Mini-docu: In Brazilië is er één ding belangrijker dan voetbal: soaps
Deze maand kijkt de hele wereld naar Brazilië. Maar waar kijken de Brazilianen zélf naar, het hele jaar door? Het antwoord: soaps. Maar liefst 87 procent van de Brazilianen kijkt dagelijks naar de zogenoemde telenovelas. Anders dan hier imiteren de soaps het dagelijks leven niet: ze geven haar vorm, ontdekte videocorrespondent Elizabeth Salgado.
Statistieken wijzen uit dat 87 procent van de Brazilianen, ruim 160 miljoen mensen, iedere dag minstens één soap kijkt. De vraag is of deze zogenoemde telenovas geënt zijn op het dagelijks leven, of dat eerder het omgekeerde het geval is: imiteert het leven, zeker dat van een snel opkomende middenklasse, de soap?
Videocorrespondent Elizabeth Salgado uit Brazilië probeert deze vraag te beantwoorden met behulp van een oude opname van haar grootvader, die op negentigjarige leeftijd concludeerde dat de televisie een werktuig van de duivel is, om de mensen op aarde te manipuleren. Hij geeft daarbij een even ontroerende als lucide verhandeling over het wezen van de electriciteit, dat ons leven binnendringt.
In Brazilië geen gekke gedachte: de televisie steunde van begin af aan de staatsgreep van 1964 en de militaire dictatuur in de twee decennia die volgden. Het regime beschouwde televisie als een uitgelezen middel om de publieke informatievoorziening strak in de hand te houden. Rede Globo, één van de grootste televisienetwerken ter wereld, had een spilfunctie in deze censuur.
Na de politieke omslag in 1985 verzachtte de overheid haar greep op de televisie. Maar ook nu klagen Braziliaanse demonstranten over de gekleurde berichtgeving van met name Rede Globo. ‘Ze maken ons uit voor vandalen zonder politieke ideeën,’ verzucht een jonge student tegenover The Financial Times.
Onlangs vond in een zeer populaire soap de eerste kus tussen een homostel plaats. Een vergaande stap, omdat homoseksualiteit in grote delen van het land en zeker bij de lagere sociale klassen taboe is. Vrijwel tegelijkertijd werd in de favela waar Salgado vanuit haar huis op uitkijkt een homoseksuele man vermoord. Ze ging op zoek naar zijn familie in de sloppenwijk.
In haar korte film richt Salgado de aandacht op wat er in dat land nog belangrijker is dan voetbal: soaps op televisie. Haar film levert de prangende vraag op: heeft haar grootvader dan toch gelijk?
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
