Het verschil tussen wel en niet op straat slapen? 1 graad Celsius
Op 20 november 2022 was de winteropvang voor daklozen in Rotterdam open.
Op 21 november 2022 was de winteropvang voor daklozen dicht.
Op 1 december was de winteropvang weer open.
Op 19 december was-ie weer dicht.
Op 13 januari ging-ie weer open. 30 januari? Weer dicht.
En zo ging het in februari door.
Waarom?
De reden was nu eens geen gierend personeelsgebrek – en ook geen tekort aan mensen die een slaapplek in de opvang nodig hadden.
De reden was, hou je vast: 1 graad Celsius.
In Rotterdam mag de winteropvang voor dak- en thuislozen namelijk alleen maar open zijn als de gemeten gevoelstemperatuur onder nul komt. Komt de temperatuur daarboven, dan sluit de opvang – hopsakee – haar deuren.
Zou NOS-weerman Gerrit Hiemstra weten welke effecten zijn weersvoorspellingen wel niet sorteren?
Overnachten mag, mits koud genoeg
In Nederland slapen behoorlijk wat mensen op straat. Hoeveel precies is lastig zeggen. Je weet namelijk nooit wie je níét in beeld hebt – onderzoekers kunnen niet elk schuurtje of kraakpand af.
Feit blijft dat er op dit moment, in Rotterdam alleen al, 55 mannen en 10 vrouwen op de wachtlijst staan voor een bedje in de ‘maatschappelijke opvang’, zoals de daklozenopvang officieel heet. Voor anderen gaan de deuren sowieso niet open – ongedocumenteerden bijvoorbeeld mogen helemaal geen gebruik maken van de opvang. Arbeidsmigranten vaak ook niet.
Voor deze daklozen – op de wachtlijst, of zonder rechten – wordt ’s winters de zogenoemde winteropvang geopend. Een sobere faciliteit (vol gemotiveerde hulpverleners) waar mensen, mits koud genoeg, kunnen overnachten. Met nadruk op die duivelse drie woorden: mits koud genoeg.
Is de gevoelstemperatuur plus 1 graad Celsius? Dan moeten al die mensen weer buiten slapen, terwijl de grond nog bevroren is.
Probeer maar eens een vaccinatieplan te maken als je niet weet of het morgen ‘koud’ genoeg is om de deuren te mogen openen
Dat zorgt voor veel gezondheidsproblemen. En, niet onbelangrijk, het maakt het moeilijker om problemen voor te zijn. Zo kon de vaccinatie van dakloze mensen tegen covid-19 in Rotterdam niet doorgaan door de logistieke chaos die een plotse temperatuurstijging teweegbracht. Probeer maar eens een planning te maken om mensen te vaccineren als je niet weet of het morgen ‘koud’ genoeg is om de deuren te mogen openen.
Onrust en onvrede, bij bezoekers én personeel
De logica van dit beleid is dan ook ver te zoeken. Het ene moment slaap je onder een strakblauwe hemel (gevoelstemperatuur: best aangenaam), terwijl de winteropvang open is; een dag later regent en waait het (gevoelstemperatuur: bagger), maar is de winteropvang gesloten – terwijl guur en nat weer vele malen gevreesder is dan kou.
‘De huidige regeling zorgt voor onrust en onvrede bij bezoekers én bij het personeel’, concludeert branchevereniging voor een veilige opvang Valente dan ook. ‘Door de continue op- en afbouw moeten extra mensen worden ingezet.’ En niet alleen het steeds op- en aftuigen van de opvang kost onnodig veel energie, communicatie daarover naar mensen zonder dak boven hun hoofd is intensief, zo niet ondoenlijk. Want waar vind je ze?
Constant moet een groep mensen die in alle krochten van de stad rondzwerven worden verteld of de opvang morgen wel of niet open is. En gaat de opvang weer dicht, dan zoekt iedereen weer een nieuwe slaapplek, waardoor het zicht op buitenslapers nog slechter wordt. Erger nog: is de opvang een weekje open, dan raken veel mensen hun tentjes of slaapzakken kwijt, waardoor ze van de winteropvang direct in de kou belanden.
Zorg voor opvang voor iedereen
‘In Rotterdam slaapt niemand op straat’, zei burgemeester Ahmed Aboutaleb een aantal jaren geleden vol bravoure.* Goedbedoeld natuurlijk, maar ook aantoonbare onzin. Niet alleen slapen in Rotterdam steeds méér mensen op straat, ze liggen daar ook door totaal onlogisch beleid.
De oplossing is simpel.
Zorg voor reguliere opvang voor iedereen. Kan dat niet, houd dan de winteropvang de hele winter open – ongeacht het weer.
Lukt dat ook niet?
Sluit dan op z’n minst het weerbericht af met de disclaimer: niet bedoeld om mensen een slaapplek te ontzeggen.