Tweeënhalf jaar geleden begonnen we met hetongeluk.nl. Nu is er een vacature

In oktober 2018 stelde ik een nonchalante vraag aan Correspondentlid Jan Derk Stegeman, van wie ik wist dat hij websites maakte:

Hi Jan Derk!

Hoe gaat het?

Ik heb een vraag voor een upcoming Project met hoofdletter P. Weet jij toevallig iets van wiki-software, en de verschillende soorten? Ik vertel graag meer als je het leuk vindt (al is het geen leuk onderwerp). 

Groet! Thalia

Nu is het tweeënhalf jaar later en zijn we bij versie 395 van de website hetongeluk.nl. Het begon als een plek waarop Marco te Brömmelstroet en ik verkeersongevallenberichten bijeen wilden brengen, met hulp van vrijwilligers. Omdat al die berichtjes over mensen die omkomen en gewond raken in het verkeer versnipperd in de regionale kranten belanden. Hoe zou het eruitzien als je al die berichtjes onder elkaar zou zetten?

Het werd een soort wiki, gekruist met Twitter, en handgeschreven door Jan Derk die al die software wel kende, maar het liever zelf deed. Samen met Correspondentleden deden we het vervolgens een week lang: alle korte nieuwsberichten over verkeersongevallen verzamelen die we maar op lokale websites konden vinden.

Dat leidde tot een overzicht van zestig à zeventig ernstige ongelukken per dag, waarbij mensen omkwamen, gewond raakten, een trauma opliepen. We lazen over mensen die over het hoofd waren gezien, over filevorming na ongevallen, en busjes die auto’s ramden, als waren het zelfrijdende voertuigen.

Na het eerste journalistieke verslag hiervan deed Marco nog een systematisch wetenschappelijk onderzoek, dat werd gepubliceerd.

Intussen sloten steeds meer mensen zich aan: inmiddels tellen we 283 mensen die een account hebben aangemaakt. Sommigen van hen voegen bijna dagelijks berichten toe. Sommigen specifiek uit hun regio. Zo is er iemand die systematisch de berichten uit Alphen aan den Rijn en omgeving toevoegt.

Er is ook een internationale variant van hetongeluk.nl

Jan Derk internationaliseerde de site: op thecrashes.org kun je nu vanuit elk land berichten toevoegen. Israël heeft veel berichten, dankzij een student van Marco. Duitsland en België lopen ook vol.

Mensen vroegen de volledige database op, voor verder onderzoek. Zoals een groep van de Rijksuniversiteit Groningen en de VU Amsterdam, die met de gegevens van de Correspondentweek invulling geven aan een vierjarig onderzoek naar framing in de Nederlandse taal.

Ikzelf verzamelde een tijdlang berichten over kinderen die omkwamen of gewond raakten. Door dat verzamelen ontdekte ik ook hoe er in één week in april vorig jaar vijf kleine kinderen verongelukten. Ik schreef er een column over, en kreeg later van een moeder van een van de kinderen te horen hoe hard dat stukje bij haar was aangekomen. Dat kwam weer heel hard bij mij aan.

De pijn achter verkeersleed is eindeloos groot

Het is erg moeilijk: schrijven over verkeersongevallen, verkeersleed, verkeersgeweld. Daar heb je het al, hoe noem je het? De pijn achter wat er gebeurt is zo eindeloos groot, vooral in die gevallen waarin mensen elkaar hebben doodgemaakt, dat goede woorden onvindbaar zijn.

Zwijgen dan maar? Dan realiseren we ons straks helemaal niet meer hoe mensverslindend dit mobiliteitssysteem is.

Wat mij opviel: journalisten schrijven er heel anders over dan honderd, of zelfs maar dertig jaar geleden. Toen las je nog hoe iemand precies om het leven kwam. De mens is nu bijna geheel uit het bericht verdwenen. Waarom is dat eigenlijk veranderd? Ik heb er nog geen goed antwoord op.

Op Twitter begon iemand het meldpunt @waarisdechauffeur, om anderen opmerkzaam te maken op de keuze die gemaakt wordt. Is het een auto die een fietser aanrijdt of een automobilist?

Waarom zien we sommige verkeersdeelnemers als mens en anderen niet?

En is dit een schuld- of aansprakelijkheidsvraag? Wat mij betreft niet. Het is een vraag waarom we sommige verkeersdeelnemers als mens zien en anderen niet. En wat dat betekent voor lezers. En voor nabestaanden.

Die vragen verdienen meer aandacht. We raakten in gesprek met Fonds Slachtofferhulp. Zij vonden dit ook relevante vragen. En zo is er nu een door dit fonds gefinancierde vacature voor een junior onderzoeker bij de Universiteit van Amsterdam, die voortbouwend op hetongeluk.nl de framing van de berichten verder gaat onderzoeken en presenteren.

Uit de vacature:

Dit project heeft als doel inzicht te krijgen in het effect van de huidige framing van deze berichtgeving op lezers (a.d.h.v. kwantitatief onderzoek) en op betrokkenen/nabestaanden (a.d.h.v. kwalitatief onderzoek). Daarnaast streeft het project er naar om bewustwording hierover bij journalisten te vergroten, door middel van nieuwe visualisaties van patronen hierin op Het Ongeluk.

Wil je meewerken aan dit burgerproject? Maak een account aan op hetongeluk.nl. Verder is er op dit moment behoefte aan iemand die korte tekstjes naar het Duits, Spaans en Frans zou kunnen vertalen, voor de internationale versies. Mail naar Jan Derk als je daarbij wilt helpen.

Meer lezen?