De 21 van 2021

Sla de nieuwskoppen van het afgelopen jaar erop na en de wanhoop is nabij: een diep verdeelde samenleving, politici verwikkeld in een nationale wedstrijd incidentje hoppen, een zomer vol extreem weer (en een zeer matige klimaattop), en wéér een lockdown.

Maar om deze maalstroom aan nieuws te begrijpen, is noodzakelijk te weten waarom dit gebeurt en belangrijker nog: hoe dit kan veranderen. Daarom proberen wij iedere dag nieuwe inzichten te brengen over de grote thema’s van nu. Inzichten die je in staat stellen je te verhouden tot al deze maatschappelijke ontwikkelingen. Zodat we met elkaar de wereld een klein beetje beter kunnen maken.

Dat deden we het afgelopen jaar, bijvoorbeeld, door in een minutieuze reconstructie te laten zien hoe het zó mis kon gaan in de toeslagenaffaire. Of door te laten zien hoe de wereld wordt vormgegeven door de mannelijke maat, terwijl de ‘onzichtbare’ vrouw de lasten draagt. Of denk aan een diepgravend onderzoek naar de chaos achter de schermen in de begindagen van de pandemie en een serie over de vraag waarom geen enkel milieuprobleem echt een oplossing kent.

Met die verhalen willen we je blik op de werkelijkheid kantelen: van het snelle oordeel naar meer begrip voor complexiteit; van verontwaardiging over incidenten naar oplossingen op de lange termijn; van veel te veel aandacht voor de poppetjes naar een systemische blik op ontwikkelingen die elke dag opnieuw de wereld vormen.

Hieronder een gevarieerde selectie van stukken die ieder op hun eigen manier die belofte proberen waar te maken. Veel lees-, luister- en kijkplezier met onze 21 van 2021!

Noodzakelijke inzichten om belangrijke nieuwsgebeurtenissen te begrijpen

1 man, 2 weken, 3 miljoen mondkapjes: hoe één ‘simpel inkopertje uit Rotterdam’ de Nederlandse zorg moest redden Op papier was Nederland klaar voor een pandemie. Maar toen die zich in maart 2020 aandiende, bleek een ding door niemand voorzien: een gigantische vraag naar mondkapjes. Inkoper René Dullaart van het Erasmus Medisch Centrum kreeg bij toeval de bijna onmogelijke opdracht om een paar miljoen mondkapjes voor de zorg te regelen – en liever vandaag dan morgen. De inzet: voorkomen dat ziekenhuizen hun deuren moesten sluiten. Lees de reconstructie van Anne de Blok en Michiel de Hoog hier terug

De tragedie achter de toeslagenaffaire De toeslagenaffaire ontstond niet door kwaadwillende personen of schuldige kabinetten, maar door de dynamiek tussen de regering, de Tweede Kamer, de ambtenarij, de rechtspraak, de pers en wijzelf – kijkers en kiezers. Het aftreden van het kabinet lost dat niet op, en voorkomt ook geen volgende affaire. Het systeem zélf moet op de schop. Lees de reconstructie van Jesse Frederik hier terug

Midden in de stikstofcrisis maakt het kabinet het in sommige gebieden juist makkelijker stikstof uit te stoten Te midden van de stikstofcrisis heeft demissionair minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten (ChristenUnie) de regels voor stikstofuitstoot door grote bedrijven versoepeld. Er zijn gebieden ontstaan waar geen vergunningsplicht meer is. De Tweede Kamer is daar niet expliciet over geïnformeerd. Hierdoor kan extra stikstof neerdalen in overbelaste natuurgebieden. Lees de analyse van Thomas Oudman hier terug

Komt een relschopper voor de rechter ‘We gaan niet zoeken naar diepe sociologische oorzaken’, zei premier Rutte toen eind januari overal in Nederland avondklokrellen uitbraken. Het tuig moest keihard gestraft. In de rechtbank in Rotterdam zag ik jongens van 19, 20 jaar weken de cel in gaan voor het stelen van drop en het slopen van een raam. Maar over het waarom van de rellen had bijna niemand het. Lees de reportage van Arjen van Veelen hier terug

