In beeld: van wie zijn deze zeebodemschatten?
Op de bodem van de oceaan, op 4.500 meter diepte, liggen zwarte, bobbelige knolletjes. Iedere steen is een kleine goudmijn vol mangaan, nikkel, koper en kobalt – hard nodig in de energietransitie. Hebben, denkt de mens. En snel. Maar diepzeemijnbouw brengt het zeeleven ernstig in gevaar.
De mens heeft iets ontdekt. Op 4.500 meter diepte,* ver van ons zicht, liggen oceaanbodems bedekt met zwarte, bobbelige knolletjes. De stenen, niet groter dan een aardappel, groeien het langzaamst van alle bekende gesteenten. Slechts een paar millimeter per miljoen jaar. Ze bevatten mangaan, nikkel, koper en kobalt; stoffen die hard nodig zijn in de energietransitie.
Liggend in het sediment vormen de mangaanknollen de basis voor verschillende ecosystemen. Koraalriffen, sponzen, octopussen en vele onontdekte organismen leven op of tussen de opgehoopte mineralen.
Maar dat leven is nu in gevaar.
Het is juridisch onbekend terrein. Of er mag worden gedolven of niet is nog niet zo 1-2-3 gezegd. Maar met een beetje pech rijden er over een paar jaar zware robottractoren over de zeebodems. Met grote slangen zullen ze de mangaanknollen naar het wateroppervlak zuigen. Hun rupsbanden zullen het sediment veranderen in dikke stofwolken, die het leefgebied van vele onontdekte soorten verstoren.
Onderzoeksgebieden diepzeemijnbouw
Hoewel mijnbouwbedrijven staan te popelen om de kostbare metalen uit de diepzee te winnen voor onze energietransitie, vrezen onderzoekers voor de onomkeerbare schade die deze nieuwe vorm van mijnbouw zal aanrichten aan het grotendeels onontdekte leven daar.
Juist omdat er zo weinig bekend is over deze ecosystemen, en de gebieden waar je de mangaanknollen kunt vinden grotendeels in ‘niemandsland’ liggen, is het moeilijk om ze met wetten te beschermen.
De Clarion Clipperton Zone
Op 4 maart 2023 presenteerden de Verenigde Naties wel een verdrag over de bescherming van de oceanen,* maar beperkingen van diepzeemijnbouw werden daar niet in opgenomen.
Sinds 2019 onderzoekt de IJslandse ontwerper Anna Diljá Sigurðardóttir samen met het Nederlandse onderzoeksinstituut NIOZ deze nieuwe vorm van mijnbouw en het belang van de metaalbronnen voor onze toekomst. Hun project The Rare Metal Age brengt deze nieuwe industrie in kaart en stelt ons voor de vraag: van wie is de zeebodem eigenlijk?
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
