Het Watson Institute for International and Public Affairs publiceerde eind vorige maand over de immense kosten en omvang van de ‘oorlog tegen terrorisme’. Dat die heel hoog zijn wisten we natuurlijk al, maar toch: laat de cijfers even op je inwerken.

In bijna twintig jaar tijd stierven ten minste 335.745 burgers, 259.783 vijandelijke strijders, 177.073 nationale agenten en militairen, en 12.468 geallieerde troepen. Meer dan 37 miljoen mensen raakten ontheemd of werden vluchteling. De oorlog kostte de Amerikaanse belastingbetaler zo’n 5,4 biljoen euro (5.400.000.000.000). 

Ook Nederland vocht mee

Nederlandse militairen voerden de afgelopen jaren gevechtsmissies uit in Irak, Afghanistan en Mali, trainden militairen van bevriende staten om terrorisme te bestrijden, voerden honderden luchtaanvallen uit boven Syrië en Irak, en helpen de Amerikanen nog bij de voorbereiding en uitvoering van luchtaanvallen in Irak en Afghanistan. 

Met de verkiezingen in aantocht zou je kunnen denken dat dit een mooi moment is om te reflecteren op die militaire inzet, om vervolgens duidelijk te maken hoe dat in de toekomst beter kan. Temeer omdat de afgelopen kabinetsperiode bleek dat er in 2015 tientallen burgers omkwamen bij Nederlands militair geweld in Irak, wat jarenlang al dan niet onbewust werd verzwegen door het

Toch komt oorlog noch het gebrek aan transparantie daarover vanuit het ministerie van Defensie in de verkiezingsprogramma’s voor (met uitzondering van het programma van de SGP, die er  

Wat vind jij van oorlog?

Geen wonder dat oorlog geen verkiezingsthema is, schreef ik Oorlog werd de afgelopen jaren steeds onzichtbaarder. We zien het niet, het raakt ons amper, en we zijn ons er steeds minder van bewust. Maar betekent dat ook dat we er geen discussie over kunnen voeren? De reacties onder het artikel laten zien dat dit niet klopt. 

Oorlog raakt ons amper, en we zijn ons er steeds minder van bewust. Maar dat betekent niet dat we er geen discussie over kunnen voeren

Zo schrijft een Correspondentlid dat de krijgsmacht de afgelopen jaren op pad is gestuurd met soms onrealistische doelstellingen, waardoor zowel de uitvoerende kant (de militair) als de beleidsmakende kant (de politiek) zich is gaan indekken tegen falen. Hij pleit voor betere onderlinge communicatie en meer kennis over de militaire organisatie bij de politiek, zodat realistische verwachtingen worden gekweekt voorafgaand aan militaire operaties.

Een ander lid meent dat de onzichtbaarheid van oorlog niet doorslaggevend is voor de afwezigheid ervan in verkiezingsprogramma’s. Het gebrek aan beslissingsmacht over oorlog speelt een grotere rol. Die ligt niet bij Nederland of de politieke partijen, maar bij de coalitie waarbij Nederland zich heeft aangesloten, schrijft ze.

Kunnen we eigenlijk wel ‘nee’ zeggen als machtige landen ons vragen mee te doen, vraagt iemand zich af. En: ‘Hoe weten we of er voldoende (juridische) grond is om mee te doen?’

Iemand anders vindt dat we veel kritischer naar ons zelfbeeld moeten kijken om toekomstige misstanden te voorkomen. ‘De situatie wordt veel duidelijker als je deze bekijkt vanuit het gezichtspunt dat wij “de kwaden”’ zijn’, schrijft hij.

Ook buiten De Correspondent leidt het gebrek aan aandacht voor Defensie tot discussie. Zo begonnen oud-militairen en ‘bezorgde burgers’ de campagne Ruim 60.000 mensen ondertekenden de petitie om Kamerleden aan te zetten in actie te komen tegen de ‘dramatische’ staat van Defensie.

Wat je daar ook van vindt, het laat zien dat Defensie ons wel degelijk boeit, ook al staat oorlog steeds verder van ons af. De enorme menselijke en financiële kosten van de ‘oorlog tegen terrorisme’ laten zien hoe belangrijk dat is. Het raakt ons misschien amper, dat pleit ons niet vrij van het nadenken over oorlogsgeweld. Gelukkig zijn we ons daarvan bewust.

Ik ben benieuwd hoe jij erover denkt!

Groet,

Lennart

P.S. De NPO zendt de komende weken de documentaireserie uit. Vanuit meerdere perspectieven worden de persoonlijke, dramatische en tragische verhalen achter de Irakoorlog die in 2003 werd ingezet verteld.