Henry Spelman, een van de eerste Engelse kolonisten in Noord-Amerika, beschreef hoe hij in 1609 de oorspronkelijke bewoners twee soorten voetbal zag spelen – Er is geen enkele reden om te denken dat vrouwen minder met balspelen hebben dan mannen, maar toen in 1863 in Engeland de gebeurde dat door mannen die ervan uitgingen dat het een spel was voor alleen mannen.

Sommige vrouwen zagen dat anders. In de jaren 1890 richtte de Britse Dames Voetbalclub op, en haar team speelde een wedstrijd tegen een elftal van ene ‘Mrs. Graham’. Er kwamen

Deze vrouwelijke spelers ondervonden de nodige weerstand van mannen. De medische wetenschap vond het geen probleem als vrouwen lichte oefeningen deden, maar voetbal was uit den boze. Een briefschrijver aan het British Medical Journal waarschuwde in 1894 voor de kans op ‘serieuze interne aandoeningen […]. En ook dient men rekening te houden met het

Dergelijke meningen werden breed gedeeld en zorgden er zonder twijfel voor dat de mannen van de Britse voetbalbond het vrouwenspel verre van zich konden houden.

Hoe het eerste succesvolle vrouwenvoetbalteam ontstond

Maar tijdens de Eerste Wereldoorlog begon – met name in het Verenigd Koninkrijk – het vrouwenvoetbal de mannelijke dominantie op de proef te stellen.

Nu de mannen naar het front waren, gingen Britse vrouwen aan de slag in de fabrieken, en organiseerden ze op het werk hun eigen sportactiviteiten. Vaak hielden ze benefietwedstrijden om geld op te halen voor de soldaten. Daar konden de mannelijke voetbalfunctionarissen weinig op tegen hebben.

In de fabriek van Dick, Kerr Munitions and Engineering Works in Preston (Noordwest-Engeland) begonnen sommige vrouwelijke werknemers mee te spelen met de mannen die tijdens de lunch- en theepauzes een balletje trapten. Al snel richtten de vrouwen hun eigen team op. Het Dick, Kerr Damesteam werd (hoog tijd dat er een film over wordt gemaakt).

Wat als vrouwelijke voetballers de kans hadden gekregen te floreren? Waar zouden we dan nu zijn?

Het team bleef ook na de oorlog spelen, en was hofleverancier van het Engelse nationale elftal bij de eerste interland voor vrouwen – een wedstrijd tegen Frankrijk in 1920. Na een veelbesproken tournee door Frankrijk speelden de vrouwen van Dick, Kerr op Tweede Kerstdag in het Goodison Park in – meer toeschouwers dan bijna elk ander mannenteam destijds wist te trekken.

Die wedstrijd roept de grote wat-als-vraag op. Wat als vrouwelijke voetballers de kans hadden gekregen te floreren? Waar zouden we dan nu zijn?

De patriarchen van de Engelse voetbalcompetitie lieten het zover niet komen. Ze ergerden zich aan de populariteit van het vrouwenvoetbal en probeerden het te verbieden. En in december 1921 ging voetbalbond FA daarin mee: ‘Na klachten over voetbal gespeeld door vrouwen, voelt de Raad zich genoodzaakt tot de sterke overtuiging dat het voetbalspel bepaald ongeschikt is voor vrouwen […]. Om deze redenen verzoekt de Raad de bij de bond aangesloten clubs hun velden niet beschikbaar te stellen voor zulke wedstrijden.’

De oorlog was voorbij, hoog tijd dat de vrouwen weer terug de keuken in gingen.

Uit de serie Faces door Alexa Vachon.

Vrouwenvoetbal werd verbannen naar modderige, obscure veldjes

Verzet was niet makkelijk. Britse vrouwen hadden in 1918 dan wel stemrecht gekregen, maar dat Wetten tegen discriminatie op basis van sekse bestonden nog niet.

