De landbouw en de veeteelt zijn als de postkoets en de trekschuit: inefficiënt en achterhaald

Laten we wel zijn: de landbouw en veeteelt zijn hartstikke inefficiënt.

Neem de koe. Hoe maak je een kilo biefstuk? Het begint natuurlijk met zonlicht. Via fotosynthese wordt 1 à 2 procent van de zonne-energie omgezet door planten,^* waarvan slechts een deel eetbaar is. Om die planten (bijvoorbeeld: soja) te verbouwen, kappen we kilometers regenwoud, om de opbrengst te voeren aan de koe, die al helemaal inefficiënt is. Koeien hebben namelijk de neiging om rond te lopen in de wei, en ja: dat kost energie. Het gevolg is dat je voor één kilo biefstuk maar liefst 25 kilogram voer nodig hebt.

Dan doet de moderne plofkip dat een stuk efficiënter. De kippen bewegen zo min mogelijk en leven zo kort mogelijk, want hoe meer beweging en leven in het beestje, hoe minder eten op jouw bord. In de afgelopen decennia heeft de moderne bio-industrie zo ongeveer alle efficiencyvoordelen uit de boerderijdieren geknepen. De gevolgen voor de kip – ‘het meest mishandelde stukje vlees’ – zijn overigens verschrikkelijk geweest.

Maar inmiddels is het einde van deze ontwikkeling wel bereikt. De moderne veeteelt is een doodlopende technologie. Eigenlijk is het gewoon een hele rare en omslachtige manier om zonne-energie om te zetten in eiwitten en calorieën.

Veeteelt: gewoon een hele rare en omslachtige manier om zonne-energie om te zetten in eiwitten en calorieën

Alles maar plantaardig dan? Dat zou inderdaad een flinke stap voorwaarts zijn voor dier en planeet. Het is stukken duurzamer om planten meteen op te eten in plaats van ze eerst aan dieren te voeren en daarna de dieren op te eten. Maar eigenlijk zijn ook die planten nog niet de beste oplossing. Planten gebruiken namelijk fotosynthese, en zoals ik (Rutger) al schreef: de efficiëntie van fotosynthese is hoogstens een paar procent. Ter vergelijking: een modern zonnepaneel haalt makkelijk 20 procent!^*

En het goede nieuws: energie uit zonnepanelen is nu al de goedkoopste vorm van energie. Alles wijst erop dat zonnepanelen nog veel en veel en veel goedkoper worden deze eeuw. Stel dat we die energie via een andere, efficiëntere (oftewel: duurzamere) route dan planten of dieren omzetten in voedsel. Zou dat kunnen? Het antwoord is: ja. Dat kan met fermentatie. Oftewel: met schimmels en bacteriën.

We hebben het hier over een van de meest veelbelovende technologieën van dit moment, die de hele landbouw op zijn kop kan zetten, en waar Nederland nu al in vooroploopt. In de toekomst kunnen we een landbouw zonder land hebben, met veel goedkoper, gezonder, lekkerder en gevarieerder voedsel, waarna we al die landbouwgrond gewoon weer terug kunnen geven aan de grutto, de snip en de zandhagedis.

Over dit aanlokkelijke vooruitzicht hebben we het met Adnan Oner, oprichter van het fermentatiebedrijf Farmless. En nee, we hebben geen aandelen! Maar we zijn wel enthousiast.

Leesvoer bij deze aflevering:

• Oner stelde dat de volgende pandemie begint in de kippenstallen. Eerder publiceerde correspondent Voedsel Thomas Oudman daar dit stuk over: 'De volgende pandemie wordt uitgebroed in kolossale kippenstallen'.
• We noemden kort dit artikel van Pepijn Vloemans, waarin hij de toekomst van landbouw schetst als een die elektrisch, verticaal en cellulair is.
• En van dezelfde auteur dit interview met journalist en activist George Monbiot.
• Jesse begon over een artikel van The Protein Brewer CEO Sue Garfitt: 'Europe must speed up the route market for novel food technologies'.
• In dit artikel van Techcrunch kom je meer te weten over de plantaardige proteïnen die op dit moment door Nederlandse start-up Farmless ontwikkeld worden.

Als altijd horen we graag wat jullie vinden. We zijn te bereiken op rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.