Deze week: Consumeren ten koste van mens en milieu

‘Het geeft mij een gevoel van nederigheid en schuld en schaamte.’ Dat schreef een Correspondentlid onder mijn interview met Kim van der Weerd, waarin ze een boekje opendoet over haar ervaringen als fabrieksmanager in Cambodja.

Zo vertelt Van der Weerd over de enorme verantwoordelijkheid die ze had – honderd mensen (en hun gezinnen) die voor hun inkomen afhankelijk waren van haar beslissingen – en de onmogelijke keuzes waar ze voor kwam te staan. Keuzes die door de constante druk van modemerken haast altijd ten koste gingen van mens of milieu. 

Een fabriek in Cambodja mag dan ver weg klinken, maar in feite zijn we als kledingconsumenten allemaal onderdeel van het systeem dat Van der Weerd beschrijft. Of je nu veel of weinig koopt.

In het interview stipt Van der Weerd een cruciaal punt aan in het modesysteem dat tot sociale en milieuproblemen leidt. Namelijk dat kledingmerken, mede door de druk van aandeelhouders, de risico’s zo veel mogelijk op fabrikanten afschuiven. Terwijl de opbrengsten juist bij de merken belanden.

De structuur van dit onrechtvaardige systeem staat niet op zichzelf. Je kunt het niet los zien van onze economie, die jaar op jaar meer groei eist. En dus ook niet los van al die andere goederen die we consumeren. 

De komende tijd ga ik me als correspondent Consumptie meer op deze verbanden richten, in plaats van mijn lens op kleding gericht te houden. Net als het lid dat ik hierboven citeer bekruipt mij ook regelmatig dat gevoel van nederigheid, schaamte en schuld. Maar ik voel me net als Van der Weerd ook gemotiveerd. Omdat ik in de positie ben om de vinger op die zere plekken te leggen. En te onderzoeken hoe het anders kan.

Vwo is ‘hoger’ dan vmbo, bèta ‘beter’ dan talen. Correspondent Onderwijs Johannes Visser vraagt zich af: waar maakt die hiërarchie leerlingen blind voor?

De Nederlandse politiek heeft een traditie hoog te houden: te laat komen met belangrijke beslissingen. Correspondent Politiek Marc Chavannes over een nationale handicap die eindelijk eens onderkend en overwonnen zou moeten worden.

Zijn rozen nog steeds een romantisch cadeau als ze onder mensonterende omstandigheden geproduceerd worden, in een vliegtuig deze kant op komen, en nergens meer naar ruiken? Die vragen stelt Rebecca Solnit in Orwell’s Roses, haar boek over de grote schrijver en rozenliefhebber. Correspondent Democratie & Klimaat Jelmer Mommers ziet hetzelfde probleem als Solnit.

Wie niet alleen Netflix en HBO, maar gewoon ouderwetse tv kijkt, snapt beter hoe de wereld in elkaar zit. Die zag al aankomen dat burgers in de problemen komen door torenhoge schulden, en aanschouwde live hoe Ruttes gezag afneemt.