Waar je wieg staat bepaalt je kansen op school. En dat kan écht anders

2021. Ruimte voor nieuwe verhalen, uitdagingen, kansen en avonturen. Ruimte voor fouten, falen en keihard op je bek gaan. Ruimte voor verandering, vernieuwing en oplossingen. Laat me hoopvol en optimistisch zijn. Opdat de maatschappelijke vraagstukken die leven in ons land geen vraagstukken meer blijven. Zoals: ervoor zorgen dat ieder kind een eerlijke kans krijgt.

Ongelijke kansen zijn gemiste kansen, voor het kind en de samenleving als geheel.

De indrukwekkende documentaireserie Klassen van Ester Gould en Sarah Sylbing legt kansenongelijkheid in onze maatschappij haarfijn bloot. We kunnen voor de zoveelste keer concluderen dat de plaats waar je wieg staat in grote mate de kansen bepaalt die je in de rest van je leven krijgt. 

Een heleboel kinderen groeien op in een omgeving met minder kansen dan hun leeftijdsgenoten. De sociaal-economische achtergrond van de ouders en armoede spelen hierin een grote rol. Ondanks de beste wil van de wereld is niet iedere ouder in staat diens kind te begeleiden met schoolwerk, en geld voor huiswerkbegeleiding is er vaak niet. 

De leefomstandigheden van de hoofdpersonen in Klassen zijn mij niet onbekend. Yunuscan, een gemotiveerde groep 8-leerling die graag naar de havo wil, werkt elke avond tussen negen en tien aan zijn schoolwerk, alleen achter de computer. In hem herken ik mijn eigen broertje.

Op een dag kwam mijn broertje teleurgesteld thuis met een vmbo-t-advies. Hoewel ik me als belangenbehartiger en gemeenteraadslid in Utrecht dagelijks inzet voor (v)mbo-leerlingen en -studenten voelde ik me machteloos. Mijn broertje wilde koste wat kost naar de havo, omdat hij telkens hoorde dat de havo vele malen beter is voor zijn toekomst. Om dit voor elkaar te krijgen dook hij iedere schooldag na schooltijd in de boeken. Zo bleef er weinig ruimte over voor leuke dingen, buiten spelen zat er niet meer in. Veel deed hij alleen, zonder hulp, en met succes. Tegenwoordig mag hij zich havo-scholier noemen. 

Iemands startpositie begint al bij de woorden die deze vormgeven

De documentaireserie onderstreept dat kinderen met dezelfde talenten en capaciteiten recht hebben op gelijke kansen. Dat de achtergrond van een kind geen invloed mag hebben op het schoolsucces. 

Gelukkig zijn er oplossingen. Het verlagen van de werkdruk voor leraren bijvoorbeeld, of het verkleinen van klassen zodat ieder kind gezien en gehoord wordt. Maar ook door ons te realiseren dat iemands startpositie al begint bij de woorden die deze vormgeven en de impliciete boodschappen die zich hierin verschuilen. Afscheid nemen van de meetlat met de aanduiding van wat ‘hoog’ (vwo) en ‘laag’ (vmbo) is. Kinderen laten dromen, verbeelden en fantaseren.

Laat 2021 een hoopvol jaar worden, met liefde en compassie voor onze onderwijzers. Laten we zorgen dat zij de waardering krijgen die ze verdienen. Dat hun stem gehoord wordt. De Amsterdamse onderwijswethouder Marjolein Moorman (PvdA) stelt in Klassen: ‘Ongelijkheid is een keuze’. Om gelijke kansen te krijgen moet je ongelijke gevallen juist ongelijk behandelen.

Lees ook: