Een hoofdredactionele reflectie op het artikel over Vladimir Poetin

Het was afgelopen vrijdagmorgen een drukte van belang in de mailboxen van onze hoofd-, eind- en beeldredacteur. Doordat onze website de avond ervoor door onze technici van een update was voorzien, verscheen een aantal stukken per ongeluk zonder sidenotes, infocards, linkblokken en beeld. Gelukkig konden we het euvel snel corrigeren, maar bij dezen alsnog excuses voor dit ongemak.

Meer rumoer was er over de inhoud van het verhaal van de dag - een interview van correspondent Tomas Vanheste met socioloog Marcel van Herpen. Deze Ruslandkenner velt in zijn meest recente boek Putin’s Wars een stevig oordeel over Poetin, alsook over het Westen, dat wat hem betreft veel te lang geduld heeft gehad met zijn politiek.

Naast lof en interessante aanvullingen was er ook hevige kritiek op het stuk en de daarin ontvouwde visie van Van Herpen. We - De Correspondent - zouden blind zijn voor het expansionisme van de Europese Unie en de NAVO. We zouden eenzijdig het Amerikaanse beeld van de Russische president hebben overgenomen. We zouden zelfs, zo beweerden sommigen, geld hebben ontvangen om dit eenzijdige beeld van het conflict de wereld in te slingeren.

Allereerst, een hand in eigen boezem

Vooropgesteld: wij staan als hoofdredactie volledig achter het artikel zoals Tomas Vanheste dat heeft opgetekend. Het is een prikkelend interview met een interessant kenner van de geopolitieke verhoudingen en voldoet aan de journalistieke maatstaven die wij hanteren: de geïnterviewde krijgt enerzijds de ruimte om zijn visie uiteen te zetten, maar krijgt ook herhaaldelijk tegengas en wordt door onze correspondent voortdurend en kritisch om onderbouwing van zijn beweringen gevraagd.

We hadden explicieter moeten maken dat het hier om een interview ging

Dat wil niet zeggen dat we niet een aantal dingen beter hadden kunnen doen. Ten eerste: al stond in de intro dat het stuk ‘een gesprek’ was met Marcel van Herpen, hadden we nog explicieter kunnen maken dat het hier om een interview ging. Helaas hebben wij, om technische redenen, nog niet de mogelijkheid dit specifieke genre boven een stuk te vermelden, maar daar wordt aan gewerkt.

Wel hadden we in plaats van de kop ‘Na jaren van wegkijken toont Vladimir Poetin nu zijn ware gezicht’ beter een citaat kunnen kiezen, zodat duidelijker was geweest dat het hier om het perspectief van de geïnterviewde in plaats van De Correspondent als platform ging. Dat is inmiddels ook gebeurd.

Ook hadden we, zoals we normaal gesproken doen, onderaan het stuk een open vraag over het door Van Herpen opgeworpen perspectief moeten stellen. Dan was meer naar voren gekomen dat het interview bedoeld was als voer voor debat in plaats van als ‘stellingname’ van De Correspondent of de auteur van het stuk. Anders gezegd: we hadden nadrukkelijker naar voren moeten brengen dat hier sprake was van een discussiestuk of twistgesprek, in plaats van een ‘analyse’ van dit platform.

Propaganda, imperalisme en heimelijke agenda’s

Wat betreft de kritieken op de inhoud van het geschrevene het volgende. Op de redactie is de kritiek serieus besproken. Als medium dat kritisch kijkt naar beeldvorming in de media, nemen wij ook onze eigen blinde vlekken en vooringenomenheid serieus. We trokken het ons extra aan, omdat we eerder die week al onbedoeld partij hadden gekozen voor de Oekraïense regering in haar conflict met de pro-Russische separatisten door in een kop te spreken over de ‘bevrijde’ stad Marieopol, waar we beter ‘heroverd’ hadden kunnen gebruiken. Die kop hebben wij dan ook onmiddellijk aangepast.

Dat er vele perspectieven zijn op het conflict tussen de VS, Europa en Rusland mogelijk zijn, wordt dan ook door niemand op de redactie betwist. We zijn zeer blij met scherp en kritisch debat daarover onder onze stukken en proberen zelf ook meerdere perspectieven naar voren te brengen.

Zo publiceerden we eerder een beschouwing van slaviste Thalia Verkade, tevens oud-correspondent in Moskou van NRC Handelsblad, getiteld ‘Zo kijkt een Rus naar het nieuws’, waarin met integriteit en kritische distantie het Russische perspectief uit de doeken werd gedaan. Een ander voorbeeld is de analyse van De Energiegroep, onder de kop ‘ Poetin heeft gelijk: Europa wil Oekraïne helemaal niet redden’, waarin haarfijn naar voren wordt gebracht dat ook de EU boter op het hoofd heeft waar het gaat om haar houding jegens Oekraïne en Rusland.

Het interview van Tomas met socioloog Van Herpen bracht, kortom, dus één van de vele perspectieven op het conflict naar voren - en zal ook zeker niet het laatste zijn die op De Correspondent over dit onderwerp uiteen wordt gezet.

Dat dit perspectief wellicht niet strookt met de kijk die sommige lezers op het conflict hebben, wil echter niet zeggen dat het daarmee ook direct westerse of Amerikaanse ‘propaganda’ betreft. Ongefundeerde, complottheoretische verwijten die de integriteit, onafhankelijkheid of open blik van correspondenten zoals Tomas Vanheste ter discussie stellen, dragen op geen enkele wijze bij aan het debat en wijzen wij als hoofdredactie dan ook nadrukkelijk van de hand. Suggesties van dubbele agenda’s, als zouden wij ‘betaald’ zijn dit perspectief naar voren te brengen, al helemaal. Temeer omdat geen van deze verwijten gepaard ging met een feitelijke onderbouwing ervan, noch van een inhoudelijke weerlegging van de feiten en argumenten die in het interview naar voren zijn gebracht.

Een artikel op De Correspondent is nooit het laatste woord over wat dan ook. Het is altijd een uitnodiging tot gesprek, aanvulling en debat. Dat blijven we vanzelfsprekend van harte verwelkomen.