Ik videobelde met Apollo, de papegaai die echt weet waar hij het over heeft

‘Apollo’s kantooruren zijn van zeven tot zeven. Maar Tori en ik hebben een bredere beschikbaarheid.’

Onlangs kreeg ik dit verrassende antwoord op een interviewverzoek. Want Apollo is een grijze roodstaart, een papegaai. Hij vestigde een wereldrecord door binnen drie minuten in foutloos Engels twaalf objecten te identificeren. Nu staat hij in het Guinness Book of Records van 2025. Zie Apollo bij Guinness World Records.  

Dat leek mij een goed excuus om Apollo’s eigenaars Dalton en Tori Mason uit Florida eens uit te vragen over papegaaienintelligentie. Maar sprak ik niet liever de recordhouder zelf? Nou, inderdaad!

Het werd mijn eerste video call met een vogel ooit. 

Kind met veren

Wat als je een papegaai grootbrengt als je kind? Wat als je de duizenden uren onderwijs die normaal in een mensenkind gaan zitten, een keer in een papegaai stopt? Dit is de ‘onderzoeksvraag’ zo je wilt, van Tori en Dalton. Hun resultaten met Apollo zijn vrijwel dagelijks te volgen via YouTube, Apollo op YouTube. TikTok Apollo op TikTok. en Instagram, Apollo op Instagram. waar Apollo miljoenen volgers heeft.

Dan krijg je dus een vogel die keurig journalisten begroet. 

Ik zeg hello terug. Een kraaloogje kijkt even priemend in de webcam en haakt dan af. Ik feliciteer de ouders in de call – ook wel ‘parronts’ – met Apollo’s record. Achter elkaar identificeerde Apollo een boek, beestje, Wario, kurk, plant, steen, bal, flesje, blok, bel, sok en hoed. Knap hoor. 

Maar Dalton is een kritische vader: ‘Dat had ook in tweeënhalve minuut gekund. Maar je moet vijftien tot dertig seconden rekenen voor pistachio downtime.’ Vrij vertaald: na een goed beantwoord vraag eet Apollo een pistachenootje. En dat kost tijd. ‘Hij wordt boos en stopt met praten als snacks uitblijven’, vult Tori aan. Dalton: ‘Uit één nootje kun je vier, hooguit vijf vragen persen.’ 

Dit record is van eind 2023. Inmiddels lukt zestien objecten ook nog wel. Apollo is nu vier jaar oud en krijgt elke dag één à twee uur homeschooling. Dat kan nog vijftig jaar zo doorgaan. Dalton gaat voor de slimste papegaai ooit. 

Maar hoe is dat, leven met een papegaai? Tori: ‘Denk vliegende peuter met een betonschaar op zijn gezicht. Je moet te allen tijde ervoor zorgen dat hij genoeg speeltjes heeft, anders verwoest hij het huis.’

Voor zover dat gaat na een uur bellen, hier drie observaties uit een interspecies gezin.

YouTube

1. De papegaai is net een peuter

Net als een klein kind manipuleert Apollo zijn omgeving om te krijgen wat hij wil. 

Tori: ‘Dan zegt hij heel zachtjes mijn naam: “Torrrii, stap op? Stap op?” En steekt hij zijn pootje uit. “O wil je op m’n hand?” Dus ik pak hem op. Hij geeft me een kusje en ik zeg: “Ooo, dank je, Apollo!” Maar dan komt het: ‘‘Ik wil een snack.’’’

Wél gaat Apollo graag op tijd naar bed. Dalton: ‘Tenzij er iemand op bezoek is die hij mag, dan probeert hij erbij te blijven.’ Tori: ‘Zoals elke grote man met een diepe stem.’ Dalton: ‘Mijn broer.’

Van de wat grotere papegaaien is al langer bekend dat ze het cognitief vermogen hebben van een jong mens. Zo leerde de beroemde dierenpsycholoog Irene Pepperberg eind vorige eeuw haar grijze roodstaart Alex in dertig jaar training ruim vijftig objecten, zeven kleuren en vijf vormen herkennen. Lees meer over Alex en Irene Pepperberg. Alex telde tot acht en begreep ‘concepten’ als smaller en bigger, same of different en none.

Maar dit alles gebeurde in een vrij onpersoonlijke laboratoriumsetting, met steeds weer wisselende studenten en promovendi. Pepperberg zelf was vaak de hort op, soms maanden. Papegaaien zijn sociale dieren en Alex werd gestrest van voortdurend afscheid moeten nemen van mensen, wat zijn leervermogen waarschijnlijk in de weg zat. 

Het doelbewust opvoeden en opleiden van een papegaai in een gezinssetting, zoals Tori en Dalton doen met Apollo, is nieuw.

Tori: ‘Pepperberg beschrijft ook in haar boek Alex & Me (2008) hoe ze geen hechte band op kon bouwen met Alex omdat academici anders haar resultaten met hem niet zouden geloven. De kritiek zou zijn: “Dit is je huisdier, je vriend, je gevederde baby, je wílt dat hij slaagt.”’

