Het brede midden trekt een grens bij extreemrechts. Behalve de VVD van Yesilgöz

Extreemrechtse partijen, die zich openlijk racistisch opstellen en de fundamenten van de rechtsstaat niet erkennen, verdienen geen plek aan de onderhandelingstafel. Partijen in het brede midden verschillen vaak van mening, maar hierover lijken ze het eens te zijn.

‘Het Nederland van Wilders is ons Nederland niet’, zei toenmalig PvdA-voorman Wouter Bos al in 2009,^* en het Verenigd Links van Frans Timmermans denkt daar vandaag de dag net zo over. Hetzelfde geldt voor liberale partijen als D66 en Volt.

‘Nee, heel simpel’, zei ook Henri Bontenbal,^* de nieuwe lijsttrekker van het CDA. De ChristenUnie van Mirjam Bikker is het daar helemaal mee eens.^* Ook nieuwkomer Pieter Omtzigt wil niet samenwerken met PVV en FVD. Die partijen voldoen niet aan ‘de basisvoorwaarden van rechtsstatelijkheid’.^*

Maar de VVD, met Dilan Yesilgöz als nieuwe leider, vindt de weigering met extreemrechts samen te werken ‘Haags gedoe’.^* ‘Ik ben vooral bezig met: wie zit er aan tafel met welke bedoelingen?’

Pff, de bedoelingen van Geert Wilders en Thierry Baudet zijn al jaren duidelijk.

Tribunalen, complottheorieën en onversneden racisme

In 2006 deed Wilders al een poging te morrelen aan artikel 1 uit de Grondwet:^* hij wilde het non-discriminatiebeginsel schrappen zodat de wet moslims anders zou kunnen behandelen dan niet-moslims. Inmiddels wil hij ook moskeeën sluiten en de Koran verbieden.^* (Net als ‘islamitische uitingen’, whatever that means.)

De wetgevende macht – waar hij sinds 1998 zelf deel van uitmaakt^* – noemt hij een ‘nepparlement’^* en de rechterlijke macht reduceert hij tot een ‘neprechtbank’.^* Journalisten zijn volgens de politicus – ‘uitzonderingen daargelaten – gewoon tuig van de richel’.^*

Forum voor Democratie wil politieke collega’s vervolgen en opsluiten na tribunalen,^* hoopt dat er een opstand tegen het parlement zal komen,^* en zaait, net als Donald Trump, twijfels over het stemproces.

En dan is daar nog het onversneden racisme. Wilders beloofde zijn kiezers om ‘minder Marokkanen’ te regelen en werd daarvoor veroordeeld voor groepsbelediging.^* Daar heeft hij geen spijt van: ‘in geen honderdduizend jaar’ zou hij excuses maken.^*

Ondertussen mompelde Thierry Baudet wat over ‘homeopathische verdunning’^* van de Nederlandse bevolking en verspreidde hij binnen zijn partij antisemitische complottheorieën,^* waardoor zelfs de volledig doorgedraaide Eva Vlaardingerbroek – die gelooft in een ‘Great Reset’ en ‘meer witte baby’s’ wil – bij z’n club wegliep.

Maar laten we vooral eerst even goed kijken wat deze clubs eigenlijk willen! Aldus Dilan Yesilgöz.

Een middelvinger naar gemarginaliseerde groepen

Mijn columns gaan vrijwel altijd over beleid – immigratie, landbouw, klimaat, smartphones en ga zo maar door – want er wordt in Den Haag al genoeg over poppetjes gewauweld. Een plek aan de onderhandelingstafel lijkt misschien ook een kwestie van poppetjes. Maar wie daar zit vertegenwoordigt ideologie, beleid en een plan voor Nederland.

En zo maakt de VVD normaal wat niet normaal is

Onderhandel je met PVV of FVD, dan ben je bereid tot het sluiten van een inhoudelijk compromis met extreemrechts. Zo dringt hun ideologie zomaar het beleid binnen; bij zo’n akkoord wordt vanzelfsprekend een deel van de denkrichting van de ander overgenomen.

Maar bij PVV en FVD betekent zo’n onderhandeling nog iets anders: die legitimeert bedreigingen van onze democratie en is een middelvinger naar gemarginaliseerde groepen. Het signaal is helder: hun standpunten diskwalificeren deze extreemrechtse partijen niet als legitieme gesprekspartners. En zo maakt de VVD normaal wat niet normaal is. Journalist Lotfi El Hamidi verwoordde de nieuwe lijn van de VVD scherp: ‘Ik heb zelf heus geen hekel aan Marokkanen, ik heb alleen schijt aan ze.’^*

Er zijn twee mogelijke verklaringen voor de lijn van Yesilgöz. Eén: de nieuwe VVD sluit geen enkele partij op voorhand uit en zou zelfs met neonazi’s de coalitieonderhandelingen aangaan – als dat de VVD aan een strenger migratiebeleid kan helpen. Dat lijkt me sterk. En twee: de VVD trekt wel ergens een grens, maar dus niet bij de Marokkanenhaters, ophitsers en mafklappers van deze twee partijen.

Het was Mark Rutte, die in 2017 een brief schreef aan informateur Herman Tjeenk Willink, waarin hij helder uiteenzette waarom hij niet bereid was te onderhandelen met de PVV. En om drie duidelijke redenen. Precies die redenen die genoemd worden door het brede midden in 2023. De bedoelingen van Geert Wilders waren zes jaar geleden kraakhelder – en zijn dat nog steeds.

De nieuwe VVD-garde, met Dilan Yesilgöz en Ruben Brekelmans aan het roer, ziet dat anders. Goed om te onthouden als je binnenkort gaat stemmen. Zeker als je niet zo’n trek hebt in racisme en antirechtsstatelijk geneuzel.