Deze week: Moralisme is irritant

Na het succes van zijn boek kreeg mijn waarde collega en podcastgenoot Rutger Bregman last van angstvisioenen. Welgestelde Nederlanders die op Vlieland een wit wijntje drinken, en elkaar vertellen over zijn boek: ‘De meeste mensen deugen, dat is toch praaaach-tig! Nou, santé!’ 

Zo had hij het natuurlijk niet bedoeld, al die mensen die maar passief zitten te deugen op een mooi eiland. Rutger is zodoende erg bezig met een wat actiever begrip van wat het betekent om een goed mens te zijn. En dat is vooral vervelend voor de mensen om hem heen, die mee worden gesleurd in al dat moralisme. Ik denk dan met name aan mijzelf.

Zo hadden Rutger en ik vorige week een podcast met Roanne van Voorst. Zij schreef het boek Ooit aten we dieren, over hoe we in de toekomst terug zullen kijken op een tijd waarin de gemiddelde Nederlander bijna 80 kilo dood dier per jaar consumeert (spoiler: niet best). De informatie over vlees eten en zuivel consumeren was mij niet onbekend, maar was vooralsnog wel zonder gevolg gebleven.

Moralisme is irritant, omdat het ons op onze eigen zwakte wijst. ‘Mensen zonder principes zijn steevast geobsedeerd met de hypocrisie van degenen die wel ergens in geloven’, predikte Rutger onlangs in zo’n intens irritant stuk.

En ik zou daaraan toe willen voegen dat je eigen hypocrisie ook je eigen cynisme kweekt. Als je zegt in van alles te geloven, maar je handelt er niet naar, dan ga je te lekker in je eigen klootzak hangen. Als je begrijpt wat ik bedoel. 

Lange aanloop om te zeggen: ik ben ook maar gestopt met vlees eten. Eerlijk gezegd vermoed ik dat moralisme – dat opgeheven vingertje – voor een minieme minderheid van de mensheid reden zal zijn om te stoppen met vlees eten.

Tegelijkertijd is de mens zo principe-arm dat hij even makkelijk een vegetarische Beyond Burger naar binnen schuift als die goed smaakt en geprijsd is als een stuk rundervlees, en dat is ook weer bemoedigend. Want het kan snel omslaan, als een kleine voorhoede van veganisten en vegetariërs de ontwikkeling van vleesvervangers weet te bespoedigen.

Kortom, ik doe het ook voor jullie, klootzakken. En trouwens: De Rudi & Freddie Show, waar we dit allemaal in bespreken, die verschijnt vanaf nu elke vrijdagochtend.

De beste stukken van de week:

In bijna alle zaken die advocaat Liesbeth Zegveld doet is er een rode draad: een oorlogsactie loopt gruwelijk uit de hand, maar aan het eind van de rit blijkt niemand verantwoordelijk te worden gehouden. En dat kán niet, betoogt zij. Nu daagt ze namens vier Afghanen Nederland voor de rechter, vanwege tachtig burgers die in Uruzgan omkwamen door militair geweld. Correspondent Verborgen oorlogen Lennart Hofman interviewt haar.

In een gehaaste wandeling naar de dienstauto met formatiepapieren leesbaar in de hand illustreerde verkenner Kajsa Ollongren wat iedereen vermoedde en vreesde: dat de machtsuitoefening op het Binnenhof te veel op inteelt lijkt. Marc Chavannes schrijft een Politiek Dagboek over de ontspoorde formatie.

Ex ovo omnia: alles komt uit een ei, ook mensen. Maar vooral vogeleieren zijn een van de meest vernuftige, bijzondere verschijnselen op aarde. Een haast volledig zelfsturende broedmachine die haar weerga niet kent. Daarom, speciaal voor Pasen: een ode aan het ei.

Machtsmisbruik, privacyschendingen, belastingontwijking: de problemen van Big Tech zijn bekend. Amerika en Europa proberen de grote technologiebedrijven te temmen. Maar het kan ook anders. Maurits Martijn en Dimitri Tokmetzis verzamelden de beste plannen voor een fundamenteel andere tech – zónder Silicon Valley.

Er is een economische theorie die verklaart waarom middelmatige voetbaltrainers als Dick Advocaat en Ron Jans steeds weer de banen krijgen, terwijl jonge trainers maar moeizaam aan de bak komen. Waarom blijven voetbalclubs kiezen voor de mediocre superstar? Correspondent Michiel de Hoog legt uit.