Of we eens wat over consuminderen konden schrijven, vroegen enkele leden onder

En of dat kan, dacht ik meteen. 

Een jaar of twee geleden raakte ik in de ban van KonMari, de opruimmethode van Japanse netheidsgoeroe Marie Kondo. Haar bestseller The Life- Changing Magic of Tidying Up werd een rage, mede aangevuurd door de Netflixserie waarin Kondo gezinnen helpt hun hopeloze huishoudens van Jan Steen om te toveren tot ordelijke paleisjes van rust, reinheid, regelmaat.

Ik zag die serie en was verkocht. Nog dezelfde week lag ook mijn huis vol hoopjes huisraad, die ik plichtmatig aaide om te voelen of ze nog wel ‘joy sparkten’.

In mijn living viel nog heel wat te healen. En dus keek ik ze gelijk allemaal, nachtenlang

Aansluitend op deze opruimwoede raakte ik verstrikt in een YouTubefuik van kanalen van mensen die het allemaal nog veel beter konden dan ik, dat ontspullen. Ik bekeek eindeloze verslagen van decluttering journeys, en was jaloers op het resultaat: levens waarin elk ding een plek heeft en een doel dient.

Verreweg het meest verslavend waren de video’s van YouTubekanaal Heal Your Living. In mijn living viel nog heel wat te healen. En dus keek ik ze gelijk allemaal, nachtenlang.

Zes sokken en een houten tandenborstel

De persoon achter Heal Your Living is Youheum. Youheum is een zogenaamde extreme minimalist: al wat zij bezit, past in één enkele rugzak.

Vóór haar leven als minimalist was ze koopverslaafd, verknocht aan haar volgestouwde kasten, en diepongelukkig. Ook haar aha-moment kwam door Marie Kondo: geïnspireerd door de wereldwijde tidying-trend deed Youheum stap voor stap afstand van bijna al haar bezittingen.

Inmiddels heeft ze minder dan negentig dingen over. 

Zo woont ze zitten kan net zo goed op de vloer, slapen net zo goed in een hangmat die overal mee naartoe kan. Ze bezit vijftien kledingstukken, drie paar schoenen, vier onderbroeken, zes sokken. Dan nog enkele gadgets: een iPhone, MacBook, een e-reader (van papieren boeken nam ze afscheid). Nog wat verzorgingsproducten: een kartonkleurige homp natuurzeep, wat etherische oliën, een houten tandenborstel. Wat servies, bestek, een roestvrijstalen waterfles. Een yogamat. Een klankschaaltje. Een plant.

En verder niks.

Leeg huis, vol leven

Youheums video’s voelen nog het meest als geleide meditaties. In de voice-over begint ze standaard met het delen van haar intention voor today’s practice, zoals ze aan het begin van de betere yogaklasjes doen. Zo práát ze ook, met de zweverige dictie van een yogi die zó ver op het pad der verlichting gevorderd is dat elke paar woorden aanleiding geven tot een moment van diepe existentiële reflectie. Zinnen tjokvol ontspulde ruimtes.

De beelden bij deze voice-overs tonen ondertussen vooral vredige aaneenrijgingen van Youheums dagelijkse bezigheden: ze drinkt een kop champignonthee (!) in kleermakerszit, doet lome rekoefeningen, staart bedachtzaam voor zich uit, vouwt haar vijftien kledingstukken op, wast haar sokken. Met de hand uiteraard – een wasmachine past moeilijk in een rugzak.

Het loslaten van haar materiële behoeften was als een spiritueel ontwaken, vertelt Youheum. Hoe leger haar huis, hoe voller haar leven. De ruimte die het loslaten van consumptiedrang schiep, vulde zich met nieuwe, ontastbare dingen: zingeving, een diepere connectie tussen lichaam en geest, een intense tevredenheid en een diep respect voor levenloze objecten.

Je bent tóch wat je hebt

Toch: ondanks haar radicale minder-is-meerinstelling, viel het me op dat Youheum haar verhaal nog steeds vertelt door middel van de dingen die haar omringen. 

Haar leven mag dan ontspuld zijn, haar video’s zijn dat zeker niet. Ze zijn juist doorspekt met shots van haar bezittingen: een close-up van haar waterfles, die ze voor de camera heen en weer wiegelt; een shot van het hengsel van haar rugtas, met een kunstige knoop erin; beelden van haar klankschaaltje, dat ze zachtjes aantikt met een houten kloppertje.

Minimalisme gaat niet over géén of zo min mogelijk spullen hebben, maar vooral over de relatie tot die spullen

Natuurlijk, minimalisme gaat niet over géén of zo min mogelijk spullen hebben, maar vooral over de relatie tot die spullen. Je koopt niet, je ‘laat dingen toe in je leven’, niet ‘voor de heb’ maar omdat ze je ‘helpen’ of ‘voeden’, functies vervullen die dankbaar stemmen.


Verbintenis met je afgezworen spullen

Toch werd ik mistroostig van de gedachte dat zelfs de extreemste minimalist vooral is wat ze heeft. Of je nou consumeert of consumindert, je relatie tot spullen blijft veelzeggend voor wie je bent, wat je waardevol acht en hoe je in het leven staat.

En het ergste is: de afwijzing van consumptie heeft ook enkel betekenis in een wereld vol rommel. Meubelvrij is pas meubelvrij in relatie tot andermans woningen die volstaan met meubels – ongetwijfeld van een blauw-gele meubelgigant die op zijn beurt hele pakhuizen meubels bezit. 

Zelfs als je je relatie tot je eigen bezittingen probeert te veranderen en verdiepen, dan nog ben je verbonden met de spullen die je afgezworen hebt. Ontspullen betekent pas iets in tegenstelling tot de spullen die er nog zijn.

Vanaf dat moment kon ik de rust en ruimte in Youheums video’s niet meer zien zonder er de dingen bij te denken die er niet waren. Alsof de kalme leegte waar ik zo door betoverd was geraakt alleen maar zichtbaar was in contrast met de denkbeeldige, onmetelijke berg troep die onze planeet dreigt te verstikken. Om benauwd van te worden.

Van mijn decluttering journey is niets terechtgekomen, dat spreekt.

YouTube
Bekijk hier een van de video’s van Heal Your Living.

Verder lezen?

Nieuwsgierig geworden naar mijn journalistiek over identiteit? Schrijf je dan ook in voor mijn persoonlijke nieuwsbrief. Dan ontvang je elke twee weken een update van de stukken die ik maak, de vragen die ik heb, en de grote ontwikkelingen omtrent de rol van identiteit in onze samenleving. Meld je hier aan