/dc-useruploads-images/a04000094b164a7a83c63ac13211e605.png)
‘De tijd van de journalist die alleen werkt is voorbij,’ zegt Martijn van Tol. Hij heeft zich gespecialiseerd in scrollverhalen, in multimediaproducties, in ‘Snow Falls,’ in webdocumentaires. Allemaal woorden voor journalistieke online producties die een verhaal vertellen met de nieuwe mogelijkheden die het web te bieden heeft.
Voor de Volkskrant maakte Van Tol eind vorig jaar het verhaal ‘De chocola raakt op.’ Hij gebruikte foto’s en filmmateriaal dat fotograaf Kadir van Lohuizen over chocolaproductie maakte. Inmiddels werkt freelancer Van Tol met programmeur Aart Jan van der Linden aan vier nieuwe multimediaproducties voor de Volkskrant en World Press Photo.
Met Van der Linden maakt hij software voor de Volkskrant, zodat de redacteuren straks zelf verhalen kunnen bouwen. En hij gaat lesgeven aan die redacteuren om hen de kunst bij te brengen van deze nieuwe manier van verhalen vertellen. De krantenjournalisten en fotografen, gewend om onafhankelijk te opereren, moeten een andere rol aannemen. ‘Een multimediaverhaal vertellen is teamwork,’ zegt Van Tol.
In 2012 publiceerde The New York Times
het verhaal ‘Snow Fall,’
over een
lawine die zestien sneeuwsporters verzwolg. Het was zo anders en nieuw dat ‘Snowfall’ een zelfstandig naamwoord werd. The Guardian kwam in mei 2013 met
‘Firestorm,’
een visueel indringend verhaal over de branden in Australië. In juni 2013 verscheen de eerste bekende Nederlandse multimediaproductie, het verhaal
‘De dag dat Berry van Aerle Europees Kampioen werd’
van nrc.nl. Inmiddels is er een online tool waarmee iedereen zelf zulke verhalen kan bouwen:
creatavist.
Journalisten van De Persdienst maakten er
het verhaal ‘Fort Europa’
mee.
De lezer het verhaal in trekken
‘Een Berry is ook wel een goede Nederlandse term voor dit soort verhalen,’ vindt Laurens Verhagen, chef online bij de Volkskrant. Ook al kost de productie van zulke verhalen flink meer dan de standaard krantenjournalistiek, en levert het niet direct wat op, toch vindt Verhagen het belangrijk dat de Volkskrant investeert. ‘Zulke verhalen zijn je visitekaartje, je laat zien dat je lekker bezig bent.’
Bovendien wil Verhagen inhoudelijk vernieuwen. ‘Je kunt zoveel meer met zulke producties, je kan op zo’n andere manier een verhaal vertellen. Een van de grote uitdagingen vind ik: hoe zorg je dat het verder gaat dan imponeren met beeld en technische vernieuwingen, hoe zorg je dat je de lezer ook echt het verhaal in trekt? Journalistieke innovatie staat hoog op mijn agenda hier, en daar krijgen wij ook de ruimte voor.’
De enige voorwaarde die Verhagen van bovenaf opgelegd krijgt is dat de nieuwe producties gekoppeld zijn aan de krant. Dus verscheen de productie ‘De chocola raakt op,’ op de zaterdag dat het verhaal ook in tekst en foto’s in de krant stond.
Kopiëren en verbeteren
‘We hebben er vier dagen 24 uur aan gewerkt,’ vertelt Van Tol over het maken van het verhaal over waar chocolade vandaan komt. Een redacteur van de Volkskrant zag het materiaal van Kadir van Lohuizen en dacht: dit moeten we niet alleen in de krant zetten, hier moeten we online iets mee. Hij belde Van Tol, of hij er iets van kon maken. ‘De foto’s waren prachtig maar met het geluid kwam ik in de knoop,’ vertelt Van Tol. ‘De hoofdpersonen vertelden hun verhaal in een taal die ik niet begreep. Daar was wel een grove transcriptie van, maar het was niet duidelijk op welk moment wat verteld werd.’
Een collega wees hem toen op het verhaal ‘A Game of Shark and Minnow,’ ook van The New York Times. ‘Daar zag ik zo’n mooi, groot bewegend openingsbeeld, in een loop. Een jongen in de punt van een deinende boot, uitkijkend over zee.’ Van Tol kopieerde het idee om geschreven tekst over het bewegende beeld te plakken en om automatisch startende video’s te integreren.
‘Ik kopieer vooral. En verbeter het dan. Ik vond bijvoorbeeld dat ‘A Game of Shark and Minnow’ niet goed met de verwachtingen van de lezer of kijker omgaat. Heel belangrijk in zo’n productie. De kijker krijgt de eerste pagina’s het idee dat het een heerlijk kijkverhaal is, maar komt dan ineens terecht in een lange tekst. Dan heb je geen zin meer om te lezen.’ In ‘De chocola raakt op’ zit nauwelijks tekst.
Maar wat als beeld niet leidend is? Van Tol: ‘Iets moois maken met de foto’s van Kadir is niet zo ingewikkeld.’ De volgende grote productie met de Volkskrant gaat over hersenonderzoek. ‘Als we dat goed doen, dan hebben we pas echt iets neergezet.’
