Waarom blijven studeren, als je met je latere inkomen geen huis kan betalen? Die vraag stelde de 22-jarige Angelica Janine Balatbat, student communicatie, mij tijdens de demonstratie tegen de woningnood in Rotterdam afgelopen zondag.

Ik vond de vraag schokkend. Hij laat zien hoe deprimerend de hoge huren en huizenprijzen zijn. Hoe lastig het is een toekomst voor jezelf voor je te zien, als je niet eens weet of je een huis zult hebben. Maar meer dan dat is hij tekenend voor de reden waarom zo’n zevenduizend mensen hadden besloten te protesteren op het Afrikaanderplein in het zuiden van de stad.

De landelijke woonprotesten – die in Rotterdam was de tweede – hebben niet alleen te maken met hoge huren, onbereikbare koophuizen of de hoge belasting die woningcorporaties betalen. Ze gaan over een veel breder gevoelde nood.

Lage lonen en flexcontracten, een onzeker pensioen, bezuinigingen op de (psychische) gezondheidszorg, klimaatontwrichting: het is te veel geworden. Wonen is slechts een heel tastbaar symptoom van een falend systeem.

Deze onvrede speelt niet alleen in Nederland

Balatbat had een bord vast: ‘Ik ben vegan. Ik hoef geen huisjesmelker.’ En ze was lang niet de enige die dag die beleggers de schuld gaf van de woningnood.

‘Een generatie heeft heel veel geluk gehad met het tijdsgewricht waarin ze zijn opgegroeid’, zei de dertigjarige Daniël van Duijn, die de andere kant van het bord omhoog hield. ‘Ze hebben hun geld belegd in bakstenen. En nu komen wij, de jongere generatie, daar niet tussen.’

Dat was natuurlijk Maar het ging erom dat de demonstranten het gevoel hadden dat het oneerlijk was, dat er een groep was die wel kansen had, en zij niet. Tel daarbij op dat de nieuwe coalitie waarschijnlijk bestaat uit dezelfde partijen die de wooncrisis hebben veroorzaakt. En je hebt een zelfde mix van redenen als waarom massa’s mensen van Chili tot Libanon tot Hong Kong

Een houten huisje van demonstranten werd een schild tegen de politieknuppels

En dit was nog het vreedzame deel van de demonstratie. Gezinnen met kinderen stonden naast studenten, en die stonden weer naast groepjes ouderen die waren gekomen met hun huurdersvereniging. De hele massa zwaaide naar de 82-jarige gezicht van de strijd tegen de die vanaf haar nieuwe balkon uitkeek op het Afrikaanderplein. Toen de optocht begon, trokken demonstranten een houten huisje op wielen mee, symbool van waar ze allemaal naar verlangden.

Net zoals in Hong Kong de paraplu’s van demonstranten uiteindelijk een bescherming werd in Rotterdam het houten huisje een schild tegen de politieknuppels.

Het politiegeweld maakt de woede alleen maar erger

Terwijl de demonstratie vanuit Rotterdam-Zuid over de Erasmusbrug richting het centrum van de stad trok, werd de eensgezinde stoet namelijk opeens gescheiden. Een groep agenten had zo’n honderd mensen omsingeld, velen van hen in het zwart gekleed.

Volgens de politie gedroegen de omsingelde mensen zich verdacht, onder andere door van voor naar achteren te rennen, tassen en goederen door te geven en

Op dat moment was er alleen sprake van vermoedens. Een agent ter plekke zei tegen een deelnemer aan het protest:

De politie droeg de mensen vóór de omsingelde groep op door te lopen, maar die weigerden dat omdat ze de demonstratie niet in tweeën wilden splitsen. Een aantal mensen die al onderaan de brug waren, kwamen weer terug de brug op en namen het houten huisje mee. Volgens de demonstranten Volgens een politiewoordvoerder een De agenten sloegen er flink op los.

Het leverde beelden op van demonstranten Een vrouw probeerde met haar handen haar hoofd te beschermen, Een jongen die met een aantal anderen op de grond zat, kon niet op tijd overeind komen en werd onder de voet gelopen.

Het politieoptreden voorkwam geen escalatie, het wás de escalatie

Van achter de politielinie zag ik hoe agenten een tram staande hielden en alle passagiers lieten uitstappen. Inclusief een man met een rollator, die overduidelijk Vervolgens riep de politie om dat alle omsingelde mensen moesten instappen. Als ze dat niet zouden doen, zouden ze geweld gebruiken. Agenten sleurden een man mee tot achter de politiebussen, waar ze hem

Een van de organisatoren van het eerdere woonprotest in Amsterdam ‘Oh man, de sneltreinvaart waarmee mijn politiehaat en zin in directe actie zijn geëscaleerd na gisteren belooft niet veel goeds voor mijn toekomstige

En dat is het. Het politieoptreden voorkwam geen escalatie, het wás de escalatie. Het geweld waar ze onverwacht mee werden geconfronteerd, bevestigde wat veel demonstranten vermoedelijk al voelden: het systeem is tegen ons.

De demonstranten zullen niet zomaar opgeven

Het voelde voor mij als een keerpunt. Dacht ik na de demonstratie in Amsterdam nog dat het protest misschien weer zou uitdoven zonder dat er iets veranderde, nu weet ik dat de demonstranten niet zullen loslaten. Het zou me niet verbazen als het druk wordt bij volgende protesten, in Arnhem, Nijmegen, Den Haag, Utrecht en Groningen.

Wat er in Rotterdam gebeurde, is deprimerend. In het ergste geval leidt het tot steeds radicalere protestacties, waar de politie steeds harder tegen optreedt. 

Maar zo hóeft het niet te gaan. Het antwoord op protest hóéft geen hard optreden van de politie te zijn. 

Ik zie ook iets hoopvols in de solidariteit van de mensen die bleven, ondanks de klappen die ze kregen. Die de demonstratie als één geheel lieten aankomen op de Blaak. Van die eensgezindheid gaat een krachtige boodschap uit: laten we ons niet verliezen in schermutselingen en beschuldigingen over en weer. Maar samen werken aan een eerlijker systeem.

Nieuwsbrief Op de hoogte blijven van mijn artikelen? Als correspondent Wonen wil ik weten hoe we goed en betaalbaar wonen voor iedereen mogelijk kunnen maken. Elke twee weken stuur ik een mail waarin ik je op de hoogte houd van mijn onderzoek en artikelen. Schrijf je hier in voor mijn nieuwsbrief

Lees ook:

Verzet je en hou vol: het verliezen van hoop is geen optie Geloof in je eigen kracht en invloed. Want de geschiedenis leert dat zelfs de allerkleinste daden van verzet nog tientallen jaren kunnen doorwerken. Lees het essay van Rebecca Solnit terug