De speelsters van het Dick, Kerr-team lieten zich – als weinigen onder de Britse vrouwen – niet uit het veld slaan door het verbod van de FA. Ze gingen op tournee door de Verenigde Staten, waar ze verschillende mannenteams wisten te verslaan, en de club hield het tot 1965 vol als de Preston Ladies FC. Lily Parr, misschien wel de beste speelster van het team, bleef tot 1951 voetballen en wordt nu alom gezien als

Maar omdat de mannen van de bond vrijwel alle Engelse voetbalvelden bestierden, werd het vrouwenvoetbal verbannen naar obscure, modderige graslandjes, en stierf het bijna uit.

Overal ter wereld Canada Noorwegen in 1931, Frankrijk in 1932, Spanje in 1935, Brazilië in 1941, West-Duitsland in 1955. Vrouwen die zich tegen het verbod verzetten werden

Deze verboden zijn nu bijna in de vergetelheid geraakt, maar ze waren een halve eeuw van kracht, en tot op de dag van vandaag Om tenminste íéts van die schade te herstellen, zijn herstelbetalingen nodig: grootschalige investeringen in het vrouwenvoetbal, betaald uit de opbrengsten van het mannenvoetbal.

In één land groeide het vrouwenvoetbal pijlsnel

Toen in de jaren zestig van de vorige eeuw de tweede golf van het feminisme opkwam, kreeg ook het vrouwenvoetbal een opleving. In 1969 zette een groep Europese vrouwen Ze regelden zelfs een De Franse en Duitse voetbalbonden hieven in 1970 hun verboden op, en de De UEFA stelde voor dat alle nationale voetbalbonden het vrouwenvoetbal officieel zouden erkennen.

In die jaren was er één land waar het vrouwenvoetbal pijlsnel groeide: de Verenigde Staten. Dat verhaal begint met Bernice Sandler, die in 1969 een doctoraat in de onderwijskunde had behaald aan de universiteit van Maryland. Toen ze ging solliciteren voor een baan als universitair docent, werd ze keer op keer geweigerd. Tijdens een van die sollicitatiegesprekken vroeg ze waarom het haar zo moeilijk werd gemaakt. Het antwoord, zo herinnerde ze zich later, was dat ze Daarop besloot ze dat ze nog wel wat sterker mocht overkomen, en ging ze aan de slag voor de

Bij WEAL hield Sandler zich bezig met een decreet van president Lyndon B. Johnson, dat overheidsdiensten en onderaannemers van de overheid bij sollicitaties verbood te discrimineren, niet alleen op basis van ‘ras, geloofsovertuiging, kleur of nationaliteit’, maar ook op basis van sekse.

Dankzij bewijsstukken die Sandler en WEAL leverden kwam het Congres daarop met een amendement van de Burgerrechtenwet genaamd Title IX, dat bepaalde dat organisaties die overheidsgeld ontvangen moeten kunnen aantonen dat ze níét discrimineren. President Richard Nixon

Uit de serie Faces door Alexa Vachon.

Nauwelijks budget voor vrouwensporten

Voordat Title IX er kwam, was de bekostiging van sport op Amerikaanse scholen en universiteiten sterk geslachtsgebonden.

Jongenssporten hadden altijd centraal gestaan in het academische curriculum, maar meisjessporten niet. Sandler: ‘In de vroege jaren zeventig had de universiteit van Michigan een budget van ongeveer 1,1 miljoen dollar voor de mannelijke universiteitssporten. Het Vrouwelijke atleten verkochten appels tijdens voetbalwedstrijden om reis- en andere kosten te dekken.’

In de VS groeide van alle schoolsporten voor vrouwen geen enkele sneller dan voetbal

Geen wonder dat in 1971 maar zo’n waar dat voor de jongens rond de 50 procent lag. De meeste sportbestuurders waren mannen en vonden het volkomen logisch dat sporten voorbehouden was aan mannen. Bernice Sandler en haar collega’s moesten de bestuurders voor elke denkbare rechtbank slepen om ze te doen inzien dat ze geen keus meer hadden: de wet bepaalde dat mannen- en vrouwensporten gelijk bekostigd moesten worden.

De vrouwen behaalden een serie belangrijke juridische overwinningen, en tegen 1977 was het aandeel vrouwen en meisjes in de sport

Tegenwoordig ligt het aandeel op bijna gelijk aan de jongens. Meisjes zijn met vrijwel alle schoolsporten mee gaan doen, met uitzondering van American football; tot op de dag van vandaag is er geen enkel schoolteam voor meisjes in die sport (al wordt er de laatste jaren En van alle schoolsporten voor vrouwen groeide geen enkele sneller dan voetbal.

