Glas, tape of DNA: de archivarissen van het internet zoeken naar een toekomstbestendig opslagmedium

Verbouwereerd en verwonderd was ik toen ik ontdekte dat ik via de Wayback Machine mijn Hyves-profiel kon terugzien. Als brugklasser had ik in 2008 een account aangemaakt op wat toen nog het alomtegenwoordige sociale netwerk van Nederland was. Vijf jaar later ging Hyves ten onder aan de exodus van gebruikers naar concurrenten als Facebook en Instagram, maar dankzij reddingswerk van archiefwebsites is zo’n 90 procent van de persoonlijke pagina’s bewaard gebleven.

Initiatieven als het Internet Archive, waar de Wayback Machine onderdeel van uitmaakt, slaan het internet op voordat bedrijven met een winstoogmerk hun sites abrupt legen of helemaal sluiten. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij MySpace, MTV en VICE. Intussen staat op de servers van deze archivarissen uit San Francisco rond de 145 petabyte aan data. (Dat zijn 145.000 externe harde schijven met 1 terabyte aan opslagruimte.)

Maar hoe bepaal je welke teksten, foto’s, video’s en andere digitale gegevens bewaard moeten worden voor de generaties na ons? Wie zijn wij om te besluiten dat de TikTok-meme van het ‘Hawk Tuah’-meisje cultureel minder waardevol is dan het debuut van Rutger Bregman op De Correspondent? En hoe zorg je ervoor dat die eindeloze bergen data na decennia of zelfs eeuwen nog in goede staat én raadpleegbaar zijn? Ter illustratie: meer dan een derde van de websites die tien jaar geleden nog actief waren, is sindsdien uit de lucht gehaald.

Het tijdschrift MIT Technology Review neemt zijn lezers mee naar het domein van de datadelvers, cultureel antropologen en historici van de toekomst. Archiveren, schrijft het blad, is een kwestie van kiezen en onderhouden. En voor dat onderhoud is een continue verversing nodig van soft- en hardware. Zo experimenteert Microsoft met glas als toekomstbestendige gegevensdrager, en heeft programmeerplatform GitHub op het Noorse eiland Spitsbergen een archief aangelegd op film met een laag van microscopisch kleine zilverkristallen.

Welke informatie en welk opslagmedium houden het vol totdat ons nageslacht deze periode in de menselijke geschiedenis gaat bestuderen? De tijd zal het leren.