Een gelukkig nieuwjaar? Zo maak je het waar

We wensen het elkaar (en onszelf) allemaal toe: een gelukkiger 2025. Maar hoe maken we het waar?

Op de drempel van het nieuwe jaar verscheen een onderzoek dat een mooie suggestie doet: doe vrijwilligerswerk. ^*

De Britse Nationale Gezondheidsdienst (NHS) deed tijdens covid een oproep aan de bevolking: meld je aan voor vrijwilligerswerk. Met een speciaal ontworpen app werden vrijwilligers en mensen die hulp konden gebruiken bij elkaar gebracht, bijvoorbeeld voor het ophalen of wegbrengen van pakjes, het doen van boodschappen of het maken van een praatje.

De belangstelling was groot: in minder dan vier dagen tijd meldden zich ruim 750.000 mensen, drie keer zoveel als waarop was gehoopt. Het waren er zelfs zoveel dat de aanmeldwebsite haperde en tijdelijk uit de lucht gehaald moest worden. 

Door die overweldigende interesse kreeg een derde van de appgebruikers in de maanden die volgden – helaas – geen hulpoproep. De rest kreeg wél een oproep, en deed een of meerdere keren vrijwilligerswerk. Zo’n oproep werd willekeurig bepaald middels een ‘randomisatie-algoritme’.

Vrijwilligerswerk doen heeft een groot effect op je welzijn

Een uitstekende samenloop van (toevallige) omstandigheden, want onderzoekers van de NHS en de London School of Economics konden hierdoor het welzijn van de twee groepen vergelijken. Dat deden ze met een grootschalige enquête, om zo te leren welk effect het doen van vrijwilligerswerk heeft op de vrijwilliger.

Wat blijkt? Mensen in de vrijwilligersgroep rapporteren een hoger niveau van welzijn vergeleken met mensen zonder oproep, gemeten aan de hand van de vraag: ‘In het algemeen, hoe tevreden ben je met je leven tegenwoordig?’ Bovendien hebben ze sterker het gevoel dat de dingen die ze in hun leven doen de moeite waard zijn. Ook voelen ze zich meer betrokken bij de buurt waarin ze wonen – tenminste, als het vrijwilligerswerk dat ze deden daar plaatsvond.

Vrijwilligen is dus niet alleen goed voor de maatschappij, het maakt ook de vrijwilliger gelukkiger. En het effect op het welzijn is groot. Hoe groot? Ongeveer een derde van het gelukseffect dat betaald werken je geeft (ten opzichte van werkloos zijn).^* Een duidelijke win-win dus, dat vrijwilligerswerk.

De piek van het gelukseffect ligt bij twee keer vrijwilligen per week

De resultaten leren ons bovendien iets over de relatie tussen de hoeveelheid vrijwilligerswerk en het welzijn van de vrijwilliger. Hoe meer vrijwilligerstaken je doet, hoe groter de toename van het geluk. 

Maar er zijn wel afnemende meeropbrengsten; er zijn enkele aanwijzingen dat heel veel vrijwilligerswerk het gelukseffect kan doen slinken. Om echt een verschil te maken voor je levensgeluk moet je ten minste twee tot drie keer per maand actief zijn. Voor je binding met de buurt is eens per maand al genoeg. De piek in het gelukseffect lijkt te liggen bij zo’n twee vrijwilligersacties per week.

Dit onderzoek (met de treffende titel Happy to help?) is overigens geen pionier in aantonen dat een ander helpen zowel de ontvanger als de gever gelukkiger maakt. Eerder lieten een aantal studies^* zien dat het doen van een donatie aan een goed doel of het kopen van een cadeau voor een ander leidt tot meer geluk.^* Maar vervolgonderzoek liet óók zien dat dit positieve effect van korte duur kan zijn, en na verloop van tijd zelfs kan omslaan in een negatief effect.^* Dat lijkt bij vrijwilligerswerk niet het geval te zijn: vrijwilligers zijn gelukkiger dan zij die geen vrijwilligerswerk doen, zelfs tot drie maanden na de start van het programma. 

Een mooie aanmoediging dus om vage voornemens om te zetten in simpele, concrete acties en eens een wandeling te maken met een eenzame oudere, Nederlandse les te geven aan iemand die gevlucht is voor oorlog of te helpen bij je lokale dierenasiel.^* Op naar een gelukkiger 2025!

Elke maand deel ik verrassende – en kantelende – inzichten uit de wetenschap.