Deze verhalen doen je anders kijken naar politieke incidenten

Beste Mark Rutte, zo klink je als je #klimaatleiderschap toont Stel dat Nederland een premier zou hebben die het klimaat wél serieus neemt, dan zou je vandaag deze toespraak horen. Deel deze deepfake video als je ook wil dat de echte Mark Rutte #klimaatleiderschap toont. Kijk de video van Jelmer Mommers, Anoek Nuyens en Rebekka de Wit hier terug

Heks, dat is hoe bange mannen vrouwen met macht noemen De tegenstanders van minister Sigrid Kaag vierden haar aftreden met de hashtag #hexit, ‘de heks is exit’. Lijkt een onschuldig woordgrapje, maar er gaat een eeuwenoud systeem van vrouwenhaat, marteling en uitsluiting achter schuil – en een diepgewortelde angst voor mondige vrouwen met macht. Lees het essay van Bregje Hofstede hier terug

GELEKT: de troonrede die Rutte NIET wilde Het is voor de Koning jaarlijks een belediging dat hij op Prinsjesdag oud nieuws moet voorlezen. Zeker als dat vanuit een dubbel demissionair kabinet komt. Dus schreef hij dit jaar zijn eigen troonrede én lekt die bewust voortijdig. Lees het essay van Marc Chavannes hier terug

Mens, erger je niet... aan het fascisme Na twintig jaar aan complottheorieën over linkse kerk en mainstreammedia, demonisering van PVV-meeuwen en Minerva-uilen en onderdrukking van Wakker en Ongehoord Nederland, brengt de NOS het afschaffen van de rechtsstaat als luchtig kortje tussen lokaal parkeerleed en het weer van morgen. Lees de column van Rob Wijnberg hier terug

Hoe diverser de Tweede Kamer, hoe beter de besluiten – en hoe rechtvaardiger onze samenleving De Tweede Kamer zou een afspiegeling moeten zijn van de samenleving, maar is dat niet: vrouwen en mensen van kleur zijn zwaar ondervertegenwoordigd. Terwijl een diverser parlement discussies en besluitvorming beter maakt, en zorgt voor meer herkenbaarheid bij de bevolking. Lees de analyse van Valentijn De Hingh hier terug

Deze artikelen werpen een nieuw licht op alledaagse gebeurtenissen

Zo verleiden (en misleiden) webshops je om die ene aankoop te doen Verkooptrucs zijn al zo oud als de wereld, maar met de komst van online shoppen hebben zogeheten dark patterns een nieuw, gevaarlijk niveau bereikt. Hoe consumenten worden misleid en onder druk gezet. Lees de analyse van Emy Demkes hier terug

Het. Is. Te. Veel. Hoe ik door de eindeloze stroom berichten mijn werkplezier verloor De pandemie vergrootte een probleem dat er al langer was: te veel input. Te veel mails, te veel nieuwsberichten, te veel meningen. Mag het wat minder? Lees het essay van Sanne Blauw hier terug

Hoe kwetsbaar Europa is, leer je van een broodrooster Je kunt een broodrooster zien als een metafoor voor een van de belangrijkste ontwikkelingen van de laatste dertig jaar in Europa, zegt tech-expert Bert Hubert. Omdat alles wordt geoutsourcet, begrijpen bedrijven zelf niet meer wat ze maken. Dat gebeurde in de telecomsector: door jarenlange uitbesteding hebben internet- en telefoniebedrijven nauwelijks technologische kennis meer in huis. Dat maakt kwetsbaar. Lees het interview van Maurits Martijn hier terug

Te hard rijden is volksergernis nummer 1. Waarom krijgen we dat niet opgelost? In veel woonwijken wordt te hard gereden. Bewoners die een drempel willen, zijn vaak jaren bezig om die te krijgen. Want de snelheidsmeting geeft aan dat het niet nodig is. Hoe een diep democratisch vraagstuk – van wie is de straat? – vernauwd wordt tot een technisch probleem. Lees de analyse van Thalia Verkade hier terug

