Hét Oval Office bestaat helemaal niet. Het zijn er 28

Bij het vertrekken van elke Amerikaanse president wordt zijn kantoor in het Witte Huis leeggehaald. Want elke nieuwe president mag het decor voor de volgende vier jaar kiezen.

Maar wat gebeurt er dan met de inrichting van de vorige president? De Amerikaanse oud-president Harry Truman liet in 1953 als eerste bij vertrek het interieur van zijn Oval Office overbrengen naar een ‘presidential library.’ Naast alle documentatie vond hij zijn interieur een vormend en bepalend onderdeel van zijn presidentschap. Dus liet hij daarvoor een replica van het Oval Office bouwen.

Naast alle documentatie vond hij zijn interieur een vormend en bepalend onderdeel van zijn presidentschap

Elke president na hem volgde dit voorbeeld, waardoor er inmiddels dertien presidential libraries-replica’s van het Oval Office te bezoeken zijn. Maar het totale aantal replica’s van Oval Offices ligt veel hoger, op 27. Sinds 2001 is het aantal enorm gegroeid.

Veel harder dan het aantal wissels van presidenten. Een fascinerend fenomeen, vond fotograaf Nicolas Grospierre. Hij reisde heel Amerika door en bracht de replica’s in kaart en beeld voor het schitterende fotoboek The Oval Offices.

Dat ik dit een geweldig fotoboek vind, zal deels komen doordat ik voor mijn project over het Witte Huisfotoarchief maandenlang foto’s van het Oval Office tot in detail heb bestudeerd. De grote hoeveelheid foto’s in dit unieke kantoor was de eerste verzameling die ik aanlegde en analyseerde als het decor van macht.

Doordat ik zo intensief bezig was met die foto’s, ontstond er ook een soort vreemde verhouding tot Barack Obama en zijn ovale kantoor. In de Verenigde Staten ben ik nooit geweest, maar het voelt alsof ik het Oval Office fysiek heb bezocht. En Obama, die zag ik overdag op foto’s, ’s avonds op televisie. Hij werd een (geheel eenzijdige) bekende van me. Naast deze obsessie zijn er meer redenen waarom ik meteen enthousiast werd toen ik dit boek voor het eerst zag.

Elk Oval Office fotografeerde Nicolas Grospierre op identieke wijze, vanaf hetzelfde standpunt. Hierdoor zijn de replica’s gemakkelijk te vergelijken. Toch zijn het de verschillen en niet de overeenkomsten die het interessant maken. Een klein, maar fascinerend fenomeen, dat in de teksten voor in het boek uitvoerig van context wordt voorzien.

Bijvoorbeeld over de architectuur. Afgekeken van de Romeinen, die het weer hadden afgekeken van de Grieken. Het woord ‘ovaal’ komt van het Griekse woord ‘ovum’ dat ‘ei’ betekent. Vruchtbaarheid. Ovaal, als het begin van alles.

Het ovaal creëert een ruimte die symboliek uitstraalt. De ronde vorm is open, zacht en vriendelijk. Het suggereert een cyclus. Het suggereert een proces, vooruitgang en samenspraak. Ook letterlijk. Door het ontwerp kan de president elk woord horen dat wordt gefluisterd. En zo groots als het Oval Office over de lange zijde oogt, zo intiem kan de ruimte in beeld worden gebracht als zij over de korte zijde wordt bekeken. En door het ontbreken van hoeken is de muur altijd een perfect decor.

Het Oval Office is in een ovale notendop een representatie van de Amerikaanse cultuur. Van een land dat houdt van de maakbaarheid der dingen, dromen bijvoorbeeld. Een land dat zeer bekwaam is in het maken van (soms gigantische) replica’s. Zoals zes Eiffeltorens.

Het Oval Office is een idee, een intellectueel object, met steeds veranderende vormen en invullingen

In het boek wordt in dit kader Umberto Eco geciteerd, die schreef: ‘Een Amerikaan gelooft dat geschiedenis voortleeft in de reproducties van originelen, dat een plek niet vergeten kan worden zolang die niet verdwijnt.’

Hét Oval Office bestaat dus ook niet. Het ene in het Witte Huis ziet er elke vier à acht jaar anders uit. De geschiedenis ervan ligt verspreid in verschillende replica’s door het land. Het Oval Office is een idee, een intellectueel object, met steeds veranderende vormen en invullingen. De replica’s zijn als foto’s, ze leggen een bepaald moment in de tijd vast, zodat we het later nog eens kunnen bekijken.

Als je bij Google zoekt op “oval+office,” bestaat zeker de helft van de zoekresultaten uit foto’s van replica’s. Zou hierdoor de kracht van het origineel afnemen? Zoals de Mona Lisa, die iedereen kent, ook zonder het origineel te hebben gezien. Door de vele reproducties – in vele vormen – refereert het origineel aan de replica’s, in plaats van andersom. Dat maakt het effect als je ooit voor de echte staat toch anders. Want wat refereert waaraan?

De fotograaf Nicolas Grospierre zag een opvallende correlatie in de groei van het aantal replica’s en representaties van het Oval Office in films. Hij gebruikt ter verklaring de term ‘The Hollywood Connection.’ Regisseurs gebruiken graag het esthetische en symbolische decor van het presidentiële kantoor om scènes extra gewicht te geven. Dit maakt de ruimte herkenbaar en draagt bij aan de beeldvorming ervan. Hier profiteert de echte president in het “echte” Oval Office ook weer van.

De replica’s zijn op te delen in drie categorieën.

1. Replica’s gemaakt ter geschiedschrijving en educatie in de presidentiële bibliotheken.
2. De tv-setreplica’s die alleen via het scherm geconsumeerd kunnen worden.
3. Replica’s gemaakt ter vermaak (in winkels, op vliegvelden en in woningen).

En zo zijn de foto’s in het boek ook geëdit: van waarheidsgetrouw, naar in-de-verte-lijkend-op-het-origineel. De moeite om daadwerkelijk een geloofwaardige Oval Office te maken, neemt in het boek met elke nieuwe foto af. Maar ja, waarom zou je ook? Hoeveel elementen heb je nou helemaal nodig om de kijker de ruimte te laten herkennen?

Dit is nou echte beeldvorming, en dat vind ik zo mooi aan dit boek. Het enige wat je nodig hebt is een ronde wand, drie ramen, een houten bureau en wat vlaggen, en ons geheugen doet de rest. Een ogenschijnlijk simpel kantoor heeft macht.

De tien verzamelingen: