ze door een moeilijke periode ging.

In vertelt ze hoe ze leerde dat ‘met name vrouwen al eeuwenlang troost en kracht putten uit het maken van truien, sokken en dekens en hoe handwerken kan zorgen voor verbinding, voor warmte, voor inkomen, voor onafhankelijkheid.’

Voorbeelden daarvan zijn te vinden in het boek Threads of Life. A History of the World Through the Eye of a Needle van de Engelse textielkunstenaar en -curator  Hierin schrijft ze bijvoorbeeld over de vierduizend vrouwelijke krijgsgevangenen die tijdens de Tweede Wereldoorlog onder erbarmelijke omstandigheden werden vastgehouden in de Changi-gevangenis in Singapore en hier beginnen te borduren. Het handwerk biedt hun afleiding en de mogelijkheid hun verhalen op te tekenen – als een soort bewijs dat ze ooit hebben bestaan.

Napoleoni: ‘Breien is een metafoor voor het leven zelf. Breien is liefde.’

Fijne week gewenst. En ik hoop dat de feestdagen ondanks de verwachte maatregelen toch ook voor wat vrolijkheid zorgen.

Liefs,

Emy