Podcast: Macht en integriteit kunnen wel degelijk samengaan

Lex Bohlmeijer
Correspondent Goede gesprekken
Oscar David. Foto: Marijn Smulders (voor De Correspondent)

Macht is overal. Maar we benoemen haar zelden expliciet. Organisatiepsycholoog Oscar David (1965) publiceerde een grondige en leerzame studie naar de machinaties en mechanieken achter machtsrelaties: Macht! Zijn stelling: macht en integriteit kunnen best samengaan, mits je bereid bent iets groters te dienen dan alleen jezelf.

Zijn hele leven lang al is Oscar David gefascineerd door macht. Dat heeft alles te maken met zijn Joodse afkomst. Zijn ouders overleefden ternauwernood de Holocaust. Zijn grootouders werden omgebracht in Auschwitz. Zo’n familiegeschiedenis is een confrontatie met de ultieme machteloosheid: voortbestaan is soms afhankelijk van krachten die je niet in de hand hebt.

Dat besef is voor David het begin geweest van een levenslange zoektocht naar de principes van macht en machteloosheid, die nu uitmondt in een rijke studie, Hij haalt er ongelofelijk veel in overhoop: persoonlijke ervaringen (een retraite in Auschwitz, een dodelijk ongeval in de Pyreneeën), voorbeelden uit zijn (David heeft talloze leiders geadviseerd uit de wereld van bedrijfsleven en overheid) en theoretisch onderzoek.

We hebben allemaal te maken met machtsverhoudingen, in organisaties of in welke relatie dan ook. Toch is er geen diploma voor macht

Zonder macht kunnen we niet. Maar, en dat is de centrale stelling van zijn boek, een integere uitoefening van macht is mogelijk. Wat het vooral vraagt is zelfonderzoek en reflectie. Verschillende routes stippelt David daarvoor uit: de weg van de loutering, theoretisch inzicht of spiritueel bewustzijn. Op dergelijke manieren kunnen we de uitwassen van een instinctgedreven macht - hij noemt dat macht 1.0 - overwinnen. Van power over naar power to: iets groters dienen dan jezelf. Verantwoordelijkheid dragen.

Ik denk dat zijn boek waardevolle inzichten bevat, niet alleen voor CEO’s van internationals of DG’s van ministeries, maar voor iedereen. We hebben allemaal te maken met machtsverhoudingen, in organisaties of in welke relatie dan ook. Toch is er geen diploma voor macht. Bovendien hebben we het er veel te weinig over.

Een verhelderend gesprek met een deskundige die ervan overtuigd is dat we in het centrum van de macht mensen nodig hebben die een louteringsproces hebben doorgemaakt.