Deze schilderachtige Poolse animatiefilm hoort thuis in een museum

Een van mijn favoriete momenten in een museum was toen ik me vergaapte aan De sterrennacht in het MoMA in New York. Wellicht speelde een rol dat ik eerder Loving Vincent^* had gezien, de onwerkelijk mooie animatiefilm van het Pools-Britse regieduo DK en Hugh Welchman over de laatste dagen van getroebleerd kunstschilder Vincent van Gogh. Meer dan honderd artiesten verfden maandenlang 65.000 frames in de iconische stijl van de Nederlander,^* resulterend in een artistiek meesterwerk.

Zes jaar later zijn de Welchmans terug met een zo mogelijk nog fraaiere film. Chlopi vertelt het tragische verhaal van een negentiende-eeuws Pools plattelandsdorp, waar alle mannen – arm en rijk, getrouwd en alleenstaand – dingen naar de hand van de vrijgezelle Jagna. Haar moeders lust voor geld en grondrechten duwt haar in de armen van de oude weduwnaar Boryna, primus inter pares van de gemeenschap.

Daarmee is de jacht naar Jagna allerminst afgedaan. Chlopi slaagt erin te laten zien wat er gebeurt als conservatieve, patriarchiale waarden botsen met een vrouw wier enige zonde haar schoonheid is. De plot doet denken aan Giuseppe Tornatores Malèna, waarin Monica Bellucci speelbal wordt van mannelijk verlangen en daar vervolgens op wordt afgerekend.

De onbetwiste aantrekkingskracht van deze film is wederom de visuele pracht en paal. Studio’s in Polen, Litouwen, Servië en Oekraïne staken meer dan 200.000 manuren in het project,^* en dat spat overduidelijk van het doek af. Dit is de overtreffende trap van Richard Linklaters animatiewerk in Waking Life en A Scanner Darkly, ogend alsof Cézanne, Degas en Renoir hun krachten bundelden om impressionistische stop-motion te creëren met olieverf. Deze film verdient een prominente plaats in een prestigieus museum.