Beste,

In NRC van afgelopen zaterdag de Britse ex-hoogleraar filosofie die een tijdje geleden onder vuur lag vanwege haar uitlatingen over transgender personen.

In mei van dit jaar publiceerde Stock Material Girls: Why Reality Matters for Feminism. In dat boek betoogt de filosoof en feminist dat trans vrouwen geen vrouwen zijn en dat biologische sekse onveranderlijk is.

‘Je kunt je sekse feitelijk niet veranderen’, zei ze daarover tegen NRC. ‘Wij zijn onderdeel van de natuur, we zijn een biologische soort. Niet alles is een sociaal construct, daar geloof ik niet in.’

Bij veel transgender personen en hun medestanders vallen dergelijke uitspraken doorgaans niet erg goed. Ook in dit geval niet. En dus werd er uitgebreid actie gevoerd om Stock ontslagen te krijgen.

Dat ging vrij ver. Tijdens een open dag demonstreerden studenten met spandoeken waarop Stock transfoob werd genoemd. Op toiletten hingen stickers met eenzelfde boodschap. En posters op de campus droegen leuzen als: ‘We betalen geen 9.000 pond per jaar om les te krijgen van die transfobe Kathleen Stock’.

De universiteit stond naar eigen zeggen achter Stock en haar vrijheid zich uit te spreken. Maar uiteindelijk werd de situatie onhoudbaar, en koos ze ervoor haar biezen te pakken.

Met haar vertrek heeft het genderkritische feminisme er echter een nieuwe martelares bij. Sinds J.K. Rowling is Stock de eerste genderkritische feminist van over het Kanaal die weer volop aandacht krijgt van Nederlandse media.

Het lezen van al die berichtgeving deed mij een diepe zucht slaken. Daar gaan we weer, dacht ik.

Trans personen zijn niet gek en ook niet eng

en de woede die zij zich op de hals haalde met haar kritiek op transgender identiteitspolitiek. In dat stuk probeerde ik onder andere te laten zien waarom veel van Rowlings kritiek op trans personen en hun identiteit niet klopte, maar probeerde ik vooral ook te begrijpen waar haar standpunten vandaan kwamen.

Ik kwam tot de conclusie dat J.K. Rowling vooral uit angst redeneerde. Een angst die niet per se terecht, maar wel begrijpelijk is.

Toch blijft het een frustrerende exercitie, ook nu weer. Niet alleen vanwege de hoogoplopende, conflictueuze toon van de discussie, maar ook omdat feit en fictie door elkaar heen blijven lopen.

Zo beargumenteert Stock in haar interview met NRC nog steeds dat sekse onveranderlijk en biologisch bepaald is. Maar volgens mij is niemand het daarmee oneens, ook het gros van de transgender gemeenschap niet.

Waar trans personen vraagtekens bij zetten, is hoeveel gewicht biologische geslachtskenmerken moeten krijgen

Volgens genderkritische feministen gaat de logica van transgender personen tegen de biologie in. Geen hormoontherapie of operatie kan je biologische geslacht veranderen. Maar de meeste transgender personen zijn zich juist terdege bewust van hun biologische geslacht. Sterker nog, dat vormt meestal het initiële probleem.

Waar trans personen wel vraagtekens bij zetten, is hoeveel gewicht biologische geslachtskenmerken moeten krijgen. Bepalen chromosomen, inwendige en uitwendige geslachtsorganen of je man of vrouw bent, of is onze genderidentiteit – de gevoelens tussen je oren – ook van belang?

Argumenten als die van Stock lijken erop te wijzen dat transgender personen alle realiteitszin verloren zijn. Terwijl zij enkel betogen dat hoe we ons over ons lichaam voelen misschien meer zou moeten tellen dan die lichamen zelf.

Daar mag ze het verder mee oneens zijn. Maar door de argumenten van de trans gemeenschap van-de-pot-gerukter voor te stellen dan ze in werkelijkheid zijn, begeef je je wel op smerig terrein.

It’s personal for me too...

In een eveneens in NRC verschenen column

Februari erkent een groot deel van wat Stock zegt problematisch te vinden. Maar, stelt hij, we moeten onszelf ook niet wijsmaken dat de emancipatiebeweging vlekkeloos verloopt. We kuieren niet gezamenlijk en eendrachtig richting het paradijs van gelijkwaardigheid, maar leggen een hoogst ongemakkelijke weg af, waarin verschillende identiteiten constant botsen.

Dat conflict, aldus Februari, moet ruimte krijgen. Universiteiten en overheden doen er volgens hem dus niet goed aan mee te gaan met de meute, als die gewelddadig of dictatoriaal begint te doen. En ook Stock, zegt Februari, zou het gesprek moeten kunnen blijven voeren zonder te worden bedreigd of haar baan op te moeten geven.

Daarbij wijst Februari erop dat Stock in een eerder artikel vertelde dat ze – door het verschuiven van het begrip ‘vrouw’ – vreesde voor het verdwijnen van haar eigen lesbische identiteit. ‘It’s personal for me’, zei ze erover tegen Een persoonlijke ervaring, kortom, vertaald naar een academisch standpunt, aldus Februari. En dat mag heus.

Eens. Maar, denk ik dan: it’s personal for me too. Ook ik word bang van discussies waarin de positie en argumenten van de transgender gemeenschap constant op verkeerde wijze worden uitgelegd. Dat raakt mij persoonlijk, en dus neem ik het persoonlijk. Ook al probeer ik uit alle macht dat niet te doen.

Wat verder niet betekent dat ik het terecht vind dat Stock werd gepest en bedreigd. Of dat zij ontslag moest nemen. Integendeel. Net als Februari denk ik dat we de conflicten rondom de grote identiteitsvraagstukken van deze tijd niet uit de weg moeten willen gaan.

Maar leuk is anders.

Tot de volgende.

Valentijn

Deze nieuwsbrief liever in je inbox? Dat kan! Meld je hieronder aan, dan ploft-ie elke twee weken op je digitale deurmat. Zo blijf je op de hoogte van mijn onderzoek naar de rol van identiteit in onze hedendaagse samenleving Klik hier om je aan te melden