Heb jij ook zo van het ijs genoten afgelopen weekend? Ik ben in ieder geval zo vaak gaan schaatsen als ik kon, bijvoorbeeld hier in Amsterdam-Noord:

Schaatsers op het ijs in Amsterdam-Noord.
Schaatsers op het ijs in Amsterdam-Noord.

Ik had er ook een bijzondere ontmoeting. Een van de bewoners van het oude vissersdorp sprak me aan en vertelde dat hij al zijn hele leven − 72 jaar om precies te zijn − in een klein huisje achter de dijk woont. Ik kende het huisje, want vanuit mijn vorige woning fietste ik er elke dag langs. En ik was altijd al nieuwsgierig wie daar woonde.

Het huisje is zo’n 150 jaar geleden neergezet, vertelde hij. Het was bedoeld als tijdelijke woning voor de mensen die de sluizen bouwden en zou tien jaar blijven staan. Maar zijn grootvader, die visser was, wist het te bemachtigen. En nu is het nog steeds in de familie. Zo zie je maar: als tijdelijk bedoelde woningen kunnen zomaar

Hoe de PvdA woningbezit ging stimuleren

Iedereen een eigen huis en een auto. Het is een beeld dat past bij de VVD, en dat de partij ook dit keer weer herhaalt Ik ging er dan ook van uit dat het dankzij die partij is dat het grootste deel − 58 procent − van de woningen in Nederland een koophuis is.

Maar de afgelopen weken leerde ik dat dat niet klopt. Weliswaar zijn de VVD en het CDA traditioneel voorstander van het bevorderen van koopwoningen. Maar de beslissende stem had in de jaren 80 de PvdA. Door de steun van de sociaaldemocraten was er een brede meerderheid voor het stimuleren van eigenwoningbezit.

Dat de PvdA van mening veranderde, kon ik zien dankzij een van de Duitse politicoloog en socioloog Sebastian Kohl. Hij analyseerde alle verkiezingsprogramma’s uit negentien landen sinds de Tweede Wereldoorlog. Hij keek of ze voorstellen bevatten voor beleid dat het huizenbezit bevordert, of dat juist tot meer huurwoningen leidt.

Koophuizen voor de lagere inkomens

Vóór 1986 had de PvdA maar één keer pro-koopstandpunten in het programma. Daarna was dat bij elke verkiezingen het geval. De partij wilde het bijvoorbeeld voor de lagere inkomens mogelijk maken een woning te kopen (1986, 1989 en 1994), woningcorporaties in staat stellen huizen van de hand te doen (1989) en de bouw van duurdere woningen in arme wijken bevorderen (1994).

Volgens Kohl maar veranderden ook de sociaaldemocraten in bijvoorbeeld Australië en Groot-Brittannië, Noorwegen en Duitsland van standpunt. En hoe meer huiseigenaren er kwamen, hoe meer partijen gedwongen waren dat te ondersteunen.

Overigens is er op dit moment een verandering gaande. Politieke partijen zien dat de huizenprijzen te hoog zijn geworden, en huurwoningen te duur. Ze willen daarom het kopen van een huis minder makkelijk maken, en meer betaalbare huurwoningen creëren. Daarover later meer.

Wat er de afgelopen weken gebeurde

Na de grootschalige plannen voor de ontwikkeling van Rotterdam-Zuid is nu ook Amsterdam-Zuidoost aan de beurt. Begin deze maand publiceerde de gemeente het omvangrijke dat tot 2040 een half miljard euro moet gaan kosten.

Kansengelijkheid is het grote doel van het plan, waarvoor de gemeente, woningcorporaties, schoolbesturen en nog veel meer partijen de handen ineenslaan. Het mag in de toekomst niet meer uitmaken of een kind in Zuidoost wordt geboren of in Amsterdam-Centrum. Om dat te bereiken, komen er woningen voor jongeren uit de wijk, beter onderwijs en maatregelen om discriminatie tegen te gaan.

In het Masterplan staan diversiteit en de beschikbaarheid van betaalbare woningen voorop. Maar toch bekroop me bij het lezen een onaangenaam gevoel. Want in eerdere grootschalige plannen voor de verbetering van wijken kregen níét alle bewoners een plekje. Zo worden in Rotterdam-Zuid sociale huurwoningen met de sloop bedreigd. In plaats van dat iedereen betere kansen krijgt, moeten armere bewoners de wijk verlaten en komen er rijkere voor in de plaats.

Bewoners van Amsterdam-Zuidoost hameren dan ook op participatie. Ze vinden dat de wijk in de plannen te eenzijdig wordt weggezet als probleembuurt. En waarschuwen dat nieuwkomers Het is te hopen dat ze van zich laten horen als dat respect in gevaar komt.

Om te lezen, kijken en luisteren

  • Het is bekend dat vastgoeddeals een aantrekkelijke manier zijn om verdacht geld te investeren. Maar bij welke aankopen dat precies gebeurt, is moeilijker vast te stellen. Het heeft zich tot doel gesteld dat te achterhalen. Een van de indrukwekkende verhalen die ik op de website las: hoe een Indonesische zakenman die zich schuldig maakt aan ontbossing en belastingontduiking
  • Het Duitse journalistencollectief Correctiv - ik raadde hun onderzoek naar eigendomsverhoudingen in Duitse steden al eerder aan - Dit keer leiden de sporen van een eenvoudig pand met huurwoningen ten noorden van Saarbrücken naar de Schotse Gordon Clan, ook bekend uit de film Braveheart van Mel Gibson.
  • En collega Thalia Verkade schreef over de straatplaten van Lego. Sinds de jaren 80 werden de wegen steeds breder en de stoepen smaller, om ruimte te bieden aan de steeds grotere Lego-auto's. Net als in het echt dus. En er is iemand die een alternatief ontwerp heeft gemaakt, waarin de fietspaden de hele weg innemen. Het maakt nog kans om uitgevoerd te worden ook.

Tot de volgende!

Josta