Dalton: ‘Vaak moest ze naar een nieuwe universiteit. Het is wonderbaarlijk hoe ver ze met Alex gekomen is gezien de beperkingen. Daarom vinden wij het zo belangrijk om Apollo een stabiel familieleven te bieden.’

2. De papegaai is toch niet helemaal een peuter

En toch: welke peuter keert zijn ouders een salaris uit opdat zij zich volledig kunnen richten op de opvoeding? ‘Apollo bekostigt alles met socialemediakanalen’, zegt Dalton. ‘Dat geeft veel vrijheid. We hoeven geen financiering na te jagen of bepaalde resultaten te boeken voor subsidies, zoals Pepperberg. Willen we een dure buitenvolière? Apollo betaalt.’

Dit heeft als groot voordeel dat Apollo erg goed leert spreken. En dat gaat toch iets anders dan op school. 

Tori: ‘Kinderen leren fonemen. Dus je krijgt het alfabet en zit dan van “ah, beh, cuh, duh”. Apollo werkt niet zo. Hij pakt een woord dat hij al kent, bijvoorbeeld “bang”, van als je ergens op slaat, als in banging the rock. En van “bang bang bang bang” komt dan op een gegeven moment “bag”.’

Dalton: ‘Apollo heeft geen lippen, dus voor hem is de p-klank lastig. Net als woorden die eindigen op een s of x, zoals “box”. Lang maakte hij een harde piep als hij bij die ks-klank aankwam. Maar hij kan nu “relax” en “box” zeggen. Dan is hij erg blij met zichzelf.’

Maar net als kinderen freestylet Apollo met hetgeen geleerd. Tori: ‘We hebben een plastic figuurtje van Shrek. Op een dag leerde hij “rock”. Hij combineert dat nu steeds tot “Shrock”. Apollo oefent op "plastic" en zegt "Shrock". Toen kwam het plastic figuurtje van Nintendo’s Wario in de mix. Dat werd “Shwario”. Soms gooit hij zelfs alle drie op een hoop tot “Shwarrock”. Al die termen bestaan nu in dit huis.’ 

3. De papegaai weet prima waar hij het over heeft

Is Apollo ergens gek op, dan leert hij het razendsnel benoemen. Tori: ‘Bijvoorbeeld kleine groene medicijnflesjes: bottle. Dat zei hij vrijwel meteen.’ Dalton: ‘Want het maakt een interessant geluid als je erop tikt met je snavel.’ 

Ook alles wat hij Tori en Dalton vaak ziet gebruiken, is relevant. Tori: ‘Komen we terug van de supermarkt met een papieren zak vol eten, dan vraagt hij: “What’s this?” Nu weet hij dat dat een bag is. Of er worden pakjes bezorgd: “Box!”’

Apollo snapt veel sneller wat iets is, dan dat hij het woord ervoor paraat heeft. ‘En al helemaal op commando’, zegt Dalton. ‘Hij herhaalt de hele dag woorden tegen zichzelf als oefening. Maar vragen we hem iets verbaal te identificeren, dan duurt dat weken of maanden. We zijn nu al een tijd druk met “bag” en “box”. Hij weet prima welk object “box” heet, dat wijst hij desgevraagd meteen aan. Maar de doos ook benóémen lukt nu net een week.’

In de herfst van 2022 werd Apollo opgenomen in een studie van het Eckerd College in Florida. Studenten biologie trainen hem zo’n acht uur per week – los van zijn homeschooling – zodat hij op den duur academisch getest kan worden op daadwerkelijk begrip van de materie. Steeds weer andere mensen laten hem dan objecten zien, waar ze vragen over stellen. Zoals: wat is dit, welke kleur heeft het, van welk materiaal is het gemaakt, is het groter of kleiner dan dit andere object? Voorbeeldvogel Alex kon dit bij ruim honderdvijftig verschillende voorwerpen.

Vooralsnog is Apollo hier te jong voor. Al toont hij aardig wat begrip van de omgeving op informelere wijze. 

Tori: ‘Ik had hem ooit geleerd dat kippen “pok-pok-pok” zeggen. Dan vroeg ik: “Wat zegt een kip?” En dan zei Apollo: “Pok-pok-pok.”’

‘Toen kregen we een keer kuikens thuis. Dus ik zeg tegen Apollo: “Dit zijn kippen.” We zagen hem moeilijk kijken, peinzen. Wat bleek het euvel? Ze maakten geen pok-pok-geluid, eerder een soort hoge tjiep-tjiep-tjiep-toon. En daarna, als ik dan Apollo vroeg: “Wat zegt een kip?”, verbeterde hij mij! Apollo verbetert z’n parronts wel vaker. Zo van: “Ze zeggen helemaal geen pok-pok, ze zeggen tjiep-tjiep-tjiep!”’ 

Op de hoogte blijven van mijn avonturen in niet-mensland? Ik schrijf over die andere 99 procent van de wereld: van pluizige pauwspin tot mens-varkenhybride. In deze mail houd ik je geregeld op de hoogte van vragen die ik heb, stukken die ik schreef of mooie wetenschapsverhalen van anderen. Schrijf je hier in voor mijn wekelijkse mail