Beste,

Interviewtip voor de Linda – en sowieso vondst van de maand: Christa Laetitia Deeleman-Reinhold (1930), grande dame van de spinwetenschap die maar niet met pensioen gaat.

Deze vrouw verzamelde nog spinnen in stukken regenwoud van Zuidoost-Azië die tegenwoordig niet eens meer bestaan – geveld door erosie, bosbranden en palmolieplantages. Gelukkig hebben we haar opus magnum: Forest Spiders of South East Asia (2001). Tien jaar lang

Gerenommeerde arachnologen van heinde en verre komen graag soep eten in haar ‘spinmekka’: een modern woon-werkhuis te Ossendrecht, ingericht met Indische erfstukken en apothekerspotten vol nog te determineren spinnen.

Pauwspin Buddy zwiert langs in Webbed

Voor iedereen die een hekel heeft aan spinnen: zélfs deze spincoryfee was bang voor ze als kind, staat te lezen in spinmagazine van de Werkgroep Spinnen van Maar haar spinliefde nam een vlucht tijdens een wildkampeertrip door Joegoslavië. 

Toen Deeleman een keer zonder drinkwater zat, wezen schaapsherders haar op een grot. Daar vond ze naast grottenwater een paar onbekende, slimme spinnetjes, helemaal in hun element in hun voedselarme grottenuniversum. Wonderlijk. Ze zou er in 1978 op promoveren.  

Een mens kan echt overal van leren houden dus.

En gelukkig maar, want op dit moment gaan de laatste uren in van de Nationale Spinnentelling 2021. Ren naar je tuin, channel je inner Christa Deeleman en tel spinnen aan de hand van deze (Spindata kunnen doorgegeven worden op tot en met maandag 13 september 12.00 uur.)

Volgens entomoloog Jinze Noordijk van EIS is de spinnentelling bepaald niet zo populair als de nationale vogel- of vlindertelling. Mocht je acuut wat spinweerzin willen overwinnen, hier drie pogingen om die spinvlam te ontsteken.

Poging 1, zie de schattige animatiespin Lucas:

YouTube
Schattige spin Lucas doet spinangst verdampen.

Zou je Lucas kwaad doen? Goed, door naar poging twee.

Speel een spin

Twee Australische gamedevelopers brachten een enorme ode aan het spinbestaan met Webbed, een computerspel waarin je een spin bent en levels doorloopt met webjes bouwen. Het is nét uit.

Een mooi excuus om levelontwerper Noah Seymour leeg te laten lopen over wat er zoal geweldig is aan spinnen. Het werd m’n slechtst gelezen stuk ooit: 

Vergeet Spiderman, red je lover als pauwspinvrouw Een onverwacht interessante manier om je te leren ‘verplaatsen’ in een dier: problemen met spinskills te lijf gaan, in de nieuwe game Webbed. Doe het spinspel

Sommige spinnen hebben babycrèches op hun buik, sommige vangen hun prooi niet in een web maar in een spinvariant van het schepnet, en weer andere poepen een parachute uit van webdraad en vliegen daarmee ver weg van het nest om het geluk elders te beproeven.

Seymour verwerkte het allemaal in hun spel.

Met in de hoofdrol: de pauwspin, een springspin die lijkt op een minipauw en die net als een pauw heel opzichtig baltsgedrag vertoont naar vrouwtjes.

Ook Nederland zit vol baltsende springspinnen, weet Noordijk, die ze typeert als ‘het allerschattigste spinnetje dat er bestaat’. De springspin heeft korte pootjes en hele grote voorogen. ‘Dus als je hem aankijkt, dan kijkt hij ook echt terug.’

Op zonnige muren vind je wel de kleine zwart-witte zebraspingspin. Hij spint geen web, maar loopt actief rond over de muur en ‘Ook dansen ze om vrouwtjes heen, ze zwaaien met hun pootjes. Net zoals in dat spelletje Webbed. Prachtig’, zegt Noordijk.

Maar mocht de vertedering geen vat op je krijgen, dan hier poging drie, speciaal voor de thrillseekers.

Kijk uit voor exoten

Vraag Noordijk niet welk ‘nut’ spinnen hebben, of wat er zou gebeuren in een Nederland zonder spinnen. Noordijk: ‘Dat zijn kul-discussies. We hebben hier 50.000 meercellige soorten rondlopen, op elke plek hebben die andere relaties met elkaar. En van die onderlinge verbanden weten we echt helemaal niks.’

Nederlands spinonderzoek bestaat vooral uit inventariseren, er is dan ook slechts een handvol onderzoekers mee bezig. Noordijk: ‘Wel is aangetoond dat akkers met veel spinnen minder plaagdieren hebben.’ De spin als biologische bestrijding. ‘Ze eten de vliegen en muggen uit stilstaande plasjes water.’ De spin als antimug. ‘En vogeltjes eten héél veel spinnen, vooral mezen, die gaan met hun snaveltje elke kier in elke muur af.’ De spin als vetbol.

Ondertussen doet de spin de mens niks.

YouTube
Hoe spinnen wegvliegen met webdraad.

Toch is er niet zoiets als ‘de spin’. ‘Er kan zo veel gebeuren wat niet te voorspellen is’, zegt Noordijk. Zeker nu de Zuid-Europese spin bijvoorbeeld oprukt.

Zoals de grote kogelspin (Steatoda grossa). Vroeger kwam hij alleen in kassen voor, nu zit hij waarschijnlijk op elke zolder wel. En ze bijten! Noordijk: ‘Twee keer per jaar krijg ik een bijtmelding. Wel heel weinig gezien hun verspreiding.’

Gevaarlijker zijn de exoten die Nederland binnenkomen via containers, via bananen voor de supermarkt of via autohandelaren die oldtimers importeren vanuit de hele wereld. ‘Defensie kwam een keer terug in Den Helder uit Australië met allemaal Niet fijn als die massaal in je schuur gaan leven.’

Grappig: de roodrugspin zit in Webbed. Monter somde Seymour op wat er mis kan gaan als een vrouwtje je bijt: verlamming, coördinatieverlies, beven, misselijkheid, rare hartslag, en soms is een beet fataal, al komt dat vrijwel niet voor.

Verder zijn er in Limburg tussen Amerikaanse legervoertuigen wel meerdere bruine weduwen gevonden, Hun beet is ook niet fijn.

Dus wie weet vind je iets heel spannends in de tuin. If so,

Op de hoogte blijven van m’n avonturen in niet-mensland? Ik schrijf over die andere 99 procent van de wereld: van pluizige pauwspin tot mens-varken-hybride. In deze mail houd ik je geregeld op de hoogte van vragen die ik heb, stukken die ik schreef of mooie wetenschapsverhalen van anderen. Schrijf je hier in voor mijn wekelijkse mail