Deze week: tegen een gebrek aan solidariteit valt niet op te compenseren

Je zou denken: wat zijn we solidair met elkaar! Want nu het onderwijs, de zorg en de woningmarkt in crisis verkeren, terwijl ook nog eens alle prijzen stijgen en de voeten koud worden, klotst het compensatiegeld tegen de plinten. Miljardeninvesteringen vanuit de overheid – niemand die daarover klaagt.

Maar als iets gerepareerd moet worden, wil dat zeggen dat er iets kapot is gegaan. De crises van nu vertellen dan ook een ander, groter verhaal: dat van een jarenlang gebrek aan solidariteit. We stonden erbij en keken ernaar.

De zaken die we nu crises noemen, sluimeren al langer. Alles bij elkaar opgeteld leeft zo’n 20 procent van de bevolking al een decennium in crisis. Deze groep mensen stond al die tijd al aan de verkeerde kant van de kloof.

Zo hebben we het eerder bijvoorbeeld nooit over een ‘daklozencrisis’ gehad, terwijl het aantal daklozen het afgelopen decennium meer dan verdubbelde. Nu pas, nu je zonder ouderlijke steun amper een huis kunt vinden, wordt het plots als probleem erkend – en dus als crisis.

En als het een crisis heet, kunnen we opschalen. In de vorm van miljardenpakketten, bijvoorbeeld. Solidariteit in de vorm van compensatie.

Maar daarbij dreigen we de onderliggende oorzaak van die crisis te vergeten: ons systeem – het fundament onder de verzorgingsstaat – is niet solidair.

Want voor al deze crises een naam kregen, vonden we solidariteit nog niet zo’n ding.

Slachtoffers trokken arm in arm naar de rechtbank, helden vielen van hun voetstuk – maar vijf jaar na #MeToo bewijst elk nieuw schandaal dat de lang verwachte culturele aardverschuiving toch uitblijft. Journalist Bieke Purnelle zag: het is tijd om de balans op te maken, voorbij de zaken en de verhalen.

Het geduld is op. Na jaren van onderdrukking en ophokking komen grote groepen Chinese studenten samen om te ontsnappen uit hun covid-quarantainekooi. Maar, ziet columnist Simon van Teutem, deze smeulende burgeropstand onthult niet alleen de fragiliteit van een dictatuur. Het toont net zo goed de kracht van een democratie.

Wie nu nog precies de daders zijn, of de slachtoffers, is bijna 150 jaar na de feitelijke afschaffing van de slavernij niet meer te zeggen. Maar, schrijft correspondent Verzwegen geschiedenis Karin Amatmoekrim, excuses voor het slavernijverleden zijn een eerste stap naar erkenning van de complexe gevolgen ervan – en naar heling.

De gemeente Rotterdam wil de bijstandsuitkering van gokkers terugvorderen als ze betrapt worden in het casino; ze zouden immers dik in de prijzen gevallen kunnen zijn. Maar, net als een klein groepje rechters, weet correspondent Arjen van Veelen dat je van de fruitautomaat of aan de roulettetafel zelden werkelijk wint.