Hoe raakte Nederlandse wol zo in de vergetelheid?
Jaren geleden vroeg ik Correspondentleden eens naar hun oudste of meest dierbare kledingstuk.
De antwoorden liepen uiteen: een gebreid Noors vest dat al 52 jaar meeging, een zelfgemaakte donkerblauwe cape uit 1996, een simpele broek en een Bretonse trui.
Over die laatste schreef de eigenares: ‘De trui die ik zou aandoen als ik in de teletijdmachine van professor Barabas mocht stappen. Waar ik ook terechtkom op de wereld, wanneer dan ook: hij zit goed. Hij voldoet aan alles − meer dan wat ik van een andere trui zou vragen.’ Mooi toch? :-)
De items hadden één gemene deler: ze waren allemaal gemaakt van wol.
Ik moest hieraan denken toen ik half december met schapenherder Marianne Duinkerken en haar 430 Drentse heideschapen over het Balloërveld liep. Ze vertelde hoe de schapen het heidegebied beheren, en ze leerde me over de wol. Hoe die je lichaamswarmte vasthoudt, waarom die niet snel zal gaan stinken, op welke manier je er een muts van breit of een doek van weeft.
Het verhaal van Duinkerken stond zo haaks op wat ik de laatste tijd op internet voorbij zag komen over wol. Op blogs en in krantenartikelen werd het dragen ervan afgeraden, omdat het een van de minst klimaatvriendelijke kledingstoffen zou zijn. Veelal werd doorverwezen naar twee ranglijsten, gebaseerd op de studies van CE Delft en de Higg MSI.
Toen ik deze lijstjes na mijn bezoek aan Duinkerken nog eens bekeek, evenals de studies erachter, concludeerde ik dat er het een en ander ontbrak. Bijvoorbeeld dat een wollen trui bijna niet gewassen hoeft te worden en lang meegaat. Die twee dingen zijn nogal doorslaggevend voor de uiteindelijke klimaatimpact van een kledingstuk.
Ik schreef er het volgende artikel over:
Het belangrijkste punt: ga niet blindelings uit van dit soort ranglijstjes. Kijk verder dan alleen het materiaal. En onthoud dat in wereldwijde gemiddelden nuances altijd verloren gaan.
Hopelijk zijn regelgevers zich hier ook van bewust, nu de roep om kledinglabels met betrekking tot de klimaatimpact steeds luider klinkt. Zeker nu de Europese Commissie bezig is met richtlijnen voor dergelijke product-labeling.
Revival van de Nederlandse schapenwollen sok
Iets anders wat ik van Duinkerken leerde, was dat de meeste Nederlandse schapenhouders niets met hun wol doen. De wol wordt opgekocht door de Wolfederatie voor weinig geld. Soms moeten boeren zelfs betalen om ervanaf te komen. Het scheren kost veelal meer dan de wol oplevert. Wat de Wolfederatie er vervolgens mee doet? Het enige wat de federatie daarover kwijt wilde, is dat ze al decennia contacten in China heeft.
Mijn collega Thomas Oudman vroeg mij hoe dat kon. Hoe het kon dat de winkels hier volhangen met Australische wollen truien, terwijl de boer om de hoek zijn wol niet aan de man krijgt.
Het heeft ongetwijfeld te maken met de soort wol − die van Nederlandse schapenrassen is minder verfijnd dan die van merinoschapen bijvoorbeeld. Hierdoor voelt het stugger aan, en kriebelt het meer. Maar dat is zeker niet het hele verhaal. Wat ook meespeelt is dat er van de ooit zo florerende wolindustrie in Nederland vrijwel niets meer over is. Geen wasserijen, geen spinnerijen, geen weverijen. Er is hier geen kennis meer om de wol te verwerken.
Het zou goed kunnen dat hier binnenkort verandering in komt: in Nederland hoopt een groeiende groep mensen nieuw leven te blazen in zowel de wol van eigen bodem als de ‘verwerkingsindustrie’. Zo sprak ik met Mirthe Snoek van het Hollands Wol Collectief, die nu bezig is met een plan om de wol van Nederlandse schapenhouders aan afnemers te koppelen. En met Dorine van den Beukel, een van de initiatiefnemers van Pleed, die met iets soortgelijks bezig is.
Desondanks blijft bij mij de vraag spoken waarom de wol uit Nederland zo in de vergetelheid is geraakt. Zijn er nog andere redenen voor het verdwijnen van de Nederlandse wolindustrie?
Mocht je meer over de wolindustrie weten, dan hoor ik graag van je! Andere wolliefhebbers wijs ik graag nog even op de bijdragen onder mijn verhaal. Er staan een hoop inspirerende en handige (hoe je eigen sokken te stoppen) alsook informatieve (wol schijnt ook een uitstekend isolatiemateriaal te zijn) reacties onder.
Als laatste. Dit is mijn lievelingstrui:
Uit de jaren 80, als ik het goed heb onthouden. Ik kocht ’m een tijdje geleden via Wanderlust Vintage.
Wat is jouw lievelingstrui/(wollen)kledingstuk?
Tot snel!
Emy