Het eerste WK vrouwenvoetbal was een groot succes

Buiten de Verenigde Staten veranderde intussen weinig. In 1971 stelde de UEFA een Commissie voor Vrouwenvoetbal aan die vrijwel volledig uit mannen bestond. In de daaropvolgende zeven jaar deed die commissie zo ongeveer niets,

Pas in 1991 was de FIFA bereid een WK voor vrouwenvoetbal te organiseren. Het evenement vond plaats in China, deels omdat het vrouwenvoetbal daar behoorlijk ontwikkeld was, maar ook omdat de FIFA het toernooi graag wilde houden in een land waar de kans op aandacht van de rest van de wereld klein was. De patriarchen speelden op safe. Maar dat eerste WK was een groot succes. De Chinezen kregen veel publiek op de been, en in de finale wist het Amerikaanse team

‘Er is geen voetbalcultuur in de VS’, ‘We hebben een minderwaardigheidscomplex, maar vanaf nu kunnen we zeggen dat we het beste team ter wereld hebben. Het is een geweldige opsteker voor het voetbal in Amerika, voor mannen, vrouwen, jeugdteams, voor ons allemaal.’

In 1996 werd het vrouwenvoetbal een olympische sport, en het Amerikaanse vrouwenteam In 1999 werden ze in eigen land wereldkampioen, door in de finale China te verslaan na strafschoppen.

Het leverde een iconisch moment in het Amerikaanse voetbal op: Brandi Chastain – een van de beste speelsters ooit – die na de winnende penalty Dat de media vooral gefocust waren op de actie van Chastain deed geen recht aan het geweldige team, maar het leidde wel tot een mate van bewustwording van vrouwenvoetbal die geen enkel ander team in de sport ooit voor elkaar had gekregen.

Amerikaanse voetbalsters zijn de beste ter wereld

Het contrast met basketbal is veelzeggend.

Basketbal is een sport die en waarin zowel Amerikaanse mannen als vrouwen altijd hebben uitgeblonken. Sinds de Spelen van 1936 is het een olympische sport, en het Amerikaanse mannenteam heeft sindsdien De vrouwelijke basketballers deden in 1976 voor het eerst mee met de Olympische Spelen en Met andere woorden: Amerikaanse mannen én vrouwen zijn soeverein in het basketbal.

Maar met voetbal ligt dat anders: de Amerikaanse mannen presteren constant middelmatig, en zijn nooit in de buurt geweest van een gouden plak. Belangrijker nog: ze zijn nooit kanshebber geweest op de wereldtitel; het dichtstbij kwamen ze in 1930, toen ze op het eerste WK ooit – waar slechts dertien teams aan meededen – de

De Amerikaanse vrouwen zijn daarentegen altijd dominant geweest in het voetbal. Ze wonnen werden een keer tweede en drie keer derde. Op de Olympische Spelen wonnen ze vier keer goud, één keer zilver, één keer brons. Slechts één keer Grof gezegd hebben de Amerikaanse vrouwen altijd de halve finale van grote toernooien gehaald, en hebben ze die de helft van de keren gewonnen.

Hun cruciale voordeel: Title IX, dat het Amerikaanse vrouwenvoetbal vleugels gaf, waar het in andere landen geen geld en geen bekendheid kreeg.

Het ongelijke speelveld voor vrouwen

Aan het begin van het nieuwe millennium besloot een groep investeerders in de VS in de oprichting van de Women’s United Soccer Association (WUSA), de eerste professionele vrouwenvoetbalcompetitie ter wereld. Intussen had de Major League Soccer (MLS) – de mannencompetitie die in 1996 was – het zwaar. En wat er toen gebeurde is illustratief voor het ongelijke speelveld voor vrouwen.

Toen de WUSA in financieel zwaar weer kwam, trokken de investeerders al snel de stekker eruit; ze hadden er in totaal De mannencompetitie had vergelijkbare problemen en had tussen 1996 en 2004 maar de investeerders bleven aan boord.

