Het Berlijnse huurplafond is van de baan. Dat is ook slecht nieuws voor huurders in andere landen

Het is een overwinning voor commerciële verhuurders van woningen, en voor de conservatieve oppositie van de deelstaat Berlijn. Het Duitse constitutioneel hof oordeelde dat het Berlijnse huurplafond, een ingrijpende maatregel om de huren in de hoofdstad betaalbaar te houden, in strijd is met de grondwet. Voor de hoogte van de huur in de vrije sector bestaat al een wet die voor heel Duitsland geldt, en dus kunnen deelstaten daar niet nog eens hun eigen regels aan toevoegen, oordeelde de rechter.

Zo’n anderhalf miljoen inwoners van de Duitse hoofdstad moeten nu op een flinke naheffing rekenen. Hun huur was sind begin vorig  jaar bevroren op het niveau van juni 2019. Van ongeveer 300.000 woningen ging de huur zelfs een stuk omlaag, omdat die meer dan 20 procent boven een daarvoor vastgestelde grens lag.

De beslissing van het constitutioneel hof is niet alleen een teleurstelling voor Berlijnse huurders en de politici die aan hun kant staan. Want grote steden in het buitenland keken met enige jaloezie naar de Duitse hoofdstad. Als de deelstaatregering van Berlijn de politieke moed had drastisch in te grijpen op de woningmarkt, zou dat dan ook kunnen in Amsterdam, Barcelona en Londen?

Berlijn gold als voorbeeld voor Amsterdam

Laurens Ivens, de Amsterdamse wethouder voor Wonen, liet eerder weten een voorbeeld te willen nemen aan Berlijn. Maar dan niet door op eigen houtje maatregelen in te voeren, want als gemeente heeft Amsterdam een stuk minder bevoegdheden dan een Duitse deelstaat, wat Berlijn is. Ivens keek voor huurmaatregelen daarom naar het kabinet. Daar had hij de afgelopen tijd weinig succes mee: zo kwam er van de noodknop middenhuur weinig terecht.

Volgens een redacteur van de Duitse krant Der Tagesspiegel moet Duitsland die weg ook bewandelen. Het huurplafond wordt nu een onderwerp voor de Bondsdagverkiezingen in september, schreef hij in een commentaar. Als deelstaten en gemeenten geen huurplafond mogen invoeren, moet de bondsregering daarvoor een mogelijkheid creëren. Om de druk op te voeren, demonstreren voorstanders van het huurplafond vanavond in de Berlijnse wijk Neukölln, waar de huren tussen 2009 en 2019 tweeënhalf keer zo hoog werden.  

Wat betreft huurregulering in de vrije sector is Duitsland iets verder dan Nederland. De Duitsers kennen de Mietspiegel, een rekensysteem voor de hoogte van de huur op basis van omliggende woningen. Huurders die een nieuw appartement betrekken kunnen op basis daarvan eisen dat de huur omlaag gaat. In Nederland is dat alleen mogelijk voor woningen die volgens het puntenstelsel voor sociale huurwoningen minder dan 750 euro per maand kosten. 

Maar de Mietspiegel beweegt mee met de marktprijzen, en beschermt inwoners van dure steden als Berlijn en Frankfurt dus niet tegen de snelle prijsstijgingen van de afgelopen tijd. Als de bondsregering daar verandering in brengt, wordt dat wellicht toch nog een voorbeeld voor Nederland.