Multimediaproducties maak je met een team
Voor die productie is een heel team gevormd. Wetenschapsjournalist Ronald Veldhuizen maakt het verhaal. Van der Linden bouwt de productie, zorgt dat geluid werkt, dat filmpjes op het juiste moment starten, dat het verhaal het doet op alle mogelijke pc’s en tablets en telefoons en op alle besturingssystemen.
Belangrijk is ook het interaction design om mensen door het verhaal te leiden. Want behalve scrollen, zijn er allerlei andere manieren om de lezer door het verhaal te laten navigeren. Door bijvoorbeeld hoofdstukken aan te brengen die via een navigatiebalk rechts of boven in beeld te bereiken zijn. ‘Je moet mensen niet te veel bij de hand nemen, maar ze moeten ook niet verdwalen in het verhaal,’ zegt Van Tol.
‘Je moet mensen niet te veel bij de hand nemen, maar ze moeten ook niet verdwalen in het verhaal’
Verder is er een vormgever, die ervoor zorgt dat het er mooi uitziet en de vorm de inhoud ondersteunt. Van Tol en Van der Linden doen de regie. ‘Ronald zou naar allerlei laboratoria gaan om wetenschappers te interviewen. Ik heb scriptjes gemaakt en hem bijvoorbeeld gevraagd om alle wetenschappers te filmen, terwijl ze niks zeggen en de camera in kijken. Daar kunnen we een stem onder monteren. Ik heb hem gevraagd foto’s te maken van de laboratoria. En ik heb Ronald geleerd om goed geluid op te nemen. Gesprekken en omgevingsgeluiden.’ Het grote verhaal komt in september online, als de Volkskrant een nieuwe website lanceert.
De rollen bij het maken van zo’n productie lijken meer op de rollen die er zijn bij het maken van een documentaire, zegt Van Tol. ‘De fotograaf moet ook meer gaan denken als een cineast. Niet meer autonoom op pad en terugkomen met één beeld wat het hele verhaal vertelt.’ Maar ook in bewegend beeld en geluid het verhaal vertellen, in samenspraak met de rest van het team.
Waarbij volgens Van Tol steeds de vraag moet zijn: hoe vertellen we het verhaal zo goed mogelijk? ‘De basis blijft een goed verhaal. Daarna zoek je de juiste media om het verhaal te vangen: tekst, fotografie, video, animatie, infographics. Welke combinatie van ingrediënten en hoe zet je die met welke technische snufjes en vormgeving?’
Wie betaalt Berry?
De financiering van Berry’s gaat ook meer richting documentaire. Voor een verhaal over een vluchtelingenkamp in Irak heeft Van Tol samen met tekenaar Jan Rothuizen en fotograaf Dirk-Jan Visser een budget van 40.000 euro bij elkaar gekregen. Het grootste gedeelte komt van fondsen, de rest betaalt de Volkskrant, die het verhaal na de zomer hoopt te publiceren op de nieuwe website.
Als de tekenaar, fotograaf en journalist zo’n verhaal aan een krant zouden verkopen zouden ze er met heel veel geluk drieduizend euro voor krijgen. ‘In het Iraakse kamp is Jan gaan tekenen, Dirk-Jan gaan filmen en fotograferen en ik geluid opnemen en schrijven. We zijn nu aan het puzzelen hoe we die tekeningen het beste in kunnen zetten om het verhaal te vertellen. Zo wil ik steeds de grenzen blijven opzoeken en blijven vernieuwen.’
Of kranten ooit 40.000 euro gaan stoppen in zulke verhalen? Van Tol betwijfelt het. ‘Maar veel geld zit nu in het programmeren. Met nieuwe software kun je veel tijd besparen en wordt het dus goedkoper om zulke verhalen te vertellen.’ Bovendien ziet hij voor zich dat mensen voor het verhaal gaan betalen, 50 cent bijvoorbeeld. ‘Dan zou je bij zo’n Irak-verhaal met 100.000 lezers al winst maken.’ Aan een betaalde optie denkt Verhagen ook. ‘Gratis voor abonnees van de Volkskrant en betaald voor de rest.’
Maar ja, daar zitten ook weer haken en ogen aan. Want technisch gezien is het nog zo makkelijk niet om een klein bedrag online te betalen, en zo’n mooie productie kan juist ook als marketing voor de Volkskrant fungeren. Dan wil je niet zo’n financiële drempel opwerpen. Voorlopig is het tijd om te experimenteren, vindt Verhagen. ‘Waarschijnlijk is over een jaar alles weer heel anders.’
In IJmuiden is de regionale journalistiek nog niet verdwenen
Deze maand strijkt het Nieuw Nederland-project neer in Noord-Holland om het veranderende medialandschap onder de loep te nemen. De redactie van de IJmuider Courant is hard op zoek naar een nieuwe krant. En lezers.
Uitgeverij Fosfor geeft verramsjte boeken gewoon nog een keer uit
Deze maand strijkt Correspondent Jelle Brandt Corstius voor Nieuw-Nederland neer in de provincie Noord-Holland, om te kijken naar het veranderende medialandschap. Met, om te beginnen, een bezoekje aan de pasgeboren online uitgeverij Fosfor, die nieuwe én oude boeken digitaal uitgeeft.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