De mannen die met hun rijkdom bepalen welke competities wel of niet levensvatbaar zijn in de VS, zagen blijkbaar wél een winstgevende toekomst in een mannencompetitie bevolkt door middelmatige Amerikanen en maar géén brood in een vrouwencompetitie waarin de meerderheid van de beste voetballers ter wereld zou spelen, vrijwel allemaal Amerikanen.

Bekijk het eens zo: als je mocht kiezen om met één van twee producten de markt op te gaan, zou je dan kiezen voor het product waarvan er tientallen andere – betere – producenten zijn, of hetgeen waarvan jij de beste producent ter wereld bent?

In alle eerlijkheid: de Amerikaanse voetbalbond is zich blijven inzetten voor een professionele vrouwencompetitie. In 2009 werd een tweede competitie gelanceerd, die waarop de bond in actie kwam en garant stond voor de oprichting van de National Women’s Soccer League (NWSL) in 2013. Deze competitie is duurzamer gebleken.

Uit de serie Faces door Alexa Vachon.

Voetbal blijft een mannenwereld

Toch blijven de meeste media het vrouwenvoetbal negeren. De sportpagina’s in de kranten zijn de facto mannenpagina’s. De journalistieke aandacht voor vrouwensporten dáálde zelfs in de jaren negentig en 2000, volgens het Center for Feminist Research van de universiteit van Southern California. In 2009 ging

Wij voetbalschrijvers moeten niet doen alsof wij nooit meegedaan hebben aan het seksisme waarvan de voetbalwereld doordesemd is. We zijn deel van het probleem. Toen wij in de jaren zestig en zeventig op schoolpleinen in Europa een balletje begonnen te trappen, internaliseerden we de algemene opvatting dat voetbal iets voor jongens was. In het begin van die tijd was professioneel vrouwenvoetbal immers nog verboden.

Ook tijdens het grootste deel van onze carrière vonden we het vanzelfsprekend dat voetbal een mannensport was. We werken al jaren in het voetbal, maar tot voor kort negeerden we de vrouwentak vrijwel volledig. In de eerste druk van ons boek uit 2009 hebben we het nauwelijks over vrouwenvoetbal – in latere edities íéts meer.

Wij voetbalschrijvers moeten niet doen alsof wij nooit meegedaan hebben aan het seksisme waarvan de voetbalwereld doordesemd is

Het is logisch om het irritant te vinden dat mannen pas doorkrijgen hoe wijdverbreid seksisme eigenlijk is als ze dochters krijgen. En Simon is er niet trots op, maar zo ging het voor hem wel. Toen hij in Parijs kinderen kreeg – eerst een dochter, toen twee zoons – vond iedereen om hem heen het vanzelfsprekend dat de jongens gingen voetballen. Ze konden elke dag met hun vriendjes voetballen op het onofficiële ‘voetbalstraatje’ naast het lokale gemeentehuis.

De meeste meisjes van hun leeftijd deden er daarentegen alles aan om zich te distantiëren van wat ze zagen als een typisch jongensding: doodsbang om voor ‘mannelijk’ uitgemaakt te worden. Als een bal hun kant op stuiterde, reageerden ze overdreven bang. Toen Simons dochter begon te voetballen, waren er nog nauwelijks meisjesteams in Parijs, en al haar teamgenoten waren jongens. Ze behandelden haar als een freak, die je vooral niet moest aanspelen.

Gelukkig is er geleidelijk aan veel veranderd. Tegen 2012 schatte de FIFA dat er wereldwijd – waar dat er vier decennia eerder nog nul waren (volgens de officiële schatting in elk geval). In 2026 als het aan de koepelorganisatie ligt.

In Europa is het aantal vrouwelijke profs en semiprofs tussen 2012 en 2017 meer dan verdubbeld, In de jaren daarna is dat aantal nog eens

Het spelniveau gaat gestaag omhoog, zoals ook Lieke Martens zei, de Nederlandse vleugelspeler die ‘Je merkt het op elke positie. Verdedigers worden beter, middenvelders draaien makkelijker weg en geven passes van meer dan 40 meter. De snelheid van het spel gaat omhoog, ook al zal het nooit zo snel als het spel van de mannen worden, omdat zij nu eenmaal sneller en fysiek sterker zijn. Onze keepers zeiden laatst nog: jullie schieten allemaal harder en nauwkeuriger dan vijf jaar geleden.’

