Deze ex-veearts laat zien hoe hypocriet we omgaan met dierenleed (maar werd teruggefloten door de rechter)

In augustus van dit jaar oordeelde de kortgedingrechter van de rechtbank in Amsterdam dat de antizuivelcampagne van de stichting Dier&Recht onmiddellijk moest stoppen. Het was een uitzonderlijke uitspraak. In Nederland komt het niet vaak voor dat de rechter een grondrecht als de vrijheid van meningsuiting tussen haakjes zet, en activisten dwingt om een campagne te staken.

Wat had Dier&Recht gedaan om zo’n drastische maatregel te rechtvaardigen? Op de posters van de stichting stond een pak melk met een waarschuwingstekst zoals je die ook op sigarettenpakjes vindt. ‘Zuivel veroorzaakt ernstig dierenleed’, stond erop.

De boerenactiegroep Agractie was woest. Melkveehouders zouden ten onrechte worden weggezet als dierenbeulen. Oftewel: hier was sprake van smaad en laster. ‘Voor de agrarische sector is deze campagne werkelijk weerzinwekkend’, zei de advocaat van Agractie bij aanvang van het kort geding. Er werd aangifte gedaan tegen Dier&Recht en ook tegen directeur Frederieke Schouten persoonlijk.

Het korte en ellendige bestaan van veel kalveren

De redenering van Dier&Recht was ondertussen simpel. Om melk te geven moeten koeien ieder jaar een kalf krijgen, en daarom worden ze steeds weer zwanger gemaakt. De helft van de geboren kalfjes zijn echter stiertjes, en daar kan een melkveehouder niets mee. Ook lang niet alle vaarsjes zijn nodig om later als melkkoe te houden.

En dus blijven er een heleboel kalfjes over, als ‘restproduct’ van de zuivelindustrie. Die kalfjes worden direct na de geboorte bij hun moeder weggehaald. Dat vinden die moeders niet leuk – onderzoekers van de Universiteit van Wageningen geven het scheiden van kalf en koe de ernstigste ‘ongeriefscore’.^* Bovendien gaat het gros van de kalfjes een kort en ellendig bestaan tegemoet bij een vleeskalverhouderij, waar de dieren in zes tot twaalf maanden worden opgefokt en vervolgens geslacht. (In Nederland wordt er weinig kalfsvlees gegeten – het vlees heeft een slecht imago – dus wordt het gros geëxporteerd naar andere landen.)

Ja, er is sprake van leed, maar ‘ernstig dierenleed’ gaat te ver, zei de rechter

Recent onderzoek bij acht Nederlandse zogeheten blankveebedrijven – waar kalveren worden gehouden om lichtgekleurd vlees te geven – wees uit dat meer dan 50 procent van de kalveren een afwijking aan de longen heeft, en 5,8 tot 7,4 procent zelfs ernstig beschadigde longen. Een derde kampt met een borstvliesontsteking. Bij zes zogeheten rosébedrijven (hier krijgen de kalveren ander voer, wat hun vlees donker van kleur maakt) lagen de cijfers nog hoger. Bij deze bedrijven heeft, zo schreef de minister van Landbouw Carola Schouten (CU) vorig jaar nog aan de Tweede Kamer, ‘meer dan twee derde van de kalveren longveranderingen waarvan 17,0% - 18,1% ernstig beschadigde longen. Meer dan de helft van de kalveren had tekenen van borstvliesontsteking.’

Maar wat oordeelde de rechter in augustus? Ja, er was sprake van leed. En ja, dat leed is verbonden met de zuivelindustrie, oftewel: met dat pak melk in de supermarkt. Toch zou de kwalificatie ‘ernstig dierenleed’ te ver gaan. En dus werd de poster van Dier&Recht verboden.

Op 8 december dient het hoger beroep. Alle reden, vonden wij, om met Frederieke Schouten van Dier&Recht te spreken over deze zaak, over haar loopbaan als activist, haar achtergrond als veearts, en nog veel meer.

Leesvoer bij deze aflevering:

• Meer informatie over de rechtszaak naar aanleiding van de postercampagne van Dier&Recht: 'Dier&Recht verliest kort geding maar zuivelcampagne gaat door'.^*
• Een onderzoek van Kieskompas in opdracht van Proveg: 'Wat vindt Nederland van de Eiwittransitie? De rol van de overheid' (pdf).^*
• Wakker Dier: 'Vleesconsumptie fors gedaald in coronajaar 2020'.^*
• Dit onderzoek van Wageningen Economic Research over de Nederlandse vleesconsumptie: 'Vleesconsumptie per hoofd van de bevolking in Nederland, 2005-2020' (pdf).^*
• Een onderzoek van de Raad voor Dierenaangelegenheden: 'De Staat van het Dier'. Beschouwingen en opinies over de verschuivende relatie tussen mens en dier in Nederland' (pdf).^*
• Rutger noemde ook de klassieker van Peter Singer: Animal Liberation. The Definitive Classic of the Animal Movement.
• Melanie Joy schreef een boek over hoe we omgaan met dieren: Why We Love Dogs, Eat Pigs, and Wear Cows.

Als altijd zijn wij voor vragen en/of tips te bereiken op rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.

Lees ook: