Interview

Zijn alle criminelen pechvogels? Deze filosoof stelt fundamentele vragen bij ons geloof in de vrije wil

Rutger Bregman& Jesse Frederik

Een nieuwe aflevering van De Rudi & Freddie Show! Met dit keer als gast: de filosoof Jurriën Hamer, die deze maand het boek publiceerde Waarom schurken pech hebben en helden geluk. Het is een confronterend boek over een eeuwenoud vraagstuk: hebben we een vrije wil?

Toen vorige week de temperatuur in Den Haag een hoogtepunt bereikte en bijna 1,5 miljoen mensen live het debat over de notitie-Omtzigt en ‘functie elders’ volgden, publiceerde het immer betrouwbare weblog De Speld een treffend artikel over De Correspondent. De kop:

En inderdaad: geheel in stijl waren Jesse en ik (Rutger) op dat moment verzonken in het debuut van Jurriën Hamer, een filosofisch traktaat over de vrije wil. Het klinkt misschien als een ver-van-je-bed-show, zo’n theoretische verhandeling over een abstract vraagstuk, maar niets is minder waar. Wie discussieert over de vrije wil, spreekt over de meest urgente politieke én persoonlijke kwesties van dit moment.

Het is geen geheim dat de publieksfilosofie in Nederland nog weleens in de richting van de zelfhulp wil gaan (filosofie voor een echt succesvol, weergaloos leven!), maar dit is andere koek. Natuurlijk, filosofen twijfelen al eeuwen of wij mensen wel zo vrij zijn als we denken. Tegenwoordig roepen ook neurologen dat we in werkelijkheid gewoon ‘ons brein zijn’.

Naarmate de wetenschap vordert, en we steeds beter begrijpen waarom mensen doen wat ze doen, dringt de vraag zich steeds vaker op: kunnen we nog wel betogen dat een rijke ondernemer zijn welvaart ‘verdient’? En een crimineel zijn straf?

‘Wanneer God niet bestaat, is alles geoorloofd’, schreef de Rus Fjodor Dostojevski lang geleden. Geldt hetzelfde voor de vrije wil? Of begint een rechtvaardigere samenleving juist met twijfel aan onze vrijheid, en meer mededogen voor elkaar? Als altijd zijn wij benieuwd naar jullie ideeën. Jurriën discussieert hieronder mee, en beantwoordt graag jullie vragen.

Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.

Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.

Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!