De wil het totaal aantal vrouwelijke spelers in Europa tegen 2024 Waar de meisjes van de generatie van Simons dochter nog werden genegeerd, krijgen zesjarige meisjes in Europa tegenwoordig van alle kanten uitnodigingen om lid te worden van de lokale voetbalclub.

Iedereen zegt aardige dingen over vrouwenvoetbal. En toch...

Alleen een handjevol verstokte mannen vindt nog dat vrouwen niets te zoeken hebben in het voetbal. In 2011 werden commentatoren van televisiezender Sky zonder te weten dat hun microfoons nog aan stonden. De taliban en de Iraanse die zouden instemmend hebben geknikt.

Verder zegt vrijwel iedereen tegenwoordig aardige dingen over vrouwenvoetbal – in elk geval in het openbaar. En toch is het opvallend hoeveel tegenwerking het vrouwenvoetbal nog steeds moet verduren.

Er zijn continue vernederingen. Het vrouwenelftal van Japan vloog in 2012 in economy class naar de Olympische Spelen; de mannen reisden business class. Gezien de status van de elftallen had dat zei Homare Sawa, de aanvoerder van de vrouwen. De Japanse voetbalbond verdedigde het besluit met het argument dat de mannen profs waren en de vrouwen niet,

Drie jaar later werd het vrouwen-WK een ondergrond die nooit zelfs maar overwogen zou worden voor een mannen-WK. En toen de Noorse Ada Hegerberg in 2018 tot wereldvoetballer van het jaar werd gekroond,

Er zijn ook angstaanjagender obstakels waar vrouwen mee te kampen hebben. De #MeToo-beweging resulteerde in een toename van meldingen van zedenmisdrijven en In 1986 werd Larry Nassar trainer van de Amerikaanse turnploeg. Van 1996 tot 2014 werkte hij als de medisch coördinator voor de nationale turnbond USA Gymnastics. In die periode randde hij honderden vrouwen en meisjes aan. Zijn bovengeschikten negeerden de herhaaldelijke klachten van turnsters en stopten ze in de doofpot.

Of ze weleens twerkte, vroeg de dj aan de wereldvoetbalster van het jaar

USA Gymnastics verbrak in 2015 de banden met Nassar, maar pas in 2017, op het hoogtepunt van #MeToo, werd de schaal van zijn misbruik pas goed zichtbaar. Ook werd duidelijk dat FBI-agenten die eerdere gevallen hadden onderzocht, de en misschien zelfs getuigenissen vervalsten. Nassar werd uiteindelijk vervolgd en zal de rest van zijn leven vermoedelijk in de gevangenis doorbrengen. Maar zijn zaak toont aan dat vrouwelijke atleten zelfs na Title IX hun sport vaak beoefenen onder de hoede van roofdieren.

In 2021 onthulde The Athletic dat Paul Riley, de coach van het team North Carolina Courage in de Amerikaanse vrouwenvoetbalcompetitie, een twee speelsters had gedwongen elkaar te kussen; en de speelsters ongevraagd seksueel getinte foto’s had gestuurd.

De organisatie achter de competitie, de National Women’s Soccer League (NWSL), had Riley eerder ontslagen als coach van de Portland Thorns zonder iets te zeggen over de aard van de schendingen.

Diverse spelers meldden daarop gevallen van misbruik bij andere clubs. Lisa Baird, de baas van de competitie, De NWSL annuleerde vijf wedstrijden

De giftige mannencultuur is zelfs sterker geworden

Er is een afrekening gaande in het vrouwenvoetbal. Decennia na Title IX bestaat er nog steeds een cultuur van giftige mannelijkheid die soms zelfs sterker is geworden, als een front in de Amerikaanse cultuurstrijd.