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet. Hoe de onzichtbaarheid van de vrouw de wereld vormt Wie niet gezien wordt, wordt niet begrepen en niet gewaardeerd. En andersom: wat we niet begrijpen en waarderen, dat zien we ook niet. Hoe onzichtbaarheid de wereld vormt – als grote ongelijkmaker, maar ook, soms, als privilege. Lees het essay van Lynn Berger hier terug

We publiceerden ideeën die tegelijkertijd vanzelfsprekend én radicaal zijn

Waarom geen enkel milieuprobleem een oplossing heeft #9clusterfucks Elke windmolen heb z’n nadeel. Elke plasticvanger, Tesla of waterkrachtcentrale ook. Daarom: laten we leren denken in behandelingen van milieuproblemen, niet in oplossingen ervan. Lees de analyse van Tamar Stelling hier terug

Het persoonlijke verhaal keert terug naar de behandelkamer van de psych Wie in de ggz belandt, krijgt een kant-en-klaar verhaal over zijn lijden: de DSM-classificatie. Maar het persoonlijke verhaal van de patiënt is minstens zo belangrijk als de diagnose, vindt een groeiende groep behandelaars. Lees de analyse van Nina Polak hier terug

Onderwijs kweekt vmbo’ers vol zelftwijfel en arrogante gymnasiasten – en dat is slecht nieuws voor de democratie Vanaf een jaar of twaalf worden kinderen ingedeeld op niveaus die ‘hoger’ of ‘lager’ zijn, waaruit ze kunnen ‘opklimmen’ of ‘afdalen’. Daardoor wanen de ‘winnaars’ zich vaak beter dan de rest, en voelen de lagere niveaus zich onterecht de mindere. Geen goede bodem voor een samenleving waarin we het met elkaar moeten zien te rooien. Lees het essay van Johannes Visser hier terug

Als je gelooft dat iedereen gelijk is, waarom ben je dan zo rijk? In 1971 kwam een 25-jarige filosoof met een gedachte-experiment dat duizenden mensen tot op de dag van vandaag bezighoudt. Als jij, inwoner van een van de rijkste landen ter wereld, het leven kunt redden van tientallen kinderen in nood, waarom doe je dat dan niet? Dit is het verhaal van een van de interessantste, en meest confronterende, bewegingen van onze tijd. Lees het essay van Rutger Bregman hier terug

Miranda’s gezin kon pas opbloeien toen het uit elkaar werd gehaald Miranda heeft een traumatische jeugd. Als ze zelf moeder wordt, dreigt de geschiedenis zich te herhalen. Ze neemt de zwaarste beslissing van haar leven en zoekt hulp. ‘Er is maar één ding moeilijker dan je kinderen afstaan: accepteren dat dit beter voor ze is.’ Lees het interview van Vera Mulder hier terug

En onze correspondenten kwamen tot nieuwe vergezichten

Van een zoektocht naar nootmuskaat tot massageweld. Zo koloniseerde Nederland de Indische archipel Indonesië was het eerste land dat na de Tweede Wereldoorlog zijn onafhankelijkheid uitriep. In de podcast Revolusi vertel ik je over deze geschiedenis die de wereld veranderde. In de eerste aflevering laat ik zien hoe dit gigantische eilandenrijk floreerde voor de Nederlanders er kwamen – en hoe die het in drieënhalve eeuw koloniseerden. Luister de podcast van David Van Reybrouck hier terug

Welkom in de eeuw van de necropolitiek, waar bedrijven én staat over lijken gaan Kapitalisme veroorzaakt pandemieën. Grootschalige ontbossing en intensieve landbouw scheppen de ideale voorwaarden voor een razendsnelle verspreiding van virussen. Toch is er vrijwel niemand die hier fundamentele vragen over stelt. Socioloog Willem Schinkel doet dat wel. Luister deze aflevering van goede gesprekken