De kids zijn niet oké, mede door sociale media – zeggen kinderen zelf

1.295 keer. Zo vaak gebruiken de middelbare scholieren in de vijfdelige documentaireserie Social Studies het ergerlijke Amerikaanse stopwoord ‘like’ (echt waar, ik heb het geteld).

Je zou het exemplarisch kunnen noemen voor de ondraaglijke lichtheid van het bestaan van een Gen Z’er. Helemaal sinds de fysieke isolatie tijdens de coronapandemie speelt een steeds groter deel van hun sociale leven zich online af. In de docuserie van regisseur Lauren Greenfield snakken minderjarige meiden met schaarsgeklede foto’s naar zoveel mogelijk likes en hunkeren pochende jongens als rapper of organisator van louche feestjes naar geld en glorie.

De kans is aanwezig dat je je als ouder het leplazarus schrikt terwijl je dit kijkt. Dieptepunt is de 17-jarige Stella die na een overdosis op de intensive care belandt, en meteen nadat ze wakker wordt een fotosessie met de verpleegster regelt om op TikTok te plaatsen (score: 250.000 likes). Vooruit, Nederlandse steden als Leiden en Leeuwarden zijn niet het Sodom en Gomorra dat Los Angeles heet, maar dergelijke fratsen à la Larry Clarks Kids, Project X en de dromerige dystopie van HBO-serie Euphoria zijn ook hier niet ondenkbaar.

Wat Social Studies zo sterk maakt, is dat de gevolgde jongeren verdraaid goed begrijpen hoezeer zij door sociale media worden beïnvloed, vaak in negatieve zin. Platformen als Instagram, TikTok en Snapchat confronteren tieners met een aaneenschakeling van triggers: berichten over suïcide, school shootings, slutshaming, eetstoornissen, drugsmisbruik, pestgedrag, rape culture op universiteitscampussen. ‘Ik denk niet dat je op TikTok kunt inloggen en je veilig kunt wanen’, zegt diezelfde Stella in een openhartig kringgesprek met leeftijdsgenoten.

Het is verbijsterend hoe dicht Greenfield haar hoofdpersonen heeft weten te benaderen. De pubers delen de meest intieme details in het bijzijn van de camera, en de producenten hebben zelfs schermopnamen van hun smartphones kunnen gebruiken om persoonlijke gesprekken en foto’s in beeld te brengen.

‘Hoe de fuck is cyberpesten echt?’, schamperde rapper Tyler, the Creator in 2012 nog op Twitter.^* ‘Loop gewoon weg van het scherm.’ Voor een groot deel van de jonge generatie is dat scherm echter geen optioneel verlengstuk van hun leven, maar een volwaardige dimensie. In de documentaire vat de 18-jarige Sofia de kern van het probleem samen: ‘Dat onze misstappen [als jongeren] op een plek staan die zo openbaar is en zo vatbaar voor veroordeling [...]. Het is angstaanjagend dat we dat überhaupt mogen doen.’

Laat deze ontwrichtende documentaire een aanzet zijn tot een goed gesprek over de kwalijke kanten van sociale media – tussen ouders en hun kinderen, maar vooral ook tussen jongeren onderling.

Denk je aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl.^*