Misbruik is mogelijk de belangrijkste manifestatie hiervan, maar het gebrek aan respect voor vrouwelijke sporters heeft ook een economische dimensie. Spelers in de NWSL hebben ongekend lage salarissen vergeleken met andere profsporters van wereldklasse. Het maximumsalaris in de competitie is een kleine 1,4 miljoen dollar, maar – Veel spelers hebben of een tweede baan, of leunen financieel op iemand anders.

Spelers in het Amerikaanse nationale vrouwenteam verdienen heel wat meer. Maar sinds 2016 Eerst sleepten de speelsters de bond voor de Equal Employment Opportunity Commission. In 2017 resulteerde dat in een veel betere cao, wat in veel gevallen zorgde voor een verdubbeling van hun vergoedingen.

In 2019 spanden 28 internationals een rechtszaak aan op grond van seksediscriminatie. Hun pleidooi: de hele structuur van de voetbalbond trok mannen voor ten koste van vrouwen.

Het leek vrij lastig die zaak te winnen: de juridische details zijn ingewikkeld, en de grond waarop de mannen- en vrouwenteams werden vergoed verschilde (aantal interlands, overwinningen, etc.). Bovendien: als je het gemiddelde pakte van alle betalingen, dan waren die zo ongeveer hetzelfde. In 2020 ook al bleven er nog mogelijkheden voor de vrouwen om hun zaak voort te zetten.

Ongelijk betaald voor gelijke arbeid

Maar vergeet de uitspraak: de échte impact van de zaak bleek op de publieke opinie. Uit de dossierstukken bleek dat de voetbalbond had geredeneerd dat het bij vrouwenvoetbal

In de woorden van de juristen: ‘Spelers van de mannenploeg zijn verantwoordelijk voor het meedoen aan diverse voetbaltoernooien met de mogelijkheid om elke vier jaar een totaal van meer dan 40 miljoen aan prijzengeld te verdienen voor de bond. De vrouwenploeg doet elke vier jaar mee aan slechts één toernooi waarmee geld verdiend kan worden, en de laatste keer was dat een tiende van het bedrag dat de mannen konden verdienen.’

Dit argument werkte misschien in de rechtszaal, maar het voetbalpubliek was diep verontwaardigd dat de vrijwel onverslaanbare vrouwenploeg zo gekleineerd kon worden, zeker in vergelijking met de losers van de mannenploeg. Voorzitter van de voetbalbond, Carlos Cordeiro – niet lang daarvoor aangetreden –, Zijn opvolger Cindy Cone was de eerste vrouwelijke voorzitter van de bond.

In 2022 en de toezegging van de bond om de betalingen gelijk te trekken.

Het verbod op vrouwenvoetbal heeft de sport een loer gedraaid

De voortdurende dominantie van mannen in voetbal – slechts een van de vele verschijningsvormen van het patriarchaat – heeft ervoor gezorgd dat het vrouwenvoetbal zich niet goed heeft kunnen ontwikkelen. Maar dit is niet alleen een Amerikaans verhaal. Als de rest van de wereld vrouwenvoetbal niet had verboden, dan was het Amerikaanse vrouwenteam vermoedelijk nooit de supermacht in de sport geworden die het nu is. Wereldwijd was de sport

Rijke vrouwen zijn net zo misbruikt als arme vrouwen, en ook mannelijke atleten zijn het slachtoffer geweest van vreselijk misbruik, zo toont het verhaal van de En toch: economische macht geeft je enige bescherming, of in elk geval een wapen om terug te vechten. Dit betekent dat het wijdverspreide seksuele misbruik in het vrouwenvoetbal ook verband houdt – zoals zoveel problemen in de sport – met een gebrek aan geld. In onze overwegend kapitalistische wereld is geld een maatstaf van respect.

En geld is het issue waar ook mannelijke sympathisanten problemen mee hebben. Vrouwenvoetbal, zeggen zij, brengt veel minder op omdat de meeste mensen liever mannenvoetbal kijken. Als vrouwenvoetbal meer toeschouwers zou trekken, zou dat de financiële problemen oplossen en zou het spel het respect krijgen dat het verdient.

