Podcast: Hoe is Irak in deze complexe chaos beland?

En toen was ISIS opeens in Irak. De Islamitische Staat in Irak en Groot Syrië is een extreem gewelddadige islamitische beweging die stad na stad verovert en hard op weg lijkt een eigen staat te stichten in het kruitvat van het Midden-Oosten, een permanent explosieve regio.

Toen we van de eerste paniek bekomen waren, bleek deze voorstelling van zaken toch niet helemaal te kloppen. Er was wel degelijk een voorgeschiedenis. Een paar dagen geleden vatte correspondent Lennart Hofman het voorafgaande samen in een helder en feitelijk betoog. ISIS is in eerste instantie een overblijfsel van de bezetting door Amerika: op drift geraakte troepen die geprobeerd hebben in Syrië voet aan de grond te krijgen maar nota bene door Al-Qaeda zelf het land uit verdreven zijn. Te extreem.

Het maakt ook duidelijk hoe complex de situatie is en hoe gelaagd de conflicten zijn. Dat vraagt om een nog bredere analyse. Uit een behoefte aan meer context kwam ik terecht bij Erwin van Veen, als onderzoeker werkzaam bij het Instituut Clingendael, de denktank voor internationale betrekkingen. Als lid van het team dat conflictgebieden bestudeert, heeft hij zich intensief beziggehouden met de ontwikkelingen in Syrië, juist omdat het Westen zich geen raad wist met de situatie. Er zijn geen beleidsopties meer, laten we proberen het conflict beter te begrijpen.

Wat is er precies aan de hand in het gebied? Is dit een rekening aan het adres van de Amerikanen die jarenlang een verdeel-en-heerspolitiek hebben gevoerd om hun oliebelang te waarborgen? Waarom presenteert ISIS zich nadrukkelijk als gewelddadig? Hoe zullen Saoedie-Arabië en Iran zich opstellen, die een sleutelrol spelen en niet gebaat zijn bij chaos en paniek? Allemaal vragen die in dit gesprek naar voren komen, beantwoord door een buitengewoon scherp waarnemer van de regio aldaar.