Beeld

Voor deze onderwaterwezentjes waren de Deltawerken juist een ramp

Veerle van Herk
Beeldredacteur

Nu de zeespiegel stijgt door klimaatverandering, zijn we opnieuw op zoek naar manieren om het water te bedwingen. Maar, waarschuwen ecologen: denk dit keer ook aan wie ín het water leven. De organismen op de beelden van microfotograaf Wim van Egmond zijn piepklein, maar onmisbaar.

In 1953 braken onze dijken. Overvallen door deze ramp begonnen we een jaar later En het gigantische systeem van dammen en deuren deed wat het beloofde: de ramp herhaalde zich niet. De mens had de strijd tegen het water gewonnen.

Maar nu, zeventig jaar later, voeren we die strijd opnieuw. Door grootschalige CO2-uitstoot stijgt de zeespiegel sneller dan ooit. Omdat de Deltawerken slechts zijn opgewassen tegen een  moeten we iets doen om te voorkomen dat Nederland overstroomt. Maar wat? De dijken verder ophogen? Meer Deltawerken?

Als het aan ecologen ligt, doen we het dit keer heel anders.

Timelapse-opname van cyanobacteriën en andere micro-organismen.

Hoewel de mens in Nederland door de Deltawerken weer gerust kan slapen, vormt het bouwwerk een levensbedreiging voor miljarden andere organismen, waaronder Deze minuscule wezentjes zijn met het blote oog nauwelijks zichtbaar, maar we mogen ze gerust de ‘Amazone van de Lage Landen’ noemen.

Microfotograaf Wim van Egmond besloot ruim dertig jaar geleden alle micro-organismen in beeld te brengen – het is zijn ‘core business’. Algen, legt hij uit, staan aan de basis van ons voedselweb. Ze produceren het voedsel voor piertjes, garnalen en vissen. Maar ook voor het klimaat zijn ze onmisbaar: algen zetten CO2 om in zuurstof en zijn daarmee verantwoordelijk voor de

In onze strijd tegen verdere zeespiegelstijging hebben we ze dus keihard nodig. Alleen: ze moeten wel de ruimte krijgen.

Filmopname door een microscoop van ovale trilhaardiertjes. Door het eten van cyanobacteriën kleuren ze groen. Dergelijke soorten staan aan de basis van het voedselweb onder water.
Timelapse-opname van algen en kiezelwieren.

Door de aanleg van de Deltawerken verdwenen de getijdestromen. Hierdoor is het aanhoudend hoogwater en komt het water op veel plekken stil te staan. Doordat het water niet meer beweegt en zonlicht de bodem niet meer goed bereikt, kunnen algen minder goed fotosynthetiseren. Zo verdwijnt alle zuurstof langzaam uit het water – ademnood! – en wordt het onder water onleefbaar voor de meeste organismen.

In het Grevelingenmeer ontstonden hierdoor dead zones, gebieden waarin Je kunt ze in de beelden van Van Egmond herkennen aan de witte matten van draderige zwavelbacteriën waarin een wormpje verstrikt raakt.

Filmopname door een microscoop van een rondworm, gevangen tussen de zwavelbacteriën.

Van Egmond hoopt op meer aandacht voor het leven dat we in onze strijd tegen het water snel over het hoofd zien. Want vergis je niet: als algen verder worden aangetast, zijn de gevolgen ingrijpend.

Laten we in onze strijd tegen het water dit keer dan ook aan de allerkleinste denken.

Meer kijken?