Miljarden naar koopkracht? Investeer liever in dubbel glas

Het was onbedoeld symbolisch dat koning Willem-Alexander de troonrede dit jaar niet uitsprak in de Ridderzaal. In een tijd van elkaar versterkende crises had de dag net iets minder glamour dan normaal.

Het kabinet probeerde de gemoederen te bedaren met een pakket maatregelen dat maar liefst 17 miljard euro gaat kosten en dat burgers moet helpen rond te komen. Op de valreep wisten de ministers bovendien een prijsplafond voor energie af te spreken met de energieleveranciers. Het totale bedrag dat de regering uitgeeft aan lastenverlichtingen, kan daarmee oplopen tot bijna 30 miljard euro.^*

Deze maatregelen zijn noodzakelijk: huishoudens die het nu al moeilijk hebben, mogen niet nog verder in de problemen komen. Maar uiteindelijk is er maar één manier om de energierekeningen structureel te laten dalen: breng het gasverbruik van woningen omlaag. Het liefst naar nul.

De verduurzaming van woningen gaat te traag

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat Nederland tot 2030 anderhalf miljoen woningen van het aardgas moet halen. Maar in het huidige tempo gaan we dat niet halen.

Dat heeft meerdere redenen. Gemeenten treuzelen uit onzekerheid over het juiste alternatief voor gas. Lokale politici krijgen te maken met protesten tegen windmolens en warmtenetten, en krabbelen terug. Woningcorporaties zouden vooroplopen in de verduurzaming van huizen, maar hikken tegen de hoge kosten aan. Ze krijgen ook lang niet altijd goedkeuring van bewoners voor een ingrijpende verbouwing.

Bovendien is er al jaren een tekort aan monteurs die al die zonnepanelen en warmtepompen kunnen installeren.

Door al deze obstakels is de nadruk op de isolatie van huizen komen te liggen. Dat moet sowieso – zonder goede isolatie heeft een warmtepomp geen zin – en levert zeker bij huizen met een slecht energielabel een flinke besparing op. Vaak zijn het de armere huishoudens die in deze huizen wonen, en dus grote baat hebben bij een lage energierekening. Maar ook de isolatie van woningen schiet nu nog niet op.

Het kabinet investeert veel in nu, maar weinig in later

Isolatie en het aardgasvrij maken van woningen zullen de steunpakketten niet volgend jaar al overbodig maken. Maar het is de enige manier om de energierekeningen op langere termijn betaalbaar te houden.

Toch geeft het kabinet hier nog te weinig prioriteit aan. De komende twee jaar gaat er 300 miljoen euro extra naar de isolatie van woningen met een slecht energielabel. Dat is belangrijk, maar dit bedrag valt in het niet bij de miljarden die in het acute herstel van de koopkracht gestoken worden.

De Miljoenennota 2023 heet dan wel ‘Investeren in nu en later’, maar de nadruk lijkt toch vooral op het ‘nu’ te liggen. Het kabinet zou er – ondanks de kluwen van crises waarin Nederland verstrikt is geraakt – goed aan doen verder te kijken dan het volgende steunpakket. 

Zonnepanelen installeren tegen Poetin

De huidige energiecrisis is het uitgelezen moment om dat te doen. Denk maar terug aan maart 2020. Na de uitbraak van het coronavirus gebeurde wat in veertig jaar debat over de opwarming van de aarde niet lukte: duizenden vliegtuigen bleven aan de grond. 

Met de oorlog in Oekraïne zou iets soortgelijks kunnen gebeuren. De torenhoge gasprijzen raken mensen nú in hun portemonnee. Laten we daar gebruik van maken, en isoleren tegen de hoge energierekeningen. Zonnepanelen installeren tegen Poetin.

Hopelijk wordt dan volgend jaar niet alleen het Binnenhof gerenoveerd.

Meer lezen?