Kan Hawaï ooit weer onafhankelijk worden van de Verenigde Staten?

Bijna veertienhonderd jaar kon de Hawaïaanse beschaving zich op een van de meest geïsoleerde plekken ter wereld in alle rust ontwikkelen – totdat kapitein James Cook in 1778 met zijn schip aanmeerde. Het zou het begin van het einde zijn van een vrij Hawaï: ruim een eeuw later, in 1893, pleegden dertien mannen met medeweten van de Amerikaanse regering een staatsgreep. Vijf jaar nadien werd de archipel in de Stille Oceaan door de VS geannexeerd, en in 1959 werd het tropische oord de vijftigste Amerikaanse staat.

De kennis over deze geschiedenis, en de daaruit voortvloeiende onvrede, groeit in Hawaï, noteert journalist Adrienne LaFrance in een lang artikel voor The Atlantic. Ze spreekt met een activist die ervan overtuigd is dat de eilandengroep juridisch gezien nog altijd een monarchie is, ook al werd koningin Liliuokalani 131 jaar geleden van haar troon gestoten. Ze hoort hoe Bill Clinton de enige Amerikaanse president is die ter plaatse op enig respect kan rekenen, omdat hij ten minste zijn excuses aanbood voor het verleden.

De vraag of en hoe Hawaï zich kan loswurmen uit de lange arm van Washington, laat zich niet makkelijk beantwoorden. Een flink deel van de bevolking is arm, ongezond en afhankelijk van toerisme en voedselimport; Amerikaanse miljardairs als Mark Zuckerberg en Larry Ellison bezitten er gigantische lappen grond; één eiland is zelfs helemaal in handen van de nakomelingen van een negentiende-eeuwse Schotse weduwe.

Bovendien: Hawaï is een essentiële militaire buitenpost voor de VS. Het is de locatie waar de supermacht de Tweede Wereldoorlog in werd getrokken, en vanuit waar het land snel kan opereren als China ooit Taiwan binnenvalt. En de traditie leert: zelfs als de VS ergens toezeggen zich terug te trekken, duurt het nog vele jaren voordat die belofte wordt ingelost.