Podcast: Voor meester Bart kan het onderwijs niet persoonlijk genoeg zijn

Voetbaltrainers hebben naar schatting maar voor 20 procent invloed op de resultaten van hun team. Onderwijscorrespondent Johannes Visser gebruikt hetzelfde percentage als het gaat om het verschil dat leraren kunnen maken. Toch zijn er docenten die je van je leven niet zult vergeten.

Zo iemand is Bart Ongering (32 jaar), alias Meester Bart. Hij geeft Engels op een middelbare school in Amsterdam-Zuidoost. Hij verzamelt bijzondere uitspraken van zijn leerlingen die hij doorspeelt via de sociale media en die inmiddels ook in boekvorm zijn uitgebracht. En hij schrijft er een column over in de gratis krant Sp!ts.

Volgens de Groningse onderzoeker Wim van de Grift kenmerkt een goede docent zich door een zestal eigenschappen: hij moet een veilig klimaat kunnen scheppen, een klas efficiënt managen, heldere instructies geven, leerlingen kunnen activeren, ze leren leren en inspelen op verschillen. Voor Meester Bart is dat laatste verreweg het voornaamste. Elke leerling zou op school moeten leren waar zijn talent ligt en dat najagen, vindt hij.

Ik wil huilen, maar mijn tranen zitten in mijn achterhoofd

Dat vraagt veel van een docent en gaat dwars in tegen de tendens tot standaardisering. Ongering pleit zelfs voor differentiatie in het eindexamen. Hoe kan het dat al die kinderen met vmbo-t hetzelfde examen moeten maken? Waarom moet je examen doen in een vak waar je niet goed in bent? Misschien ben je wel heel goed in Engels en zou je op vwo-niveau examen kunnen doen. Zo ziet hij in de toekomst een zaal voor zich vol met leerlingen die allemaal examen doen, afgestemd op het individu.

Het typeert Bart Ongering als docent: oog hebben voor het verschil, voor het individu. Goed onderwijs begint met luisteren. Ik denk dat hij daarom ook zo’n goed oor heeft voor de leerlinguitspraken die hij verzamelt. De jongste loot aan de stam: ‘Ik wil huilen, maar mijn tranen zitten in mijn achterhoofd.’ Wat hij er zelf zo mooi aan vindt, is de spontaniteit waarmee leerlingen het eruit gooien. Het zijn kwaliteiten die we dikwijls kwijtraken op de lange weg naar volwassenheid.

Heeft hij zelf een bijzondere leraar gehad, een rolmodel? Ja, er was meneer Chau: een Chinees die Duits gaf. Iemand die hij nooit vergeet vanwege zijn onorthodoxe methoden. Als jongen was hij een behoorlijk lastige mavo-leerling, die slecht onderwijs kreeg. Onbezielde docenten. Het tegendeel van wat hij zelf geworden is: iemand die van zijn leerlingen houdt.

Een gesprek met een bevlogen docent die niet bang is voor vernieuwing, en die schat dat hij tijdens de les nog zo’n 30 procent bezig is met het overdragen van het vak. De rest gaat op aan ‘iets anders.’ Ik noem het diepgaand menselijk contact.