Nederland doet het weer: investeren in industrie. Deze man mag 2 miljard belastinggeld verdelen

Luisteraars! We waren er een poos helemaal klaar mee, nadat de overheid in de jaren zeventig een stervende scheepswerf in Rotterdam overeind poogde te houden – miljarden guldens door het putje. Maar het is weer helemaal terug: industriepolitiek, ofwel een overheid die richting geeft aan wat voor bedrijvigheid ze in het land wil door winnaars te kiezen.

Want naast fiasco’s met zombiescheepsbouwers hebben we er ook enkele van onze succesvolste sectoren en bedrijven aan te danken. ASML kreeg in zijn prille jaren tientallen miljoenen aan overheidssteun, de tuinbouwsector ontving goedkoop gas, DSM staat voor De Nederlandse Staatsmijnen (‘nuff said), en zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Dus: hoe ziet die nieuwe industriepolitiek eruit? We spreken met Rinke Zonneveld, de CEO van Invest-NL, een staatsparticipatiemaatschappij die vier jaar geleden een zak met 1,7 miljard euro belastinggeld meekreeg,^* om te investeren in riskante bedrijven die het in de markt niet rooien.

Wie kijkt naar de investeringen van Invest-NL, ziet dat er in een wilde verscheidenheid van sectoren wordt geïnvesteerd: kweekvlees (gaaf!), fotonica (wat?), quantumtech (hoe?), scanning probe microscopy (tuurlijk!). Klinkt allemaal gaaf, maar als je in zo veel verschillende sectoren zit, kun je dan wel echt doorgronden of de techniek hout snijdt?

En hoe ziet Zonneveld de verhouding tussen diversificatie (investeren in zoveel mogelijk verschillende technologieën omdat je nooit weet wat gaat lukken) en specialisatie (investeren in enkele technologieën zodat je er echt goed in wordt)?

Invest-NL is ook een warm pleitbezorger van een inheemse zonne-industrie: zelf cellen en panelen maken, misschien zelfs zelf silicium destilleren en wafers snijden, om onze afhankelijkheid van China te verminderen. De overheid zou een ‘level playing field’ moeten creëren (lees: Chinese panelen de tyfus belasten). Moeten we dat wel willen als Nederlandse fabrikanten zelfs in het beste geval nog de helft duurder zijn dan de Chinese concurrentie?

Leesvoer bij deze aflevering:

• 'Groeibriljant: Faillissement dreigde voor ASML',^* een artikel uit het Eindhovens Dagblad.
• Een gesprek tussen Rinke Zonneveld en Michael Jackson, dat je terug kunt lezen op Innovation Origins: 'De verwachtingen zijn hooggespannen, maar Europa’s deep tech ambities hebben nog wat drempels te nemen'.^*
• Het RSV-drama^* (1984), een documentaire over het ontstaan van de RSV-affaire.
• De paper 'The Spread of Improvement: Why Innovation Accelerated in Britain 1547-1851'^* (2017) van Anton Howes.

Zoals altijd kun je je opmerkingen en suggesties met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.