Als je met een miljardenbedrijf de planeet wil redden, zit er maar een ding op: dan geef je het weg

Wat doe je met een kleding- en uitrustingbedrijf dat drie miljard waard is en alleen maar groeit, terwijl de wereld om je heen in rap tempo opwarmt, en van de ene in de andere milieucrisis belandt?

De meeste eigenaren zouden ervoor kiezen om het bedrijf te verkopen, het naar de beurs te brengen, wellicht een deel van het opgestreken geld te besteden aan liefdadigheid.

Maar Yvon Chouinard kiest een ander pad: hij en de drie andere aandeelhouders – zijn vrouw en hun twee kinderen – geven hun bedrijf Patagonia weg.^* Door alle aandelen onder te brengen in een trust en een non-profitorganisatie willen ze ervoor zorgen dat de jaarlijkse winst – zo’n 100 miljoen dollar – naar goede doelen gaat die oplossingen bieden tegen klimaatverandering en de ecologische crisis.

Een opzienbarende beslissing die helemaal bij Patagonia past

‘In plaats van waarde uit de natuur te halen en deze om te zetten in rijkdom voor investeerders, gebruiken we de rijkdom die Patagonia creëert om de bron van alle rijkdom te beschermen: de natuur’, schrijft de 83-jarige Chouinard in een brief.^*

De beslissing van Chouinard baart opzien, maar is volledig in lijn met de missie van Patagonia: het redden van de planeet – al heeft dat altijd op gespannen voet gestaan met de praktijk, zoals ik in 2019 in een groot verhaal over Patagonia schreef. Want elk kledingstuk dat je maakt en verkoopt kost energie en grondstoffen, hoe duurzaam je dat ook doet. En Patagonia voer er als onderneming wel bij. Hoe valt dat te rijmen met het ‘redden van de planeet’?

De neef van Yvon Chouinard, die ook bij het bedrijf werkt, antwoordde mij destijds dat er een verschil zit in goede en slechte groei, en dat Patagonia door zelf te groeien aandeel hoopte weg te nemen bij bedrijven die niet zo begaan zijn met de planeet.

Of dat lukt, valt onmogelijk te bewijzen (al was het maar omdat de kledingindustrie geen zero-sum game is). Maar duidelijk is wel dat Patagonia’s milieu-inzet verder gaat dan die van veel andere bedrijven.

De afgelopen decennia investeerde het familiebedrijf meer dan honderd miljoen dollar in milieuactivisme, in het verduurzamen van de productieketen (het was een van de eerste bedrijven die het belang van biokatoen inzagen), en het ontmoedigen van meer consumentisme (bijvoorbeeld via de bekende advertentiecampagne ‘Don’t Buy This Jacket’). Ook klaagde het de regering-Trump aan toen die wilde tornen aan de beschermde status van een groot natuurgebied in de staat Utah.

Maar voor Chouinard was dit niet genoeg meer.

Zoveel mogelijk winst maken is niet meer het hoogste doel

Met een groep advocaten en bestuursleden onderzocht hij daarom de afgelopen maanden alle mogelijke manieren om meer geld te steken in de bestrijding van de milieucrisis, en tegelijkertijd het bedrijf intact te houden. Een beursgang was een optie, maar de familie vreesde dat dat niet goed zou kunnen uitpakken voor de werknemers. Ook de variant om van Patagonia een coöperatie te maken, waarbij alle werknemers eigenaar werden, voldeed niet aan de wensen van de familie.

Het resultaat is een vrijwel geheel nieuwe bedrijfsvorm, waarbij alle winst doorvloeit naar goede doelen.

Ik snap wel waarom dit zo veel reacties en enthousiasme teweegbrengt.

Bedrijven hebben decennialang winst maken tot hoogste doel verheven. Betreden we nu, met Patagonia als voorbeeld, een tijdperk waarin het welzijn van mens en milieu voorop komt? Volgens Chouinard is de tijd rijp en ‘kunnen we onze planeet redden als we ons ervoor inzetten’.

Meer lezen?