In gesprek met straatarts Michelle van Tongerloo: ‘We hebben mensen helpen onnodig moeilijk gemaakt in Nederland’

Youtube plaatst cookies bij het bekijken van deze video Bekijk video op Youtube

Als huisarts in Rotterdam-Zuid en straatarts in de Rotterdamse Pauluskerk heeft Michelle van Tongerloo alle maatschappelijke crises voorbij zien komen. In haar verhalen op De Correspondent schrijft ze over de mensen die ze in de afgelopen jaren door het sociaal vangnet heeft zien vallen. 

Eerst waren dat vooral ongedocumenteerden, toen arbeidsmigranten, daarna verwarde mensen die door de reguliere ggz niet geholpen werden, en nu ook mensen die door een paar tegenslagen – een ontslag, een scheiding – dakloos geworden zijn.

In haar boek Komt een land bij de dokter brengt Michelle de verhalen van haar patiënten bij elkaar, legt ze uit hoe hun problemen hebben kunnen ontstaan en laat ze zien hoe we deze mensen echt kunnen helpen. 

Achter medische symptomen, zoals hartklachten of huidaandoeningen, gaan vaak eenvoudige behoeften schuil: een leefbaar huis, een fatsoenlijk inkomen, passend onderwijs en toegankelijke zorg. Toch richten de zorg en hulpverlening zich – in de vorm van coaches, doorbraakteams en interventies – vaak op de symptomen, in plaats van op de achterliggende oorzaken. 

Wetten en regelingen zijn er wel, maar schieten in de praktijk vaak tekort. Sommige ziekenhuizen communiceren bijvoorbeeld bewust niet dat er een regeling bestaat voor ongedocumenteerde mensen.

Van Michelles patiënten wordt verwacht dat ze meedoen met een samenleving die besloten heeft hen uit te sluiten, zegt ze. En hulpverleners hebben ook soms vooroordelen. ‘Alsof je een bepaald type moet zijn om hulp te verdienen.’

Ik sprak Michelle over hoe de zorg fundamenteel anders kan – als we bereid zijn het systeem te veranderen én daarbuiten te durven werken. Haar boodschap is helder: ‘Hoe de zorg is georganiseerd, werkt niet; mensen helpen kan veel makkelijker.’