Nederland: van slachthuis naar kweekvleeskampioen

Tien jaar geleden vond op Nederlandse bodem een van de allergrootste wetenschappelijke doorbraken ooit plaats: de hamburger.

Niet zomaar een broodje gehakt: deze hamburger was niet het product van een vermoord dier, maar van jarenlang onderzoek door professor Mark Post van de Universiteit Maastricht, van stamcellen van kalveren en – niet geheel onbelangrijk – 250.000 euro.^* Waanzinnig, maar praktisch onbetaalbaar.

Drie jaar later kweekte Memphis Meats in Californië de eerste gehaktbal in het laboratorium. De prijs per gram daarvan was al tachtig keer zo laag.^* Weer drie jaar later, in 2019, lukte het het Israëlische bedrijf Future Meat Technologies om de productie van kweekvlees nog eens 1.800 (!) keer zo goedkoop te maken.^*

Nu, in 2023, kunnen we al een pond rundvlees kweken voor minder dan een tientje.^*

Terug naar Maastricht. Daar haalde het Nederlandse bedrijf Mosa Meat deze week de krant: het gaat honderdduizenden hamburgers per jaar verkopen. Échte hamburgers, maar dan zonder buitensporig dierenleed, stikstof-, of CO2-uitstoot. Een megastal zonder dieren.

Ondertussen zit de Nederlander Jaap Korteweg – oprichter van De Vegetarische Slager, negende generatie boer, en vleesliefhebber^* – in Gent. Daar werkt hij aan een kaas die net zo lekker smaakt als de traditionele kaas van zijn grootouders. En hij doet dat zónder melk. Eind vorig jaar produceerde hij zijn eerste kaas in het laboratorium.^*

En op fietsafstand van Gent, net over de Nederlandse grens, staat de allergrootste eiwitfabriek ter wereld. In het Zeeuwse Sas van Gent kweekt het bedrijf ENOUGH proteïne uit schimmels in plaats van dieren. Elk half uur produceert die fabriek een hele koe aan eiwitten.^* Over vier jaar is dat voldoende om het vlees dat door ruim anderhalf miljoen Nederlanders wordt geconsumeerd volledig te vervangen.

Het is simpel: de prijs van alternatieven voor veeteelt daalt gestaag, terwijl de smaak alleen maar verbetert. Tegelijkertijd zullen koeien, varkens en kippen amper goedkoper worden en is elke ‘efficiëntiewinst’ in de veehouderij een chic woord voor méér dierenmishandeling.

In China bouwen ze nu varkensflats, maar zelfs varkenswolkenkrabbers zullen niet kunnen opboksen tegen de wetenschap en de technologie. In 2020 werd er drie keer zoveel geïnvesteerd in plantaardige start-ups als in het jaar daarvoor.^*

Je hoeft geen Einstein te zijn om in te zien: de toekomst van vlees en zuivel bevat geen dieren.

Nederland barst van de pioniers. We kunnen koploper worden!

Toegegeven: ik ben vooringenomen. Ik vind de bio-industrie abominabel, krankjorum, ziekelijk. Ik vind het niet normaal dat we in Nederland iedere dag 1,5 miljoen kippen doden, of dat de mens elk uur 742.000 pasgeboren mannelijke kuikens door de versnipperaar haalt^* (mannetjes leggen geen eieren).

Maar in Italië staat de wereld op zijn kop. Daar wil de regering onder premier Giorgia Meloni vlees, vis en zuivel uit het laboratorium verbieden, omdat het ten koste zou gaan van de Italiaanse cultuur en tradities. De ‘misdadigers’ moeten dan boetes tot wel 60.000 euro betalen. De lobby voor het agrarische grootbedrijf applaudisseerde bij het voorstel van Meloni. De nieuwe industrie moet kapot, het gedateerde model zal koste wat kost in leven worden gehouden.

Zelfs als dieren je een worst kunnen wezen, moet je inzien wat voor kans hier ligt

Gelukkig gaat het in Nederland beter. Onze regering gaf vorig jaar ’s werelds grootste subsidie aan de ontwikkeling van kweekvlees en -zuivel.^* Maar helaas: dan hebben we het nog over kruimels. Zelfs deze ongeëvenaarde steun voor kweekvlees was slechts 7,5 procent van de jaarlijkse landbouwsubsidies in Nederland.^*

Laten we het omdraaien. Meer geld naar de vooruitstrevende industrie, en minder geld naar het achterhaalde systeem. Vermenigvuldig die subsidie met factor twintig, vijftig of honderd.

Wij hebben in Wageningen de beste landbouwuniversiteit ter wereld staan.^* In Delft, Eindhoven en Enschede staan nog drie technische universiteiten die tot de wereldtop behoren. We zijn ook het land dat per burger het allermeeste geld uitgeeft aan plantaardig voedsel.^* Wij hebben pioniers, zoals Mark Post en Jaap Korteweg.

Zelfs als dieren je een worst kunnen wezen, moet je inzien wat voor kans hier ligt. Wij hebben een unieke kans om koploper te worden. De wereldwijde vraag naar vlees zal in 2050 anderhalf keer zo groot zijn.^* Plantaardig vlees is nu al een miljardenindustrie^* – binnen enkele decennia zal het gros van ons vlees afkomstig zijn uit plantaardige bronnen of laboratoria.

Mijn droom: maak van Nederland een kweekvleeskampioen in plaats van een slachthuis. Het kan. Wij maakten nota bene de eerste kweekburger ooit.

Meer lezen?