Sommige mensen gaan nog verder: zij zeggen dat mannenvoetbal aantrekkelijker is om naar te kijken omdat mannen sterker zijn en sneller rennen dan vrouwen. Waardoor het vrouwenvoetbal gedoemd is tot middelmatigheid. Deze gedachte geeft het vrouwenvoetbal de schuld van het geldgebrek. Iedereen moet zijn eigen broek omhooghouden, en het vrouwenvoetbal is gewoon geen gewild product, zeggen deze blaaskaken.

Iedereen moet zijn eigen broek omhoog houden, en het vrouwenvoetbal is gewoon geen gewild product, zeggen de blaaskaken

Dit argument hoor je over vrijwel alle vrouwensporten. Het probleem is dat het historisch gezien niet klopt. Het geeft voorrang aan een zekere innerlijke logica boven een analyse over wat er werkelijk is gebeurd. (Slechte economen maken deze fout continu.) Maar de feiten spreken voor zich.

We wéten dat vrouwenvoetbal werd verboden precies op het moment dat het een economische bedreiging vormde voor het mannenvoetbal. We weten ook dat als vrouwensporten niet worden verboden, ze ongeveer even populair zijn bij de fans.

Tennis is een goed voorbeeld. Natuurlijk: speelsters zoals Maar dankzij hen is dit tegenwoordig nauwelijks nog een probleem. Het klopt dat mannelijke tennissers de bal maar bij sport komt meer kijken dan brute kracht, en de

Uit de serie Faces door Alexa Vachon.

Vrouwen nu verbieden om te sporten zou volstrekt illegaal zijn

Als voetbalbonden nu vrouwenvoetbal zouden proberen te verbieden, dan zou de reactie heel anders zijn dan in 1921. Niet alleen omdat de maatschappij is veranderd, maar ook omdat de juridische wapens die vrouwen tot hun beschikking hebben krachtiger zijn geworden. De wet in de VS en andere landen rond marktverstoring is veel strenger. Vrouwen verbieden om te sporten – een schending van het mededingingsrecht – zou volstrekt illegaal zijn.

Elke bond die zo’n verbod zou proberen in te voeren, en een rechtszaak zou verliezen, zou een enorm geldbedrag moeten betalen. In de VS werkt het zo dat elke partij in zo’n mededingingszaak de economische schade van het verbod inschat – voornamelijk het verloren verdienpotentieel. De rechter bepaalt vervolgens welke van de twee schattingen het redelijkst is. De boete die de verliezende partij betaalt, is een sterke prikkel om de wet niet eens te wíllen overtreden.

Het is niet mogelijk om met terugwerkende kracht zo’n zaak aan te spannen tegen een verbod van een eeuw geleden dat het vrouwenvoetbal nog steeds ondermijnt. Wat wél kan, is een poging doen de grootte van de schade te schatten.

Zou er een reden zijn om te denken dat het vrouwenvoetbal zonder verbod níét enorm zou zijn gegroeid?

Is er een reden om aan te nemen dat vrouwenvoetbal – dat in 1920 op het punt stond mateloos populair te worden in Engeland, de bakermat van de sport – niet zou zijn gegroeid en verspreid over de hele wereld? Dit gaat tenslotte niet over een potentiële markt die nog niet was aangeboord; nee, dit gaat over een product waar een reële vraag naar was, getuige de regelmatige verkoop van tienduizenden entreetickets. Deze inkomsten zouden ongetwijfeld zijn toegenomen, net zoals in de mannensport gebeurde.

Hoe groot het professionele vrouwenvoetbal was geworden zonder het verbod? Ook hier is tennis een passende vergelijking, omdat het nooit is verboden, en omdat vrouwen hun eigen inkomsten en competities hebben georganiseerd. Naast de prestigieuze is er een internationaal toernooicircuit dat wordt geleid door een mannenbond, de ATP, en een vrouwenbond, de WTA. In 2021 rapporteerde de ATP een omzet van 177 miljoen dollar. De WTA zette 88 miljoen dollar om –

Volgens consultancybureau Deloitte was de omzet van Europees voetbal Ons punt is niet dat het vrouwenvoetbal hier bovenop nog geld had gegenereerd, maar dat het de markt had verdeeld met de mannen.

