Het ego van Sean Penn is groot – maar zijn zorgen over Oekraïne zijn dat ook

24 februari 2022 is zo’n ‘waar was jij toen’-datum waarover mensen jaren later nog zullen spreken. Een 2001 (9/11), 2008 (Lehman Brothers) of 2014 (MH17) voor Generatie Alfa.

Acteur en regisseur Sean Penn werkte destijds al enkele maanden aan een documentaire over Volodymyr Zelensky, de Oekraïense komiek die speelde dat hij president was en toen daadwerkelijk baas van het land werd. Penn had die 24ste februari een interview met Zelensky gepland, toen het ’s ochtends Russische raketten begon te regenen in Kyiv. De president kwam alsnog opdagen voor een gesprek.

Het korte onderhoud is exemplarisch voor Penns documentaire Superpower. Meer nog dan de Russische invasie van Oekraïne draait de film om beeldvorming en de dynamiek tussen media en politiek. Zelensky weet dat een kwartier met Penn hem internationaal in de kijker speelt, net zoals Joegoslavische vluchtelingen in de jaren negentig wisten dat Bianca Jagger als mensenrechtengezant hun leed op het wereldtoneel kon delen.

De kritische kijker kan Superpower zien als pro-Oekraïense propaganda. Met een stoïcijnse, kettingrokende, gespierde Sean Penn die als white savior wel even aan de wereld uitlegt wat er gaande is in Oost-Europa. Die onderonsjes had met slechteriken – hij ontmoette Vladimir Poetin in 2001 en drugsbaas El Chapo in 2015^* – en hier nadrukkelijk aan de goede kant van de geschiedenis staat.

Tegelijk is de documentaire waardevol als een van de eerste grote producties over de oorlog in Oekraïne, die de komende jaren nog lijkt door te woeden. Zelensky wordt als president in oorlogstijd op een voetstuk gezet, maar op 150 meter van de frontlinie denken Oekraïense soldaten al na over de stand van hun land na het conflict. Amerikaanse veiligheidsadviseurs veroordelen nu al de westerse wapensteun die te laat en te langzaam op gang is gekomen. En Zelensky maakt zich nu al zorgen over de bewapening van zijn volk – zullen de burgers in deze prille democratie hun geweren in de toekomst netjes inleveren of opbergen?