Wat. een. fenomeen. zo’n ei.
Vrolijk Pasen! Benieuwd of je vandaag hardgekookte kipeieren aanvalt met ecoline. Maar wist je dat veel eieren van zichzelf al net kunst zijn? Ter camouflage, of omdat vogels de eigen eieren moeten kunnen herkennen om te weten wanneer een koekoek ze een extra jong in de maag splitst.
Sowieso zijn vogels zeer esthetisch ingestelde beestjes, valt me steeds weer op. Ze hebben die schitterende veren vooral omdat ze dat zélf erg mooi vinden. (Ik schreef daar onlangs dit stuk over.)
Dus zijn eieren misschien niet ook zo mooi, puur ter behaging van het kraaloog?
‘Lijkt me niet’, lacht Tim Birkhead, vogelbioloog en auteur van een lofzang op het ei: The Most Perfect Thing (2016). Wel zijn er aanwijzingen dat de intensiteit van de kleur, vooral van blauwe eieren, een weerspiegeling is van de kwaliteit van het vrouwtje dat ze legt. En dat de man beter zorgt voor een vrouwtje van hoge kwaliteit. ‘Ik was hier sceptisch over. Maar een goede collega van mij, evolutionair bioloog Bob Montgomerie, onderzocht dit bij de blauwe eieren van de Amerikaanse roodborstlijster en vond bewijs. Ik heb een open geest.’
Dus toch?
Sinds 1972 onderzoekt Birkhead zeekoeten – een soort pinguïns die vliegen – en de laatste tien jaar kwam daar een buitengewone interesse in zeekoeteieren bij. Ik sprak hem voor een stuk over het wonder der eieren. Want ook hoe een ei tot stand komt en wat er ín zo’n ei allemaal loos is, is vrij miraculeus.
Inmiddels kan ik alleen maar jaloers zijn op vrouwen die een ei leggen. Dus belde ik eicelexpert Susana Chuva de Sousa Lopes met de vraag of dat misschien in de toekomst niet toch ook voor de mens is weggelegd.
Spoiler: de embryotech is ermee bezig.
(Zowel vogelbioloog als eicelexpert praat mee onder het stuk.)
Dit verhaal begon met de vraag: wat moeten mensen nu écht weten over het ei? Dat alles uit een ei komt (ook de mens)? Dat een ei keihard is als bescherming, maar ook zacht want er moet nog een kuiken uit?
Tot mijn verrassing kwam Birkhead allereerst met een anekdote over hoe eieren vroeger verzameld werden als kunst, en hoezeer mensen daar nu van walgen. (Hij is niet voor het plunderen van nesten, maar een beetje eierverzameling is voor de wetenschap wel handig, al was het maar om te monitoren hoe het met eieren versus schadelijke stoffen in de omgeving staat.)
Birkhead was zelfs een keer onderdeel van een kunsttentoonstelling genaamd ‘Natural Selection’ door vader en zoon Peter en Andy Holden, waar het anti-ei-sentiment wel érg hoog opliep door hun kunstwerk How the Artist was Led to the Study of Nature (2017).
Het werk was een nauwgezette recreatie van de verzameling van 7.130 eieren die in 2006 in de slaapkamer van de beruchte Britse ei-rover Richard Pearson werd ontdekt. Het rapen van wilde vogeleieren is strafbaar en Pearson kreeg 23 weken gevangenisstraf. Publiek woedend. De eieren werden vernietigd om toekomstige eierdieven te ontmoedigen.
Dit is een beetje lange aanloop naar wat mij aan dit voorval het meest intrigeerde: de zonderlinge man die in z’n eentje, ergens in een hutje op de hei in het pittoreske Britse landschap, alllll die eitjes voor de tentoonstelling had zitten naschilderen.
Zie zeker deze korte, zeer ondergewaardeerde documentaire over misschien wel de enige ei-kunstenaar ter wereld: Peter Rowland. Voor wie het elke dag Pasen is.
Liefs,
Tamar