Dus laten we zeggen dat zonder dat vijftig jaar durende verbod de vrouwen goed waren geweest voor 50 procent van de inkomsten. Dat is voor 2021 bijna 14 miljard dollar. Als dat een ruwe schatting is van de schade aan het vrouwenvoetbal, dan zou de rechter in een mededingingszaak de schade verdrievoudigen tot ruim 41 miljard.

En dat is maar voor één jaar, terwijl de schade decennialang werd aangericht.

Schade herstellen begint bij erkenning

Het verbod op vrouwenvoetbal is zo oud, en is zo in de vergetelheid geraakt, dat de omvang van het onderdrukte potentieel amper te bevatten is. Deze kleine gedachteoefening benadert de schade een beetje.

Voetbalbonden doen momenteel hun best om het vrouwenvoetbal te promoten, maar ze verzuimen de schade die ze vrouwen hebben berokkend te erkennen. Het mannenvoetbal zal het nooit helemaal goed kunnen maken, maar door tenminste te erkennen wat er is gebeurd, kunnen we eerlijker denken over mogelijkheden om de schade te herstellen.

In de voorbije jaren gaf de FIFA meer uit aan haar voetbalmuseum dan aan vrouwenvoetbal

De FIFA zou kunnen aftrappen. De bond stelde in zijn jaarverslag over 2022 dat vrouwenvoetbal maar de 17 miljoen dollar die de bond dit jaar aan vrouwenvoetbal uitgeeft, is In de voorbije jaren gaf de FIFA

De vrouwen treft geen blaam. De voetbalbonden die de vrouwen hun sport hebben ontnomen en die het systematische misbruik hebben genegeerd – díé moeten iets doen. Het is tijd voor herstelbetalingen, om het vrouwenvoetbal daar te krijgen waar het zou moeten zijn.

Dit is een licht bewerkt en geüpdatet hoofdstuk uit Soccernomics (2022 World Cup Edition) dat op 22 oktober 2022 verscheen. Vertaald uit het Engels door HP van Stein Callenfels en Michiel de Hoog.

Over de beelden In september 2016 kwamen meer dan honderd vrouwen uit Azië, Afrika en Europa bijeen in Berlijn voor een vrouwenvoetbaltoernooi en festival genaamd Home Game. De deelnemers bestonden uit activisten, coaches en speelsters op verschillende vaardigheidsniveaus. Het toernooi werd georganiseerd door de Berlijnse ngo Discover Football, een van ’s werelds toonaangevende voetbalnetwerken, die sport gebruikt om wereldwijd te pleiten voor gelijkheid en empowerment van meisjes en vrouwen.

Tijdens het toernooi bouwde fotograaf Alexa Vachon een geïmproviseerde fotostudio in een kleedkamer op het voetbalveld. Vervolgens nodigde ze de speelsters uit om direct na het spelen te komen poseren voor een portret. Haar fotoserie weerspiegelt de vele gezichten van het vrouwenvoetbal en roept vragen op over de verschillen en overeenkomsten in de ervaringen van de speelsters.

Alexa Vachon begon haar werk met internationale vrouwelijke amateurvoetballers nadat ze in 2015 in contact kwam met Discover Football. Ze fotografeerde de door hen georganiseerde toernooien in Duitsland, India en Libanon. Sindsdien heeft ze haar werk met speelsters over de hele wereld voortgezet, waaronder in Afghanistan, Cambodja en Pakistan. In 2018 bracht ze RISE uit, een boek gemaakt met de spelers van Champions ohne Grenzen (Kampioenen zonder Grenzen), een ngo in Berlijn die sport gebruikt als een instrument voor integratie en culturele uitwisseling voor nieuwkomers in Duitsland. (Isabelle van Hemert, beeldredacteur) Bekijk hier meer werk van Alexa Vachon

Meer lezen?

De KNVB en de politiek zaten het vrouwenvoetbal decennia dwars. Tijd om dit te herstellen De Oranje Leeuwinnen staan qua status en aandacht in de schaduw van de mannen – en zullen dat vermoedelijk altijd blijven. Dat is mede het resultaat van decennia aan tegenwerking door de KNVB en de politiek. ‘Een Wiedergutmachung zou logisch zijn.’ Lees de analyse van Michiel de Hoog (uit 2018)