In gesprek met Herman Tjeenk Willink over macht en tegenmacht

Luisteraars! Enkele maanden geleden zat ik in mineur. Drie miljoen mensen keken naar een veertien uur durend marathondebat over vier woorden op een A4’tje. Mij bekroop indertijd het gevoel dat we naar een politieke soap keken, waarin af en toe iemand een duur woord als ‘dualisme’ gebruikte om het nog enig cachet te geven. Dat deze politiek met een enorm kleine p zo belangrijk werd gemaakt, terwijl veel wezenlijkere onderwerpen volstrekt onder de radar vliegen, gaf aanleiding voor enige deemoed.

Mijn gemoed knapte weer op toen ik de eerste persconferentie van de toen nieuwe informateur – en mijn gast van deze week – Herman Tjeenk Willink zag. We stegen meteen op uit de Haagse heisa van poppetjes en partijen.

‘Hoe vaak worden in parlementaire enquêtes incidenten niet gezien als iets waar iemand schuld aan heeft?’ zei Tjeenk Willink tijdens die persconferentie. ‘En dat ook naar schuldigen wordt gezocht. Daar gaat de suggestie van uit dat als man of vrouw er niet was geweest, het incident niet zou hebben plaatsgevonden.’

Hij noemde dat ‘een vrij optimistisch en naïef beeld’. Vaak liggen problemen besloten in ‘de dynamiek van het stelsel zelf’, oordeelde hij. ‘Waarvan u overigens ook deel uitmaakt’, hield hij de journalisten voor. 

Toen ben ik opgestaan om het Wilhelmus te zingen. 

Afijn, ik ben dus een fan! Inmiddels is Tjeenk Willink informateur-af en heeft hij een nieuw boek geschreven getiteld Kan de overheid crises aan? In de podcast hebben we het daarover. En over al die abstracte begrippen die nu de ronde doen in het publieke debat: die nieuwe bestuurscultuur, wat is dat? Dualisme, wat betekent dat? Meer aandacht voor uitvoering, hoe moet dat?

Luister ook: