Jean-Claude Juncker is alles wat er mis is met Europa in één persoon

‘Welk percentage van de Nederlandse kiezers kent u, denkt u?’ zo vroeg het NRC Handelsblad in april aan Jean-Claude Juncker. ‘Zeven procent!’ antwoordde Juncker.

‘Het is lager, vijf procent.’

‘Dat is in de buurt,’ constateerde Juncker droogjes.

Statistisch is de kans misschien gering dat u Juncker kent, maar alles lijkt erop dat deze onbekende Luxemburger één van de hoogste functies in Brussel gaat bemachtigen: voorzitter van de Europese Commissie.

Juncker liegt glashard over geheime bijeenkomsten

In een artikel van Der Spiegel uit 1999 beschreef Juncker eens zijn visie op hoe de Europese worst gemaakt wordt. ‘We beslissen iets,’ legde Juncker uit. ‘Dan maken we het bekend, we wachten een tijdje om te zien wat er gebeurt. Wanneer er geen geschreeuw komt en geen opstand, omdat de meeste mensen toch geen idee hebben van wat er is besloten, dan gaan we door – stap voor stap tot er geen weg meer terug is.’

Zo bouwt Juncker blijkbaar voort aan, in de woorden van het verkiezingsmanifest van zijn partij, een ‘opener en democratischer Europa.’

Als voorzitter van de Eurogroep van ministers van Financiën zat Juncker tijdens de eurocrisis in de frontlinies. Voortschrijdend inzicht was in dat proces duidelijk het kernwoord. Terwijl de erbarmelijke staat van de Griekse staatsfinanciën steeds duidelijker werd, beweerde Juncker in december 2009 nog dat Griekenland ‘niet failliet is en ook niet failliet zal gaan.’ In januari 2010 ontkende hij nog steeds dat Griekenland IMF-hulp nodig had. Bovendien zou ‘geen enkel ander land in een situatie zoals Griekenland terechtkomen.’

Vier maanden later kwam het eerste door de IMF gesteunde bezuinigings/reddingspakket tot stand. Ook andere landen als Portugal en Cyprus zouden hulp nodig blijken te hebben.

Wanneer er geen geschreeuw komt en geen opstand, omdat de meeste mensen toch geen idee hebben van wat er is besloten, dan gaan we door

Dat doet echter niets af aan zijn zelfvertrouwen. ‘We weten allemaal wat er moet gebeuren,’ poneerde hij tijdens de eurocrisis. ‘We weten alleen niet hoe we herkozen moeten worden wanneer we het doen.’

Juncker schroomde ook niet om glashard te liegen als hem dat uitkwam. In mei 2011 schreef Der Spiegel dat er een geheime bijeenkomst plaatshad in Luxemburg, waar ministers van Financiën volgens het weekblad een exit van Griekenland uit de Eurozone bespraken. Juncker ontkende onmiddelijk dat er überhaupt een bijeenkomst werd gehouden.

Twee weken later gaf hij een surrealistisch interview in Der Spiegel, waarin hij ruiterlijk toegaf dat hij had gelogen. ‘Mensen begrijpen best dat politici gevoelige onderwerpen achter gesloten deuren moeten bespreken.’ Om in datzelfde interview nog maar eens te stellen dat ‘Griekenland niet bankroet is.’ Een jaar later ging Griekenland praktisch failliet, toen alle private schuldeisers gedwongen werden een verlies te nemen op hun leningen.

Juncker is boos over de belastingontwijking die hij zelf faciliteert

Helemaal schrijnend werd het toen Juncker zich ging bemoeien met de gebrekkige Griekse belastingheffing. ‘De Griekse belastingdienst functioneert niet,’ zei Juncker. ‘Een verre erfenis van de Ottomaanse bezetting.’

Ongetwijfeld een terechte opmerking. De Griekse belastingdienst functioneert inderdaad niet. Maar Juncker die zich beklaagt over de gebrekkige Griekse belastingheffing is een beetje als een flitspaalmelder die boos is omdat justitie te weinig snelheidsboetes uitdeelt. Griekse belastingontduikers gebruiken namelijk Luxemburg om hun vermogen te verbergen. Volgens de Griekse krant Ethnos kregen de Griekse autoriteiten in 2012 zes lijsten in bezit met daarop de namen van 4.500 Griekse belastingontduikers in Luxemburg.

Juncker heeft, in zijn rol als premier en minister van Financiën van Luxemburg, altijd actief gepoogd het werk van buitenlandse belastingdiensten te frustreren. Terwijl Europa voor meer belastingsamenwerking pleitte, verdedigde Juncker fanatiek het Luxemburgse bankgeheim.

Het bankgeheim is één van de redenen waarom het zo moeilijk is om belastingontduiking tegen te gaan. Een Griekse tandarts kan zijn geld deponeren op een Luxemburgse bankrekening, zonder dat die bank dat kenbaar hoeft te maken aan de Griekse belastingdienst. Het is door deze Luxemburgse praktijk vrijwel onmogelijk voor de Griekse belastingdienst om vermogen te achterhalen. Net als Zwitserland en Liechtenstein was Luxemburg daarom een gewilde locatie voor belastingmijdende particulieren.

Juncker is alles wat er mis is met Europa gevat in één persoon

In een recente persconferentie gaf Juncker aan dat de crisis hem duidelijk had gemaakt hoe broodnodig het was om opnieuw contact te krijgen met de Europese burgerij. ‘Vandaag de dag gelooft slechts 29 procent van de Europeanen dat hun stem gehoord wordt binnen Europa,’ zo stelde Juncker.

Maar typische technocraten als Juncker zijn hier zelf schuldig aan. Juncker is alles wat er mis is met Europa gevat in één persoon. Een anti-democraat met een voorliefde voor geheime debatten in donkere kamers. Iemand die zich als premier van Luxemburg jarenlang heeft bezondigd aan een beleid van structurele buurmannaaierij.

En toch gaat hij het waarschijnlijk worden. Een gotspe.